książki / POEZJE

Nakarmić kamień. Obrazy rzeczy

Bronka Nowicka

Fragment książki Nakarmić kamień. Obrazy rzeczy Bronki Nowickiej, wydanej nakładem Biura Literackiego 11 września 2017 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Skóra

Pewnego dnia ojciec założył prawdziwą skórę uszytą na miarę.
Była mniej różowa, ale grubsza od poprzedniej. Sprawił też sobie żółte zęby i pięty. Siadał na ziemi i mówił. Najpierw tylko przy zwierzętach. Początkowo były to małe zwierzęta, takie jak pająki czy ćmy. Po jakimś czasie nie wstydził się przemawiać przy ptakach i kundlach. Później przy dzieciach. Potem ojciec mówił do siebie przy wszystkich. Stawał przed lustrem i patrzył w nie, jakby było oknem. Nikt nie wie, co tam widział, ale chciał konsultować się w tej sprawie z Bogiem.
Pukał w stół.
– Kto tam? – pytał.
– Pan Bóg – odpowiadał, jakby samo słowo mogło sprowadzić Boga do kuchni. Próbował też do niego dzwonić. Bóg nie odbierał.
Ojciec powiedział mi:
– Kiedy byłem chłopcem, widziałem szatana. Ma czarny kapelusz.
Powiedział jeszcze:
– Kochają tylko psy.
To wszystko, co powiedział mi ojciec. Resztę rzeczy zostawił dla siebie.

 


Kasztan

Dziecku śni się pejzaż, który kłamie. Patrzy na liście: są przyszyte do drzew. Psy stoją koło bud, bo mają łapy wkopane w ziemię. Kto widział takie stada wróbli siedzących na ziemi? Rzuć czymś, nie odlecą. Wbiegnij w nie – nie poderwą się, powbijasz nogami ich łebki jak gwoździe.
Dziecko schodzi nad rzekę rzeczy, która przyjmuje wszystko, nie odda niczego. Płyną przedmioty. Fotografie: jak martwe ryby do góry brzuchami, tak one twarzami do góry. Ludzie na portretach nabrali wody w usta, nauczyli się oddychać skrzelami, które wyrosły im z tyłu głów, na otokach kapeluszy i na zarzuconych na plecy warkoczach.
Igły. Ławica zardzewiałych igieł. Szpulki nici. Naparstek. Stoły ciągną za sobą niedzielne obrusy, rzeka wysysa z nich krochmal, rozcieńcza wódkę, wykrada chleb. Lalki: całe, bezgłowe, ubrane i nagie.
Cerowana kieszeń swetra wyrzuca kasztan – ciągnie w stronę rękawa, jakby spodziewał się ręki, która go zatrzyma. Kasztan jest podobny do kamienia.
Każdy przedmiot w tej rzece szuka swojej dłoni, każdy człowiek nad brzegiem szuka swojej rzeczy. Nie da się wejść do wody, można tylko patrzeć. Dziecko zaczeka tu, aż się obudzi. Może zobaczy to, co kiedyś znało z dotyku, teraz tylko z imienia.


Firanka

Niedziela to cicha upośledzona w białych podkolanówkach. Na końcu mysiego ogona ma kokardę z szyfonu. Wpinają jej w kapelusz czereśniową broszkę. Nie żałują drobnych na lody, niech ma czym celować w przerośnięty język. W rękę wtykają gałąź z baziowymi kotkami. Niech sobie wywija, gdy śpiewa: ho-ho. Jeszcze chusteczka złożona na trzy. Przyda się w kościele, żeby klękając, nie pobrudzić kolan.
A niedziela nic, tylko patrzyłaby na pogrzeby. Dyryguje im witką – niech wiedzą, jak iść. Plenią się na ulicach, jakby żałoba była chorobą zakaźną.
Najmniejszy z konduktów składa się z karawanu i lamentującego: kobyła ciągnie wózek z dzieckiem, ojciec rodziny idzie z tyłu. Myśli, że tak młodo pochował marzenia. Słońce świeci. Kondukty się mijają. Uchylają się kapelusze. Żałobnicy patrzą, który ma zdrowszą kobyłę. A one łypią zza klapek, której trumienka strojniejsza, w której życie wygląda jak żywe. Niektórym spieszno na stypę.
A na stypie rosół i polerowane łyżki. Świat odbija się w nich tak ładnie, chociaż do góry nogami. Koper sypie się na ziemniaki jak zielony śnieg. Radio brzęczy jak pszczoła. Wiatr wydyma krochmaloną firankę.
– Ho-ho – mówi niedziela. – Ho-ho.


