recenzje / IMPRESJE

Całkiem nieźle kombinują. Jak Fisz, ale nie Stanley

Joanna Mueller

Esej Joanny Mueller towarzyszący premierze książki Warszafka płonie, która ukazała się 4 kwietnia 2013 roku nakładem Biura Literackiego.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

“Powitajcie człowieka, którego wiatr słów powiewa jak kajdan”

Całkiem nieźle kombinują” – jakoś tak wyraził się w telewizyjnym Łosss-kocie! Fisz (Bartosz Waglewski), zapytany przez Jacka Dehnela o to, czy czyta rówieśnych sobie poetów, a konkretnie tych, którzy podobnie jak on (Fisz, nie Dehnel) bawią się językiem mniej grzecznie niż pozostali. “Całkiem nieźle kombinują” – przyznał Fisz, ale wykrztusił to wyznanie “z taką pewną nieśmiałością”, może nawet z rodzajem zawstydzenia, bo czyż raperowi wiersze w ogóle czytać wypada, choćby nawet te najbardziej współczesne i “kombinujące”? “Całkiem nieźle kombinują” – wyjąkał starszy z braci Waglewskich, ale żeby się nie pogrążyć dokumentnie, dodał ferdydurkowskim tonem, że tak w zasadzie, poza nielicznymi wyjątkami, to on ani poezji nie czyta, ani nie lubi i w żadnym razie nie poważa.

Zdanie zasłyszane w Łossskocie! powróciło do mnie jeszcze kilka razy, ale wypowiedziane moimi, a nie Fiszowymi ustami. Pierwszy raz zapewne po prze-słuchaniu płyty, którą udało mi się zdobyć dopiero dwa tygodnie po premierze (już bowiem kilka dni po piątku 13 października 2006 roku krążka braci Waglewskich zabrakło tak w sklepach, jak i u hurtowników). Ba, zdanie to musiało brzmieć wówczas zgoła inaczej, bo odbiorcze rozegzaltowanie niżej podpisanej z pewnością przewyższało zachowawczy epitecik: “całkiem, całkiem”.

Stwierdzenie o genialności tekstów piosenek z Piątku trzynastego utemperowałam nieco i powściągnęłam (do poziomu “całkiem niezłej kombinacji”) w rozmowie ze studentami, którym na zajęciach z poetyki tłumaczyłam – właśnie za pomocą tłustych bitów Fisza – będące postrachem polonistów zeugmy, syllepsy i polisyndetony. Przyznaję pokornie – zachwyty powściągnęłam, a to dlatego, że doktorantce z zakładu teorii literatury nie wypada przyznawać się do fascynacji hip-hopem (nawet tym najlepszym) w równym stopniu, jak raperowi nie wypada czytywać poezji (nawet tej najbardziej współczesnej). Równie powściągliwą opinią podzieliłam się z kolegą z macierzystego zakładu, który to kolega notabene nie do końca pojął, czym tak się zachwycam, gdy opowiadam to właśnie przeprowadzonych “zajęciach z Fisza”, a nie pojął dlatego, że najzwyczajniej pomylił Bartosza wprawdzie także z Fishem, ale Stanleyem. A to wszak nie był Stanley, o nie, nie, nie, to był

“Pan Ef – ale nie z Marillion /
jeden na milion, płonie Bastylion”

To był Pan Ef, lecz w zupełnie innej formie, niż to bywało za jego gorszych – przynajmniej tekstowo, bo muzycznie nie mnie to oceniać – czasów. Pan Ef, który wraz z bratem Piotrem (Emade) “uruchomił wrota swej pyskatej wyobraźni/ pisanej mikrofonem” w skali, jakiej nie osiągnął dotąd ani on, ani chyba żaden tekściarz w polskim hip-hopie. Zresztą, nie o tej skali chcę mówić i zgoła nie o tych hierarchiach. Co tam sobie chłopcy w rapowych rejestrach zmyślnie (lub nie) kombinują, to nie moja bitowa broszka i nie mój dobrze strojący basklarnet.

Nie po to przecież w niniejszy tekst “pcham słowa jak warzywa w kuskus/ a kiedy luksus, to w dobry ryż”, żeby się w oczach raperskiej branży blamować niczym słowem “blamować”, co się tak “zestarzało jak mój domowy pecet”, ale czynię to, bo “robię to co lubię, to co robię nie za karę/ Choć zbieram punkty karne”, tak, doktoranckie punkty karne “jak na mundialu finał”, więc piszę ten tekst nie o wierszu, ale właśnie o piosence (i to wcale nie za z Unii Europejskiej pieniądze), która wraz z dziesięcioma innymi zgromadzonymi na laserowej płycie z “tworzywa sztucznego” poruszyła moją “słowiańską duszę kuszę napiętą jak Wilhelm Tell” w stopniu, w jakim nie poruszył jej od niepamiętnych czasów żaden produkt zaliczany do “tworzywa autentycznego”, zwanego tak potoczyście, że aż potocznie “najmłodszą polską poezją”.

“Jeśli masz wątpliwości, to przynieś wariograf/
zrobimy test i stestujemy moje słowa”

Propozycja badania wykrywaczem kłamstw, padająca w puencie piosenki “Goryl”, stanowi przykład znaczącego rozdźwięku – bo tak to chyba w przypadku produkcji muzycznej wypada nazwać – między zaśpiewem a zapisem. Kiedy słuchamy “polepionych dźwięków” Fisza, to wyraźnie odbieramy uchem neologizm “wiarograf ” (wiążący ładnie wiarę z wiarygodnością), natomiast gdy obiór przenosi się w sferę pisma, to znaczy oko czyta zapisane na wkładce teksty, wówczas słowo zostaje poprawione na zwyczajny, pozbawiony etymologicznej intuicji “wariograf”.

