Profesjonalizm w bibliotekarskim fachu

Biblioteki z całą pewnością winny bardzo aktywnie zaznaczać swą obecność w życiu lokalnych społeczności, będąc animatorami różnorodnych przedsięwzięć o charakterze kulturalnym, edukacyjnym i informacyjnym, często o ponadlokalnym zasięgu.  Istotne wydaje się świadome przyjęcie przez cały zespół takiej koncepcji funkcjonowania biblioteki jako instytucji kultury w szerokim tego słowa znaczeniu, która ze względu na swą powszechną dostępność i ogromny potencjał (w postaci różnorodności zbiorów, zasobów informacyjnych i informatycznych, coraz lepszej infrastruktury, wysoko wykwalifikowanej i kreatywnej kadry) nie powinna ograniczać się do wypełniania podstawowych zadań w zakresie upowszechniania czytelnictwa. Wykorzystując ów potencjał własny, współpracę w środowisku i dobre praktyki innych ośrodków (nie tylko bibliotek!) staje się ważnym miejscem spotkań z kulturą i jej twórcami, często odwiedzanym i przyjaznym. I co najważniejsze – mającym do zaoferowania coraz bardziej interesujące – zarówno w wyborze treści, jak i nowatorskiej formy – wydarzenia, które nie schlebiają, a kształtują gusta czytelnicze odbiorców, pobudzają ich do przemyśleń, osobistego rozwoju i aktywnego uczestnictwa w kulturze (udział w spotkaniach, przeglądach i warsztatach twórczych, panelach dyskusyjnych itp. przedsięwzięciach).

W tym dziejącym się na naszych oczach procesie przeobrażania się polskich bibliotek w nowoczesne instytucje kultury, o coraz większym znaczeniu społecznym, ogromną rolę odgrywają sami bibliotekarze, którzy głównie z tych powodów garną się do zawodu i podejmują pracę w bibliotekach (zmodernizowana Zagłębiowska Mediateka jest tego doskonałym przykładem). O ostatecznym sukcesie tego procesu decyduje zawsze praca całego zespołu, na którą składają się zarówno warsztatowy profesjonalizm w bibliotekarskim fachu, wszechstronne wykształcenie w różnych dziedzinach wiedzy (zwłaszcza literatury i edytorstwa, teatru, filmu, sztuk plastycznych, historii, w tym regionalnej), osobiste talenty, a także umiejętności praktyczne (np. posługiwanie się językami obcymi, językiem migowym) oraz autorskie pomysły i pasje poszczególnych osób. Bardzo istotna jest osobowość, która łączy w sobie najlepsze tradycje zawodu bibliotekarza ze społecznikowską pasją i wrażliwością na potrzeby innych. Ogromne znaczenie ma również stworzenie w zespole pozytywnej energii, która zwykle ma przełożenie na kreatywność, otwartość w kontaktach z czytelnikami oraz nawiązywanie niezwykle ważnych relacji zawodowych. I oczywiście życzliwe wsparcie otoczenia, zwłaszcza ze strony przełożonych i partnerów wspólnych działań.

Wartościowa pod względem proponowanych czytelnikom treści, form przekazu i skuteczności oddziaływania praca bibliotek opiera się na nawiązywaniu i podtrzymywaniu ścisłych relacji z ważnymi dla jej funkcjonowania instytucjami oraz środowiskami kulturo- i opiniotwórczymi, budowaniu silnego partnerstwa między funkcjonującymi w ich otoczeniu (i nie tylko!) instytucjami kultury a twórcami z myślą o tworzeniu nowatorskich projektów o znaczeniu ponadlokalnym. Tylko bowiem we współpracy ze środowiskami twórczymi, akademickimi, instytucjami kultury, a także innymi podmiotami możliwa jest skuteczna i – co bardzo istotne – atrakcyjna w formie promocja ważnych zjawisk zachodzących w dziedzinie kultury. Z tego punktu widzenia szczególnie ważne wydaje się zbudowanie rozległego środowiska wspierającego bibliotekę, które z racji swych kompetencji wypełnia konkretną treścią nasze zamysły i wzbogaca je merytorycznie. Bez takich partnerów sosnowieckiej biblioteki, jak Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego, a zwłaszcza Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. prof. I. Opackiego, Biblioteka Śląska, Instytut Mikołowski im. Rafała Wojaczka, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Centrum Sztuki Filmowej „Silesia Film”, Stowarzyszenie Twórców Kultury Zagłębia, miejskich instytucji kultury (Teatru Zagłębia, Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Sielecki, Pałac Schoena – Muzeum w Sosnowcu, Energetycznego Centrum Kultury, Zespołu Szkół Muzycznych im. Jana Kiepury, organizacji pożytku publicznego i bardzo, bardzo wielu innych podmiotów i osób w całym śląsko-zagłębiowskim regionie trudno byłoby nam urzeczywistniać liczne projekty. Należą do nich kolejne edycje Sesji Zagłębiowskich, Sosnowieckich Dni Literatury, Sosnowieckiej Jesieni Teatralnej, przeglądów w ramach Kina w Bibliotece, wykładów w ramach Instytutu Zagłębiowskiego, a także działalności wydawniczej o charakterze regionalnym (m.in. trzytomowy słownik bibliograficzny Pisarze i badacze literatury w Zagłębiu Dąbrowskim, Instytucje kultury a środowiska twórcze Sosnowca, Literackie Zagłębie, Biografie z Zagłębia, Mozaika kultur, Zagłębiowskie rody, Artyści z Zagłębia, Pisarze z Zagłębia, Architektura Zagłębia, Przyroda Zagłębia, antologia Zderzenia Poetyckie). Bez współpracy z biurami organizacyjnymi największych festiwali literackich w kraju, wydawnictwami, agencjami autorskimi oraz bezpośrednio z samymi autorami i artystami trudno byłoby mówić o organizacji spotkań literackich, wieczorów poetyckich, warsztatów, koncertów, inscenizacji teatralnych, happeningów i wielu innych przedsięwzięć. Podobnie w odniesieniu do środków masowego przekazu, które coraz chętniej obejmują je swymi patronatami medialnymi.

Odrębnym problemem pozostaje jednak kwestia finansowania ambitnych i coraz bardziej kosztownych działań, które wymagają wsparcia ze środków zewnętrznych, zarówno we wzbogacaniu zbiorów, modernizacji infrastruktury, jak i projektów miękkich. Trudno sobie w tej chwili wyobrazić ich powodzenie bez wsparcia mecenatu MKiDN. Sosnowiecka Biblioteka korzysta z tego dofinansowania corocznie w odniesieniu do najważniejszych wydarzeń! Wraz z rosnącymi kosztami funkcjonowania całej infrastruktury, na które z coraz większym trudem i ochotą łożą samorządy (stale odczuwana groźba zamykania placówek filialnych), popularyzowanie kultury czytelniczej na wysokim poziomie merytorycznym może stanąć pod wielkim znakiem zapytania.