Siatka

Dziecko chce mieszkać w suczym brzuchu. Rodzić się w nocy, być lizane z krwi, rano wracać: czołgać się do domu przez tunel w psie.
W kieszeni ma chleb ze smalcem, stoi przy drucianej siatce i czeka. Kiedy stoi się dostatecznie długo, zwierzę przychodzi. Tylko po chleb, bo nie chce, żeby człowiek, nawet mały, wprowadzał mu się do środka.
– Będę w tobie grzeczna.
Suka chce jeść, ale nie jest do wynajęcia. Łyka chleb i toczy się w dół ulicy, stara i wytarta na bokach. Przez kolejne dni wraca i patrzy na kieszeń, z której w obie strony wyrasta dziecko.
– Zdejmę buty, nie pobrudzę cię.
Suka odchodzi, gdy zliże okruchy z chodnika.
Po kilku tygodniach palec przerzucony przez metalowe oko na drugą stronę siatki drapie psi łeb tak długo, aż opuszka pokrywa się czarną mąką. Suka zamyka oczy, może nawet śpi oparta o płot. Wtedy dziecko myśli, jak układa się w brzuchu wyściełanym sierścią. Jak brzuch zabiera je, gdzie nigdy nie było.
Kiedy kończy się lato, suka przestaje przychodzić. Dziecko wytrzepuje kieszeń z okruchów. Od psich myśli ma zaropiałe oczy i wydrapane na czerwono placki.
– Nie podchodźcie do niej – mówią. – Śmierdzi budą.


Guziki

Babka hoduje swoją matkę w pokoju z połową drzwi. Połowę urżnęła, żeby widzieć, co stara wyczynia. Połowę z zamkiem zostawiła. Przekręca w nim klucz, wrzuca za stanik. Nie da nikomu. Jeszcze by wypuścił tę plagę na dom.
W zeszłym tygodniu na moment spuściła ją z oka: prababka pocięła zasłony, wsadziła torbę cukru w ogień. Myślała, że węgiel – jedno i drugie twarde. Rozbebeszyła szafę: szukała fartuszka, bo idzie do szkoły. Ma dziewięćdziesiąt lat, nie pamięta własnego nazwiska, ale fartuch, co się zapinał na krzyż na plecach, owszem. Jak się jej nie zamknie, wywróci wszystko do góry nogami.
– Coś mi tam za cicho jesteś, mamusiu – woła babka do dziury w futrynie.
– Zesrałam się – nad krechę uciętych drzwi wyskakuje głowa.
– To poczekasz.
Babka nie rzuci roboty. Nie przypali mięsa. Kiedy ma się pod dachem wariactwo, reszta ma być normalna. Porządny obiad należy do reszty.
Do kuchni wpada sweter. Za nim lecą: spódnica, halka, stanik.
– Przepraszam, czy może pani zawołać moją córkę? Bo ja tu stoję goła.
– Zaraz przyjdę, jestem twoją córką.
– Nieprawda. Moja córka ma czarne włosy i jest szczupła jak łodyga. O, taka – nad drzwiami pokazują się palce, które biorą w kleszcze centymetr powietrza. – Ty jesteś siwa i tłusta.
Babka przewija swoją matkę. Rzepy pieluchy trzeszczą na biodrach.
– Umrę, jak mi dobrze zapłacisz – mówi stare niemowlę.
Babka przynosi worek pościelowych guzików. Wysypuje na podłogę.
– Wystarczy?
– Bo ja wiem? Muszę policzyć.
Siedzę z prababką na ziemi. Liczymy na palcach guziki.
– Widziałaś kiedyś tyle pieniędzy ? – pyta.
Kiedy nie patrzy, wsadzam je do butów, wrzucam za koszulę, połykam. Niech będzie ich mniej. Za mało na śmierć.

O AUTORZE

Bronka Nowicka

artystka interdyscyplinarna, pisarka, wykładowczyni Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Absolwentka PWSFTviT oraz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Publikuje w magazynach i antologiach, m.in.: „Poetry Wales”, „Modern Poetry in Translation” (Anglia, 2017), „The Cinnamon Review of Short Fiction” (Anglia, 2018), „Michigan Quarterly Review”, „Tripwire”, „LIT” (USA, 2019), „Znak” (2017/2019), „Pismo” (2019), „Powidoki” (2019/2020). Laureatka Nagrody Literackiej Nike oraz Złotego Środka Poezji za książkę Nakarmić kamień (2016). W 2017 roku została laureatką projektu New Voices from Europe realizowanego w ramach platformy Literary Europe Live i wspierającego wyróżniających się europejskich pisarzy po debiucie.

powiązania

Kodeks Pomylonych

nagrania / TransPort Literacki Bronka Nowicka Resina

Czytanie z książki Kodeks Pomylonych z udziałem Bronki Nowickiej w ramach festiwalu TransPort Literacki 28. Muzyka Resina.