Niekiedy działanie ma odwrotny kierunek (była wiara, jest wariant, emce kwadrat, daje wynik: wariat!) – wtedy to, co słyszymy, wydaje się mniej zaskakujące niż to, co możemy przeczytać w książeczce z tekstami. Dobrym przykładem jest inny fragment z “Goryla”, który w zapisie przedstawia się następująco: “Niezniszczalny jak mak gajwer/ Młody gniewny jak miszel pfajfer/ Co serce ma dzikie jak lyncz/ A nie miękkie jak harlekin/ Miłość to recepta jak recepta na refundowane leki”. Taka gra zderzająca ze sobą – mniej lub bardziej świadomie – głos i pismo (czemuż uparcie pobrzmiewasz mi tutaj, Derrido?!) to chleb codzienny współczesnych twórców “muzyki z tekstami”. Podobny rozdźwięk z lubością stosują prócz Fisza choćby Grabaż czy Lech Janerka. “Całkiem nieźle kombinują” – myślę często, wsłuchując/wczytując się w te wieloznaczności – “dlaczego natomiast w młodej poezji, co w Derridzie i innych postmodernistach do cna jest oczytana, tak rzadkie i zwykle tak przewidywalne są podobne głosowo-pisemne kombinacje?”

Dołączona do płyty książeczka, z której spisuję tekst do interpretacji, jest przygotowana z celową (tak myślę) niechlujnością. Wszystkie te literówki, błędy ortograficzne, połknięte frazy, przejęzyczenia, alternatywna pisownia nazwisk etc.- składają się na czytelny, rozmyślnie uniegrzeczniony autograf Fisza, który broni się dzieciuchowatą ironią przed głupiomądrymi interpretacjami takimi jak moja. “Nie mam wykształcenia wyższego niż wyż, niższe mam jak nisza” – przedstawia się w “Sercu” zdobywca Paszportu “Polityki” – a potem dorzuca zaczepkę: “Ja nie wysiadam tak jak Jopek/ Ja tam i spowrotem jak autostopem wracam do punktu wyjścia/ Wytłumioną mam głowę jak studio nagrań/ Dobry jest to okaz do naukowych badań/ W sercu mam ogień w głowie mam bałagan/ Otwarta mam głowe jak stragan” (cytuję zgodnie z oryginalnym zapisem). Podobne deklaracje powinny takiego jak ja klerka-korektorka zniechęcić do interpretacji, a mimo to przyciąga mnie bałaganiarskie tekściarstwo Fisza (“membrana skacze jak akcyza”), choć pewnie w ostatecznym rozrachunku analizy “zatnę się jak Michnik Adam”, “pomylę się jak instytut badań”, a “parantela będzie gorzka jak pieśni Kurta Weila”. Tak wynika. Bo “to inwazja barbarzyńców z żyletkami na językach”, co “kroją jęzorami jak gnojki z portfelika”. Cud. Ultramaryna. Sztuk mistrz. Unikat.

“Jak pcv płytki nie jest mój przekaz”

Spośród jedenastu tekstów wybieram do opisu “Pana Mruka”, wcale nie z powodu szczególnych walorów językowych czy muzycznych tej akurat piosenki. Równie dobrze mogłabym przecież zmierzyć się z pomieszczonymi na płycie autoportretami (ów narcystyczny gatunek to istna Fiszowa crême de la crême i absolutne spécialité de la maison, o czym przekonują takie kompozycje jak choćby “Serce” czy “Gdyby nie bla bla bla”).

Mogłabym też zadumać się nad rapowanymi wersjami ballad łotrzykowskich, których rzewne narracje oscylują już nie wokół praskich i czerniakowskich melin, lecz rozgrywają się w wylansowanych, narkobiznesowych łazienkach bloków z Ursynowa czy Żoliborza, gdzie się “nielegalny towar/ […] pod kapelusz chowa/ Z niespodzianką w środku jak dewolaj” (“Nielegalny towar”).

Moja analiza mogłaby również pójść tropem nostalgicznym (dzięki wyliczonym w piosence “Jesteście gotowi?” elementom z “cudownych lat” dzieciństwa w PRL-u), socjologiczno-publicystycznym (gdybym wzięła na warsztat “Sponsora”, gdzie spółka Fisz&Emade zmaga się ze społecznym problemem nimfetek “a la Dżej Lo”, które szukają bogatych wujków, co “sapią jak Jelcz, kiwają się jak Jelcyn”, ale bądź co bądź robią “tuzin bankowych fuzji”, więc “działają na kobiety jak działa navaron”), a nawet mimetyczno-referencyjnym (czyż bowiem odrobina teorii reprezentacji nie dodałaby smaczku apelującym o oryginalność wersom z “Imitacji”: “Bo najgorsze zło na świecie to tanie imitacje/ Kreacje bez logo, które się wożą się noszą na byle kim jak Basinger”?). Ale dosyć żartów, dość tłumaczenia się, czemu ten, a nie tamten, dlaczego ów, a nie inny zgoła.
“Nie bo nie” – “to jest wyścig z czasem ale nie wyścig idoli”.

“To jest ta dawno oczekiwana prawdziwa wiwisekcja /
rozprzestrzenia się jak gardła infekcja”

“Pan Mruk”- jeśliby próbować określić ten tekst gatunkowo – stanowi rodzaj wyznania miłosnego. No, może słówko “miłosne” to za dużo powiedziane, bo o ile taka kwalifikacja gatunkowa pasuje jeszcze do poezji, o tyle już w przypadku piosenki hiphopowej na kilometr trąci oldskulizną. Wśród person brylujących na rapowych salonach główne bity gra przecież podmiot liryczny określający się jako: “pan wielka fiesta/ co jak się rozrusza to nie może przestać”, “lowelas co las kobiet przechodzi mu przez łoże/ choć to nie miejska sypialnia jak centralny dworzec”, “pan koneser na rynku bestseller/ czyści serca jak czyści się teren/ czyści serca jak fiskus portfele”.

Tytułowy Pan Mruk ma jednak więcej wspólnego ze stylem “retro Art Deco jak do sklepów kolejki” niż z “postępowymi chłopakami”, którym kwieciste wyznania służą tylko do dziewczyn jak chwastów wyrwania. “Hrabia miód” jest słodki i wydelikacony, a jego przekaz – mniej językowo giętki niż uczuciowo “miętki”. Postać ta, pojawiająca się okazjonalnie także w innych utworach, kontynuuje spisywanie swego lirycznego cv rozpoczętego w “Sercu”: “Ja jestem ten łobuz co jak ekran lcd wielkie mam serce/ Mam w sercu żar jak Jean Michel”. Żar ów (ujęty tam notabene w formie genialnego homofonu sylleptycznie sprzęgającego fonię z grafią) Pan Mruk przekuwa w intertekstualne aluzje rodem z Wideoteki Dorosłego Człowieka tudzież innego W Starym Kinie. “Daj mi tę noc” – prosi, podpierając się spiżowym autorytetem Boltera, by za chwilę, tonem antyrefrenu, wystrzec się błędów poczynionych przez Perfect, który dziewczynie w zamian za noc mógł dać, lecz bardzo niewiele.

“Pan nieme kino” ma w głębokim poważaniu i zajawkowej pamięci także najlepsze struktury polskiej kinematografii. “Ucho od śledzia” – szepce w ucho podrywanej dziewoi, choć kto wie, czy się gra nie okaże vabank, a nos się nie spuści na kwintę – “ucho od śledzia” – a może jednak się uda i zakasuje “panią w aureoli” jak pierwszy kasiarz Czwartej Rzeczypospolitej, “bez słów ją podbije jak podbite limo” – “ucho od śledzia tak jak Kwinto”.

Staromodny liryzm to językowy rejestr, w którym próbują się poruszać oboje pretendenci do miłosnego obcowania. Nim schowają się pod kołdrę, “która grzeje jak coldrex” (tak jak moje serce grzeje eufoniczny fałsz owej etymologii), użyją jeszcze sarmackiego zwrotu “nie lubi waść spać”, zblamują się wyliczeniem ciągu wydrążonych z sensu gorgoryzmów (a może raczej “gorgorymów”, skoro zawiłość wyszukanego stylu opiera się tu na czysto rymowej gradacji: “jestem królowa bóg femina/ sztuk mistrz jak balerina, cód miód ultramaryna”), a wreszcie staną ze swym pożyciem na ostrzu eliptyczno-performatywnej pogróżki, ujętej zgrabną rączką we frazę: “Jeśli ty taki mruk to bóg mi świadkiem że celibat”.

Na szczęście językowa capoeira- po chwilowym karniaku jak w “mundialu finale” – trwa dalej. Poetycka gra wstępna dopuszcza wszystkie najzawilsze chwyty. Skala emocji mrukliwego donżuana, rozciągnięta między chłodem igloo a gorącem mikrofali, osiąga teraz złoty środek, złoty deszcz, dreszcz słodki jak miesiąc miodowy. “Hrabia miód” na płyty zaprosił, więc polecą teraz woski, winyle, analogi, longpleje, ale co to, ach co to, czy to z nieba się leje, czy to deszcz, czy nie deszcz, czy to ja, czy to ty, czy to raczej jakiś deus-meus-kosmateus Zeus i jakaś dana-dana Danae?

“Ja do nieba nie chcę wcale/
ja tu zostaję”

“Ja do nieba nie chcę wcale/ ja niebo mam tu” – deklaruje Fisz w eufoniczno-kalamburowym tytule “Nie bo nie”, a jego wyznanie zdają się podchwytywać bohaterowie “Pana Mruka”. “Ja Zeusa nie chcę wcale” – pokrzykuje głosikiem Danae “pani w aureoli”, a jednak w końcu da się uwieść draniowi, “co szybko biegnie deszczem/ szybciej niż mejlem, niż tele-linią” i “nadciąga jak deszcz z czarnych wielkich chmur”.

Ale hola, nie tak szybko, zanim miód, najpierw wosk, rap i reggae, “famfary grać dla królowej bez powiek”, zanim spadnie złoty deszcz, najpierw “tęsknię” i “z gąbki mam serce”. Zatem jeszcze raz intertekstem jak z rękawa, Biblia nie gorzej niż mity z lamusa się nadawa, po Danae kłopotach zapodamy żonę Lota, wykonamy frazeolot i staniemy “jak polip zakręcony jak słup soli”. A gdy już cycata panienka będzie od cytatów miękka, to wówczas nasza męska  p o s t a ć  zeugmę na homonimie ćwiczoną będzie mogła wydostać i “na krawędzi ostrza  p o s t a ć  tak jak fakir” (nie kojarz mi tu świńsko, jak tylko ty potrafisz!). I zrobi się trochę diabelsko, bo znajdą się “łzy so pachną siarką” (czy nie diabelski pazur wypalił w książeczce literówkowo-siarkowe “s” tam, gdzie powinno być “c”?). I zrobi się nieco rycersko, bo on to “wojownik non stop jak kantor”. I zrobi się wreszcie anielsko, bo każda dziewica bestyjkę zachwyca, więc “w oczach mam smoka co ogniem bucha jak krater”. I buchnie para w łoże, i zlepią się dźwięki woskiem, i nie będzie parantela gorzka jak pieśni Weilla, ale będzie paronomazja słodka jak miód lub małmazja.

“Więc mów do mnie małymi literami jak tylko ty potrafisz”

“Pan Mruk” – to również, koniec końców, czułe podsłuchanie sytuacji, w której zbliżają się do siebie nie tyle ciała (to potem), ile obce sobie z początku języki. Taneczny pojedynek został rozpisany na ostre repliki i powłóczyste uniki: “kiedy zaczynasz mówić to swoje wiesz”, to “ja zaczynam swoje”, “ty mówisz chwileczkę moment”, więc “puszczam wosk otwieram usta i bulgocze jak sedes”, lecz wyłącznie po to, by “powiedzieć ci jak bardzo tęsknię”, właśnie “dlatego mówię średnie, mierne brednie hermetyczne jak pudełko”.

Ostatnie wyznanie wpisuje się w ciąg typowych dla Fisza wątków autotematycznych, w których autorska zuchwałość w cudowny sposób zmaga się z kry-tyczną autoironią. Różne są powody, jakimi Bartosz Waglewski tłumaczy semantyczny hermetyzm swoich piosenek. Tutaj akurat pojawia się narkotykowy slang kolegów po piórze i mikrofonie – to oni właśnie “mówią, że spaliłem sobie mózg “buch” jak kineskop”. “Średnie, mierne brednie” to również forma pomieszania języka, związana ze zmieszaniem mrukliwego rapera w obliczu nieudolnie podrywanej “królowej bóg feminy”.