WIĘCEJ

Potrzeba mitu

wywiady / O PISANIU Bronka Nowicka John P. Apruzzese Katarzyna Szuster-Tardi

Rozmowa Johna P. Apruzzesego z Bronką Nowicką i Katarzyną Szuster, zamieszczona w nowojorskim „LIT Magazine”, poprzedzająca wydanie Nakarmić kamień w USA oraz publikację nowej książki Bronki Nowickiej w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Pora się obudzić

wywiady / O KSIĄŻCE Bronka Nowicka Kuba Mikurda

Rozmowa Jakuba Mikurdy z Bronką Nowicką, towarzysząca wydaniu książki Bronki Nowickiej Kodeks Pomylonych, która ukazała się w Biurze Literackim 29 października 2020 roku.

WIĘCEJ

Kodeks pomylonych (2)

utwory / zapowiedzi książek Bronka Nowicka

Fragment zapowiadający książkę Bronki Nowickiej Kodeks Pomylonych, która ukaże się w Biurze Literackim 19 października 2020 roku.

WIĘCEJ

Kodeks Pomylonych (1)

utwory / zapowiedzi książek Bronka Nowicka

Fragment zapowiadający książkę Bronki Nowickiej Kodeks Pomylonych, która ukaże się w Biurze Literackim 19 października 2020 roku.

WIĘCEJ

Potrzeba mitu

wywiady / O PISANIU Bronka Nowicka John P. Apruzzese Katarzyna Szuster-Tardi

Rozmowa Johna P. Apruzzesego z Bronką Nowicką i Katarzyną Szuster, zamieszczona w nowojorskim „LIT Magazine”, poprzedzająca wydanie Nakarmić kamień w USA oraz publikację nowej książki Bronki Nowickiej w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Regnum. Opowiadanie

utwory / premiery w sieci Bronka Nowicka

Opowiadanie Bronki Nowickiej, zamieszczone w nowojorskim „LIT Magazine”, poprzedzające wydanie Nakarmić kamień w USA oraz publikację nowej książki Bronki Nowickiej w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Wiersze i opowiadania doraźne 2019

utwory / zapowiedzi książek Anna Podczaszy Bronka Nowicka Marta Podgórnik Tadeusz Sławek

Fragment zapowiadający almanach Wiersze i opowiadania doraźne 2019, który ukaże się w Biurze Literackim 4 września 2019 roku.

WIĘCEJ

Poezja z nagrodami: Nakarmić kamień

recenzje / KOMENTARZE Bronka Nowicka

Bronka Nowicka odpowiada na pytania w ankiecie dotyczącej książki Nakarmić kamień, wydanej w wersji elektronicznej w Biurze Literackim 1 sierpnia 2018 roku. Książka ukazuje się w ramach akcji „Poezja z nagrodami”.

WIĘCEJ

Aparat

nagrania / Złodzieje wierszy Bronka Nowicka

Etiuda do wiersza „Aparat” z książki Nakarmić kamień Bronki Nowickiej, która ukazała się 29 czerwca 2015 roku nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

Językowe obrazowanie świata

wywiady / O KSIĄŻCE Aleksandra Olszewska Bronka Nowicka

Rozmowa Aleksandry Olszewskiej z Bronką Nowicką, towarzysząca nowemu i rozszerzonemu wydaniu książki Nakarmić kamień. Obrazy rzeczy, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 11 września 2017 roku.

WIĘCEJ

Fotografia, Łyżka

recenzje / KOMENTARZE Bronka Nowicka

Autorski komentarz Bronki Nowickiej w ramach cyklu „Historia jednego tekstu”, towarzyszący nowemu i rozszerzonemu wydaniu książki Nakarmić kamień. Obrazy rzeczy, wydanej w Biurze Literackim 11 września 2017 roku.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Zoran Pilić

nagrania / Między wierszami Bronka Nowicka Wieńczysław Dębiński Zoran Pilić

Dziesiąty odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Zorana Pilicia.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Ciwanmerd Kulek

nagrania / Między wierszami Bronka Nowicka Ciwanmerd Kulek Wieńczysław Dębiński

Dziewiąty odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Ciwanmerda Kuleka.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Anja Golob

nagrania / Między wierszami Anja Golob Bronka Nowicka Wieńczysław Dębiński

Ósmy odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Anji Golob.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Clare Azzopardi

nagrania / Między wierszami Bronka Nowicka Clare Azzopardi Wieńczysław Dębiński

Siódmy odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Clare Azzopardi.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Bruno Vieira Amaral

nagrania / Między wierszami Bronka Nowicka Bruno Vieira Amaral Wieńczysław Dębiński

Szósty odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Bruno Vieira Amarala.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Erika Fatland

nagrania / Między wierszami Bronka Nowicka Erika Fatland Wieńczysław Dębiński

Piąty odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Eriki Fatland.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Rumena Bužarovska

nagrania / Między wierszami Bronka Nowicka Rumena Bužarovska Wieńczysław Dębiński

Czwarty odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Rumeny Bužarovskiej.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Árpád Kollár

nagrania / Między wierszami Árpád Kollár Bronka Nowicka Wieńczysław Dębiński

Trzeci odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Árpáda Kollára.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Albert Forns

nagrania / Między wierszami Albert Forns Bronka Nowicka Wieńczysław Dębiński

Drugi odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Alberta Fornsa.