Warto wspomnieć, że niekiedy hiphopowe kombinatorstwo bywa wywodzone z odmiennych rejonów niż miłość czy palenie trawy. Na przykład autotematyczno-nostalgiczny utwór “Jesteście gotowi?” pokazuje, że językowe “całkiem niezłe kombinowanie” to dla Fisza po prostu przedłużenie cudownych lat, kiedy dziecko było dzieckiem i mówiło jak dziecko. W promującym Piątek trzynastegosinglu głos Waglewskiego miesza się zresztą ze złośliwymi komentarzami dzieciaków, których podobizny zamieszczono na okładce płyty. “Ej wyrośnięty ciulu, co tak się podniecasz?” – krzyczą pociechy (co “chcą być raperami siedzieć non stop na ławce gdzieś przed domem/ Bladzi od ekranów jak trupy/ Nasiąknięci sensacją jak ekranu pupil”), kiedy Pan Ef, “pan wieczny dzieciak”, idzie “z tornistrem na plecach”, “gdzieś w centrum Warszawy/ Duże dziecko co taki ma nawyk/ Że strzela serią skojarzeń jak karabin”. Podobnie jak w “Jesteście gotowi?”, także i w “Panu Mruku” główni bohaterowie (a konkretnie – ten sam bohater) stają po stronie “małych chuliganów”, mając przeciw sobie groźną armię dorosłych. Ci ostatni posługują się w walce paragrafami, szermują moralizatorstwem (“Szemrane typy co chcą czyścić nam morale/ Znowu wmawiać że kolorowe znaczy szare/ Dzielić nas jak nikt dotąd/ Leczyć swe kompleksy/ Ja mam tego potąd”), atakują sensacją, zbrodnią i seksem (“A tam świat elit krwawy jak merry/ świat inwektyw/ Jak Rutkowski detektyw/ Podupada na zdrowiu”), niewolą nudą (“Popatrz na te gadające głowy/ Skowyt, lanie wody, kłody pod nogi”), “formatują, upychają jak watę” – i nigdy, przenigdy nie ulegają zmianie na lepsze: “tamci mieli w oczach kłamstwo, ci mają fanatyzm”.

Tymczasem wojenny rynsztunek dzieciaków zdaje się równie lichy jak broń niewiniątek, co ruszyły na rzeź w średniowiecznej krucjacie. Anarchiści spod bloków i ze studiów nagrań walczą zdziwionym pytaniem: “Czy to ja nic nie rozumiem, czy oni zwariowali?/ Czy ja jestem dziecko, a oni tak dojrzali?”. Ciosy zgredów niedorostki odparowują przedrzeźnianiem ich agresywnych języków: “Proszę tu nie jeździć bo hałas jak na produkcyjnej hali” – a w zamian “mają granaty w gębie, które mogą im wypalić”. Jedną z broni w tej walce na słowa okazuje się wreszcie – w przypadku “wojownika non stop” Waglewskiego vel Fisza – hermetyczna jak pudełko brednia, “muzyka jak afrodyzjak”, co “zostawia ślad jak na śniegu sanie”. Hej, ludzie, wiecie już, czemu “jak internet łącze łączę wyrazy w wersy”? Hasło: “Serce mam z gąbki ze stali nerwy”. Odzew: “Zimne nerwy a serca jak prodiż”.

“Powiedzcie ludzie: jesteście gotowi? Tak, tak, jesteśmy gotowi !”

“Będę cię zżerał słowem jak wirus zżera system” – ostrzega Fisz w pewnym miejscu i jest to ważne ostrzeżenie. Piątek trzynastego okazuje się bowiem feralnym psikusem, lecz także bezwzględną miłosną walką o język. Pomyślałam o tym, ale za późno. Nie zreflektowałam się rychło w czas, kiedy jeszcze można było tłumaczyć studentom zeugmy, anakoluty, elipsy, paralelizmy, paronomazje i inne kalambury po bożemu, na jakimś Miłoszu (Czesławie) czy choćby nawet Sosnowskim (Andrzeju). Nie rzekłam też sobie “stop!” i nie uwierzyłam, że Fisz “to bełkot nędzny jak fetor”, kiedy jeszcze była szansa ocalenia.

Ba, nie przywołał mnie do rozsądku nawet Roland Barthes, którego Krytykę i prawdę tłumaczyłam innej grupie polonistów godzinę później, perorując, jakoby prawdziwa krytyka zaczynała się wtedy, gdy krytyk zapomina o sobie, o swoich teoriach, prawdach czy doktrynerskich przekonaniach – i kiedy po-zwala, by dzieło bezczelnie “ukradło mu język”. Krytyka – powtarzałam po stokroć – to miłosne oddanie. “To jest ta miłość co chroni przed tandetą jak przed dyktandem dysleksja”. Krytyka – to kiedy bierze cię byle mruk, hrabia miód, zimny drań. “To jest ta miłość co leczy me serce/ Nie jest tak ezgotyczna jak tercet”. Krytyka – to zapomnienie. “To jest ta miłość co na papier tryska jak nasienie”. Krytyka – to roztopienie. “To jest ta minu ta tatata minu minu minu ta taa, co ucieka jak z widelca makaron/ Kiedy instynkt masz nagi jak Stone Sharon, ale nie Ariel”.

“Minuta pstryk i nie ma !”
“Pan Mruk”[*]
słowa: Fisz, muzyka: Emade

To ja twój hrabia miód, pan mruk, a ty cód królowa bez powiek/ Nie lubi waść spać bo tracisz czas gdy chowasz się pod kołdrę/ Która grzeje jak coldrex/ Daj mi tę noc tak jak Bolter/ Kiedy zaczynasz mówić to swoje wiesz:/ “Jestem kró-lowa bóg femina/ Sztuk mistrz jak balerina, cód miód ultramaryna/ Jeżeli ty taki mruk to bóg świadkiem mi że celibat”/ Rzut karny jak na mundialu finał/ Ja zaczynam swoje/ Więc ucho od śledzia tak jak Kwinto/ Bo jestem pan nieme kino/ Bez słów podbijam jak podbite limo/ [Raz zimny drań jak igloo, raz gorący jak mikrofala/ Raz słodziutki pan taki tyci-tyci/ Co uwiera w piersiach jak na zęby aparat]/ Wariat wporządku jestem/ Co z gąbki nasiąkniętej ma serce/ Więc mogę ci wiele dać bo nie jestem Perfect/ Jestem drań pan nieme kino co szybko biegnie deszczem/ Szybciej niż mejlem, niż tele-linią/ Ty mówisz chwileczkę moment/ Famfary grać dla królowej bez powiek/ Przeglądasz moje płyty/ Wiesz, że lubię rege/ Puszczam wosk otwieram usta i bulgocze jak sedes/ Tamci mieli w oczach kłamstwo, ci mają fanatyzm/ Mówisz do mnie małymi literami jak tylko ty potrafisz/ ***/ To ja twój łobuz, twój hrabia miód/ Nadciągam jak deszcz z czarnych wielkich chmur/ By powiedzieć ci jak bardzo tęsknię/ Twój pan mruk co z gąbki ma serce/ Przepraszam panią w aureoli/ Ja to polip zakręcony jak słup soli/ Jak globu z łobuz smarkaty/ Pan na krawędzi ostrza, postać tak jak fakir/ Mówią, że spaliłem sobie mózg “buch” jak kineskop/ Dlatego mówię średnie, mierne brednie hermetyczne jak pudełko/ [Ja mam czysty stan umysłu, choć nie mam dykcji tak jak lektor]/ Zrób stop jeżeli uwierzyłeś, że to bełkot nędzny jak fetor/ Czasami mam ochote dać sobie spokój, iść do pracy jak ludzie/ Ale nic innego już nie potrafię nic innego nie umiem/ Więc jestem wojownikiem non stop jak kantor/ A to są łzy so pachną siarką/ W oczach mam smoka co ogniem bucha jak krater/ Kiedy Oni formatują, upychają mnie jak watę/ Ja zostawiam ślad jak na śniegu sanie/ Mam kolekcję płyt zobacz co jest grane/ Kolorowe dźwięki, muzyka to afrodyzjak/ Którego nie istnieje dublikat/ Jak internet łącze łączę wyrazy w wersy/ Serce mam z gąbki ze stali nerwy/ Tamci mieli w oczach kłamstwo, ci mają fanatyzm/ Więc mów do mnie małymi literami jak tylko ty potrafisz.


[*] Tekst cytuję według wersji, którą zamieszczono w książeczce dołączonej do płyty Piątek trzynastego. Fragmenty ujęte w nawias kwadratowy są przez Fisza śpiewane, ale nie zostały zapisane
Szkic pochodzi z książki Joanny Mueller Stratygrafie, wydanej w Biurze Literackim w 2010 roku.

O AUTORZE

Joanna Mueller

Urodzona w 1979 roku. Poetka, eseistka, redaktorka. Wydała tomy poetyckie: Somnambóle fantomowe (2003), Zagniazdowniki/Gniazdowniki (2007, nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia), Wylinki (2010), intima thule (2015, nominacje do Nagrody Literackiej m.st. Warszawy i do Silesiusa), wspólnie z Joanną Łańcucką Waruj (2019, nominacje do Silesiusa i Nagrody im. W. Szymborskiej) oraz Hista & her sista (2021, nominacja do Silesiusa), dwie książki eseistyczne: Stratygrafie (2010, nagroda Warszawska Premiera Literacka) i Powlekać rosnące(2013) oraz zbiór wierszy dla dzieci Piraci dobrej roboty (2017). Redaktorka książek: Solistki. Antologia poezji kobiet (1989–2009) (2009, razem z Marią Cyranowicz i Justyną Radczyńską) oraz Warkoczami. Antologia nowej poezji (2016, wraz z Beatą Gulą i Sylwią Głuszak). Członkini grupy feministyczno-artystycznej Wspólny Pokój. Mieszka w Warszawie.

powiązania

Blade Runner 2023. O „państwach miastach i okolicach” Kamila Plicha

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Impresja Joanny Mueller na temat poezji Kamila Plicha, laureata 18. edycji Połowu poetyckiego.

WIĘCEJ

Moja reakcja na. O “bezoarach” Julii Jankowskiej

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Impresja Joanny Mueller na temat poezji Julii Jankowskiej, laureatki 18. edycji Połowu poetyckiego.

WIĘCEJ

Turbuj te kółka, turlaj! O “Regule trzech” Aleksandry Góreckiej

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Impresja Joanny Mueller na temat poezji Aleksandry Góreckiej, laureatki 18. edycji Połowu poetyckiego.

WIĘCEJ

Historia jednego wiersza: „tsundere: podmalówka”

recenzje / KOMENTARZE Joanna Mueller

Autorski komentarz Joanny Mueller, towarzyszący premierze książki trule, wydanej w Biurze Literackim 9 października 2023 roku.

WIĘCEJ

Rozprężanie wdrukowanych krat

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Zuzanna Sala

Rozmowa Zuzanny Sali z Joanną Mueller, towarzysząca premierze książki trule Joanny Mueller, wydanej w Biurze Literackim 9 października 2023 roku.

WIĘCEJ

Popędziłybyśmy sobie, ale pchamy wózek

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Katarzyna Szaulińska

Rozmowa Joanny Mueller z Katarzyną Szaulińską, towarzysząca premierze książki Kryptodom Katarzyny Szaulińskiej, wydanej w Biurze Literackim 16 października 2023 roku.

WIĘCEJ

W oku cyklonu, na ostrzu granicy

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Łańcucka Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Łańcuckiej i Joanny Mueller, towarzysząca towarzysząca premierze kamishibajki Niewidka i Zobaczysko, wydanej w Biurze Literackim 10 lipca 2023 roku.

WIĘCEJ

Historia jednego wiersza: Na to rwało się, rwało się Serce

recenzje / KOMENTARZE Joanna Łańcucka Joanna Mueller

Autorski komentarz Joanny Mueller i Joanny Łańcuckiej, towarzyszący premierze książki Niewidka i Zobaczysko, wydanej w Biurze Literackim 10 lipca 2023 roku.

WIĘCEJ

Rozmowy na koniec: odcinek 13 Adam Mickiewicz

nagrania / TransPort Literacki Antonina Tosiek Jakub Skurtys Joanna Mueller Miłosz Biedrzycki

Trzynasty odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.

WIĘCEJ

Romantyczność 2022

nagrania / TransPort Literacki Aleksandra Byrska Aleksandra Kasprzak Antonina Tosiek Artur Burszta Daniel Tamkun Helena Burdzińska Jacek Dehnel Jakub Kornhauser Jakub Pszoniak Joanna Mueller Joanna Roszak Karol Maliszewski Karolina Sałdecka Katarzyna Szaulińska Łukasz Cabajewski Maria Krzywda Michał Domagalski Miłosz Biedrzycki Natalia Malek

Czytanie z książki Romantyczność. Współczesne ballady i romanse inspirowane twórczością Adama Mickiewicza w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.