WIĘCEJ

Nowe głosy z Europy: Juana Adcock

nagrania / Między wierszami Bronka Nowicka Juana Adcock Wieńczysław Dębiński

Pierwszy odcinek programu “Nowe głosy z Europy” z udziałem Juany Adcock.

WIĘCEJ

Debiut po debiucie

nagrania / Stacja Literatura Adam Poprawa Arkadiusz Żychliński Bronka Nowicka Tadeusz Dąbrowski

Spotkania autorskie “Debiut po debiucie” z udziałem Adama Poprawy, Tadeusza Dąbrowskiego, Bronki Nowickiej i Arkadiusza Żychlińskiego w ramach festiwalu literackiego Stacja Literatura 21.

WIĘCEJ

Wiersz na święta: Terra Memoria

utwory / zapowiedzi książek Bronka Nowicka

Moduł pochodzi z nowej książki Regnum Bronki Nowickiej, która ukaże się w przyszłym roku w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Filigranowe apokalipsy

felietony / cykle PISARZY Bronka Nowicka

2 odcinek cyklu „Poręczne pudełka z zagładą. Tryptyki intermedialne” autorstwa Bronki Nowickiej.

WIĘCEJ

Terra Memoria

felietony / cykle PISARZY Bronka Nowicka

1 odcinek cyklu „Poręczne pudełka z zagładą. Tryptyki intermedialne” autorstwa Bronki Nowickiej.

WIĘCEJ

Komentarz do utworu "Buty"

recenzje / KOMENTARZE Bronka Nowicka

Autorski komentarz Bronki Nowickiej do utworu z książki Nakarmić kamień, która ukazała się 29 czerwca 2015 roku nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

Chciałabym, żeby żywi ludzie byli mniej martwi

wywiady / O KSIĄŻCE Bronka Nowicka Katarzyna Fetlińska

Rozmowa Katarzyny Fetlińskiej z Bronką Nowicką, towarzysząca premierze książki Nakarmić kamień, wydanej 29 czerwca 2015 roku w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Językowe obrazowanie świata

wywiady / O KSIĄŻCE Aleksandra Olszewska Bronka Nowicka

Rozmowa Aleksandry Olszewskiej z Bronką Nowicką, towarzysząca nowemu i rozszerzonemu wydaniu książki Nakarmić kamień. Obrazy rzeczy, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 11 września 2017 roku.

WIĘCEJ

„Uspokajać niepokój. Niepokoić spokój”. “Nakarmić kamień” Bronki Nowickiej

recenzje / ESEJE Klaudia Muca

Recenzja Klaudii Mucy książki Nakarmić kamień Bronki Nowickiej, towarzysząca nowemu i rozszerzonemu wydaniu książki, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 11 września 2017 roku.

WIĘCEJ

Przedmioty i ich ludzie? “Nakarmić kamień” Bronki Nowickiej

recenzje / ESEJE Antoni Zając

Recenzja Antoniego Zająca książki Nakarmić kamień Bronki Nowickiej, towarzysząca nowemu i rozszerzonemu wydaniu książki, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 11 września 2017 roku.

WIĘCEJ

Fotografia, Łyżka

recenzje / KOMENTARZE Bronka Nowicka

Autorski komentarz Bronki Nowickiej w ramach cyklu „Historia jednego tekstu”, towarzyszący nowemu i rozszerzonemu wydaniu książki Nakarmić kamień. Obrazy rzeczy, wydanej w Biurze Literackim 11 września 2017 roku.

WIĘCEJ

Zmyślny doradca

recenzje / ESEJE Marek Bieńczyk

Recenzja Marka Bieńczyka, towarzysząca wydaniu książki Bronki Nowickiej Kodeks Pomylonych, która ukazała się w Biurze Literackim 29 października 2020 roku.

WIĘCEJ

Radość tworzenia mitów

recenzje / ESEJE Stanisław Obirek

Recenzja Stanisława Obirka, towarzysząca wydaniu książki Bronki Nowickiej Kodeks Pomylonych, która ukazała się w Biurze Literackim 29 października 2020 roku.

WIĘCEJ

Nie papier, nie nożyczki. O Nakarmić kamień Bronki Nowickiej

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Esej Joanny Mueller towarzyszący premierze książki Nakarmić kamień Bronki Nowickiej, która ukazała się 29 czerwca 2015 roku nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