WIĘCEJ

Niewidka i Zobaczysko (2)

utwory / zapowiedzi książek Joanna Łańcucka Joanna Mueller

Fragmenty zapowiadające książkę Niewidka i Zobaczysko Joanny Mueller i Joanny Łańcuckiej, która ukaże się w Biurze Literackim 10 lipca 2023 roku.

WIĘCEJ

Niewidka i Zobaczysko

utwory / zapowiedzi książek Joanna Łańcucka Joanna Mueller

Fragmenty zapowiadające książkę Niewidka i Zobaczysko Joanny Mueller i Joanny Łańcuckiej, która ukaże się w Biurze Literackim 10 lipca 2023 roku.

WIĘCEJ

Rozmowy na torach: odcinek 13 Joanna Mueller

nagrania / Stacja Literatura Antonina Tosiek Jakub Skurtys Joanna Mueller

Trzynasty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.

WIĘCEJ

Siostrzeństwo to gryps upuszczany skrycie do innych klatek

debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA Joanna Mueller

Odpowiedzi Joanny Mueller na pytania Tadeusza Sławka w „Kwestionariuszu 2022”.

WIĘCEJ

Amerykańska Szkoła Pisania

nagrania / Stacja Literatura Elizabeth Bishop Jerzy Jarniewicz Joanna Mueller Juliusz Pielichowski Marcin Szuster

Spotkanie wokół książki Amerykańska Szkoła Pisania Elizabeth Bishop z udziałem Juliusza Pielichowskiego, Marcina Szustra, Jerzego Jarniewicz i Joanny Mueller w ramach festiwalu Stacja Literatura 25.

WIĘCEJ

Żywa obecność

wywiady / O KSIĄŻCE Bogusława Sochańska Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Mueller z Bogusławą Sochańską, towarzysząca premierze książki Bojownicy bez broni Mortena Nielsena, wydanej w Biurze Literackim 20 września 2021 roku.

WIĘCEJ

Wojna (pieśni lisów), Przepowieść w ścinkach, Gdyby ktoś o mnie pytał, Sekcja zabójstw

nagrania / Stacja Literatura Bohdan Zadura Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki Joanna Mueller Karol Maliszewski Konrad Góra Marta Podgórnik

Spotkanie wokół książek Wojna (pieśni lisów), Przepowieść w ścinkach, Gdyby ktoś o mnie pytał i Sekcja zabójstw z udziałem Konrada Góry, Marty Podgórnik, Bohdana Zadury, Joanny Mueller i Karola Maliszewskiego w ramach festiwalu Stacja Literatura 25.

WIĘCEJ

stubezgłowa (filetowanie)

recenzje / KOMENTARZE Joanna Mueller

Autorski komentarz Joanny Mueller w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”, towarzyszący premierze książki Hista & her sista, wydanej w Biurze Literackim 3 maja 2021 roku.

WIĘCEJ

Książki z Biura: Odcinek 9 Hista & her sista

nagrania / Między wierszami Joanna Mueller

Dziewiąty odcinek cyklu Książki z Biura. Nagranie zrealizowano w ramach projektu Kartoteka 25.

WIĘCEJ

Poczułam się w świecie bardziej jak w domu

wywiady / O KSIĄŻCE Adda Djørup Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Mueller z Addą Djørup, towarzysząca premierze książki Najsłabszy opór, wydanej w Biurze Literackim 17 maja 2021 roku.

WIĘCEJ

Nadal wierzę w siostrzeństwo

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Katarzyna Szaulińska

Rozmowa Katarzyny Szaulińskiej z Joanną Mueller, towarzysząca premierze książki Hista & her sista, wydanej w Biurze Literackim 3 maja 2021 roku.

WIĘCEJ

Hista & her sista

utwory / zapowiedzi książek Joanna Mueller

Fragment zapowiadający książkę Joanny Mueller Hista & her sista, która ukaże się w Biurze Literackim 3 maja 2021 roku.

WIĘCEJ

Łemkowski palimpsest, odwrotność wymazania

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Recenzja Joanny Mueller, towarzysząca wydaniu książki Katarzyny Szwedy Bosorka, która ukazała się w Biurze Literackim 9 listopada 2020 roku.

WIĘCEJ

Santarém, Samotność przestrzeni oraz Nie gódź się

nagrania / Stacja Literatura Andrzej Sosnowski Elizabeth Bishop Emily Dickinson Filip Łobodziński Joanna Mueller Juliusz Pielichowski Patti Smith Tadeusz Sławek

Spotkanie wokół książek Santarém Elizabeth Bishop, Samotność przestrzeni Emily Dickinson i Nie gódź się Patti Smith z udziałem Tadeusza Sławka, Filipa Łobodzińskiego, Joanny Mueller oraz Juliusza Pielichowskiego w ramach festiwalu Stacja Literatura 24.

WIĘCEJ

Poetyckie książki trzydziestolecia

nagrania / Stacja Literatura Anna Kałuża Jakub Skurtys Joanna Mueller Joanna Orska Karol Maliszewski

Spotkanie z udziałem Anny Kałuży, Karola Maliszewskiego, Joanny Mueller, Joanny Orskiej oraz Jakuba Skurtysa w ramach festiwalu Stacja Literatura 24.

WIĘCEJ

Waruj

nagrania / Stacja Literatura Anna Adamowicz Dawid Mateusz Joanna Łańcucka Joanna Mueller

Spotkanie wokół książki “Waruj Joanny Mueller i Joanny Łańcuckiej z udziałem Joanny Mueller, Joanny Łańcuckiej, Anny Adamowicz oraz Dawida Mateusza w ramach festiwalu Stacja Literatura 22.

WIĘCEJ

Zerwane ze smyczy

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Łańcucka Joanna Mueller Sylwia Głuszak

Rozmowa Sylwii Głuszak z Joanną Łańcucką i Joanną Mueller, towarzysząca wydaniu książki Waruj Joanny Łańcuckiej i Joanny Mueller, wydanej w Biurze Literackim 16 września 2019 roku.

WIĘCEJ

Czysty układ

wywiady / O PISANIU Joanna Mueller Roman Honet

Rozmowa Romana Honeta z Joanną Mueller, opublikowana w cyklu prezentacji najciekawszych archiwalnych tekstów z dwudziestopięciolecia festiwalu Stacja Literatura.

WIĘCEJ

Straż graniczna w Morzu Własnym

recenzje / KOMENTARZE Joanna Łańcucka Joanna Mueller

Autorskie komentarze Joanny Łańcuckiej i Joanny Mueller, towarzyszące wydaniu książki Waruj, która ukazała się w Biurze Literackim 16 września 2019 roku.

WIĘCEJ

Waruj

utwory / zapowiedzi książek Joanna Łańcucka Joanna Mueller

Fragment zapowiadający książkę Joanny Łańcuckiej & Joanny Mueller Waruj, która ukaże się w Biurze Literackim 16 września 2019 roku.

WIĘCEJ

Dziurka od Klucza jest mgławicą

wywiady / O KSIĄŻCE Bianka Rolando Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Mueller z Bianką Rolando, towarzysząca wydaniu książki Stelle, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 11 marca 2019 roku.

WIĘCEJ

Kto za tym stoi

nagrania / Stacja Literatura Aleksandra Grzemska Aleksandra Olszewska Artur Burszta Dawid Mateusz Joanna Mueller Juliusz Pielichowski

Spotkanie z organizatorami festiwalu Stacja Literatura 23, w którym udział wzięli Damian Banasz, Artur Burszta, Mateusz Grzegorzewski, Aleksandra Grzemska, Polina Justowa, Dawid Mateusz, Mina, Joanna Mueller, Aleksandra Olszewska, Tomasz Piechnik, Juliusz Pielichowski, Magdalena Rigamonti i Maksymilian Rigamonti.

WIĘCEJ

Przekuwanie krzyku

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Juliusz Pielichowski

Rozmowa Joanny Mueller i Juliusza Pielichowskiego, towarzysząca wydaniu książki Santarém (wiersze i trzy małe prozy) Elizabeth Bishop w przekładzie Andrzeja Sosnowskiego, która ukazała się w Biurze Literackim 5 listopada 2018 roku.

WIĘCEJ

O tym, jak „zadziała się” wspólnota

wywiady / O PISANIU Aleksandra Grzemska Aleksandra Olszewska Artur Burszta Dawid Mateusz Joanna Mueller Juliusz Pielichowski

Dyskusja redakcji Biura Literackiego z udziałem: Aleksandry Grzemskiej, Dawida Mateusza, Joanny Mueller, Aleksandry Olszewskiej, Juliusza Pielichowskiego i Artura Burszty na temat festiwalu Stacja Literatura 23.

WIĘCEJ

Wiersz doraźny: Dzień gniewu

utwory / premiery w sieci Grzegorz Wróblewski Jakub Kornhauser Joanna Mueller Karol Maliszewski Przemysław Owczarek Zbigniew Machej

Pozakonkursowy zestaw „Wierszy doraźnych 2018” autorstwa Jakuba Kornhausera, Zbigniewa Macheja, Karola Maliszewskiego, Joanny Mueller, Przemysława Owczarka, Grzegorza Wróblewskiego.

WIĘCEJ

Tribute to John Ashbery

nagrania / Stacja Literatura Asja Bakić Bagio Guerra Bogusław Kierc Dawid Mateusz Joanna Mueller John Ashbery Kacper Bartczak Llŷr Gwyn Lewis Lynn Suh Marcin Sendecki Radosław Jurczak Roman Honet Ryan van Winkle Szymon Słomczyński Tomasz Bąk

Spotkanie autorskie “Tribute to John Ashbery” w ramach festiwalu Stacja Literatura 22.

WIĘCEJ

Ogród o rozwidlających się skojarzeniach, czyli jak nie rymuje Kosenda

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Impresja Joanny Mueller na temat zestawu wierszy Z analogowych remisji Lucjusza Blancjusza Patryka Kosendy, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Wersy jak mansjony. O anarchitektonicznej poezji Macieja Konarskiego

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Impresja Joanny Mueller na temat zestawu wierszy Poza geometrią Macieja Konarskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Dzieci szybciej zrozumieją

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Maria Liczner

Rozmowa Marii Liczner z Joanną Mueller, towarzysząca premierze książki Piraci dobrej roboty, wydanej nakładem Biura Literackiego 23 października 2017 roku.

WIĘCEJ

Hmm, aha, pff, czyli o piraceniu pisania

recenzje / KOMENTARZE Joanna Mueller

Autorski komentarz Joanny Mueller w ramach cyklu „Historia jednego tekstu”, towarzyszący premierze książki Piraci dobrej roboty, wydanej nakładem Biura Literackiego 23 października 2017 roku.

WIĘCEJ

trofea i tropy, wnyki i wymyki

dzwieki / RECYTACJE Joanna Mueller

Wiersz z tomu intima thule, zarejestrowany podczas spotkania “Poeci na nowy wiek” na festiwalu Port Wrocław 2015.

WIĘCEJ

Nowe sytuacje w Trybie żeńskim: Joanna Mueller

nagrania / Z Fortu do Portu Joanna Mueller

Zapis spotkania autorskiego “Nowe sytuacje w Trybie żeńskim” z Joanną Mueller w ramach 19. festiwalu literackiego Port Wrocław 2014.

WIĘCEJ

Piraci dobrej roboty: Fragment

utwory / zapowiedzi książek Joanna Mueller Marianna Sztyma

Fragment zapowiadający książkę Piraci dobrej roboty Joanny Mueller z ilustracjami autorstwa Marianny Sztymy, która ukaże się w Biurze Literackim 23 października 2017 roku.

WIĘCEJ

Piraci dobrej roboty: Wierszowiązałki

utwory / zapowiedzi książek Joanna Mueller Marianna Sztyma

Fragment zapowiadający książkę Piraci dobrej roboty Joanny Mueller z ilustracjami autorstwa Marianny Sztymy, która ukaże się w Biurze Literackim 23 października 2017 roku.

WIĘCEJ

Nakręć wiersz z Połowu

nagrania / Z Fortu do Portu Artur Burszta Joanna Mueller

Zapis spotkania autorskiego z laureatami konkursu “Nakręć wiersz” w ramach 20. edycji festiwalu Port Literacki 2015.

WIĘCEJ

Szczodrość dla mniej oszukanych

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Mueller z Jackiem Dehnelem, towarzysząca premierze książki Zimowe królestwo, wydanej w Biurze Literackim 23 stycznia 2017 roku.

WIĘCEJ

Nigdy to “ydgin” pisane wspak

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Justyna Bargielska

Rozmowa Joanny Mueller z Justyną Bargielską, towarzysząca premierze książki Siedem przygód Rozalii Grozy, wydanej w Biurze Literackim 9 lutego 2017 roku.

WIĘCEJ

Brodząc w habitusie

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Szymon Żuchowski

Rozmowa Joanny Mueller z Szymonem Żuchowskim, towarzysząca premierze książki Tropizmy w przekładzie Szymona Żuchowskiego, wydanej w Biurze Literackim 1 listopada 2016 roku.

WIĘCEJ

Maria przez Martę odzyskana

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Recenzja Joanny Mueller z książki Seans na dnie morza Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej w wyborze Marty Podgórnik.

WIĘCEJ

Niewymuszone gry z tożsamością

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Połów 2011. Fragment eseju Joanny Mueller Kuter do bazy! – o poezji Macieja Taranka.

WIĘCEJ

Trochę ziemia nieznana

wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Głuszak Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Mueller z Jakubem Głuszakiem, towarzysząca premierze książki 21 wierszy miłosnych, wydanej w Biurze Literackim 12 lipca 2016 roku.

WIĘCEJ

Poeci na nowy wiek

nagrania / Z Fortu do Portu Joanna Mueller Julia Szychowiak Justyna Bargielska

Zapis spotkania autorskiego “Poeci na nowy wiek” z Justyną Bargielską, Joanną Mueller i Julią Szychowiak w ramach 20. edycji festiwalu Port Literacki 2015.

WIĘCEJ

Blisko intymnego świata

wywiady / O PISANIU Joanna Mueller Karolina Sałdecka

Rozmowa Karoliny Sałdeckiej z Joanną Mueller.

WIĘCEJ

Poeci: Joanna Mueller

nagrania / Między wierszami Joanna Mueller

Dziewiąty odcinek programu literackiego „Poeci”, w którym Wojciech Bonowicz rozmawia z Joanną Mueller.

WIĘCEJ

Rozmowa o książce Sposoby na zaśnięcie

wywiady / O KSIĄŻCE Anna Podczaszy Bohdan Zadura Filip Zawada Jerzy Jarniewicz Joanna Mueller Marianna Sztyma Tomasz Broda Zbigniew Machej

Dzieci zadają pytania autorom i autorkom książki Sposoby na zaśnięcie, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 13 lipca 2015 roku.

WIĘCEJ

Nie papier, nie nożyczki. O Nakarmić kamień Bronki Nowickiej

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Esej Joanny Mueller towarzyszący premierze książki Nakarmić kamień Bronki Nowickiej, która ukazała się 29 czerwca 2015 roku nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

Marsjańska gościnność

wywiady / O KSIĄŻCE Jerzy Jarniewicz Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Mueller z Jerzym Jarniewiczem towarzysząca premierze książki Woda na Marsie, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 25 maja 2015 roku.

WIĘCEJ

Anarchistyczna szczepionka Podsiadły – testowana na dzieciach

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Szkic Joanny Mueller towarzyszący premierze książki Przedszkolny sen Marianki Jacka Podsiadły, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 20 kwietnia 2015 roku.

WIĘCEJ

Bohaterki rodzą się zmęczone

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Marta Podgórnik

Z Martą Podgórnik o książce Zawsze rozmawia Joanna Mueller.

WIĘCEJ

Komentarz do wiersza "dąsy, musy, winy"

recenzje / KOMENTARZE Joanna Mueller

Autorski komentarz Jonanny Mueller do wiersza „dąsy, musy, winy” z książki intima thule, która ukazała się 12 stycznia 2015 roku nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

"To jakby architektoniczna wersja matrioszek"

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Przemysław Rojek

Z Joanną Mueller o książce intima thule rozmawia Przemysław Rojek

WIĘCEJ

Andrzej Falkiewicz o książce ta chwila

recenzje / KOMENTARZE Andrzej Falkiewicz Joanna Mueller

Wybór Joanny Mueller autokomentarzy Andrzeja Falkiewicza z książki ta chwila, która ukazała się nakładem Biura Literackiego w serii Proza 19 grudnia 2013 roku.

WIĘCEJ

Komentarz do szkicu Prenatal w powidoku (kolekta)

recenzje / KOMENTARZE Joanna Mueller

Autorski komentarz Joanny Mueller do szkicu „Prenatal w powidoku (kolekta)”.

WIĘCEJ

W miejscu otwierania się cielesności „rytm traumi refrenem” litanii

wywiady / O KSIĄŻCE Anita Jarzyna Joanna Mueller

Z Joanną Mueller o książce Powlekać rosnące rozmawia Anita Jarzyna.

WIĘCEJ

Liryzm lawirujący

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Esej Joanny Mueller towarzyszący premierze książki Nadjeżdża Szymona Słomczyńskiego.

WIĘCEJ

W trasie najczęściej beżowy

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Szymon Słomczyński

Z Szymonem Słomczyńskim o książce Nadjeżdża rozmawia Joanna Mueller.

WIĘCEJ

W rytmie obrotów podmiotów – o wierszach Szymona Słomczyńskiego

recenzje / NOTKI I OPINIE Joanna Mueller

Joanna Mueller, współredaktorka antologii Połów. Poetyckie debiuty 2012, o wierszach Szymona Słomczyńskiego.

WIĘCEJ

W klinczu konstrukcji i konstytucji – o "apokaliptycznych apokryfach" Seweryna Górczaka

recenzje / NOTKI I OPINIE Joanna Mueller

Joanna Mueller, współredaktorka antologii Połów. Poetyckie debiuty 2012 o wierszach Seweryna Górczaka.

WIĘCEJ

Otwarty proces o ubezwłasnowolnienie

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Esej Joanny Mueller opublikowany w 2012 roku na łamach „Wakatu”.

WIĘCEJ

Kuter do bazy!

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Joanna Mueller współredaktorka antologii Połów. Poetyckie debiuty 2011 o twórczości Katarzyny Kaczmarek, Macieja Taranka i Joanny Żabnickiej.

WIĘCEJ

Maria przez Martę odzyskana

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Recenzja Joanna Mueller z książki Seans na dnie morza Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej w wyborze Marty Podgórnik.

WIĘCEJ

Bardziej wykład niż wylew

wywiady / O KSIĄŻCE Jacek Dehnel Joanna Mueller

Z Jackiem Dehnelem o książce Rubryki strat i zysków rozmawia Joanna Mueller.

WIĘCEJ

Lunch z Benem i Dżej Lo

wywiady / O KSIĄŻCE Joanna Mueller Marta Podgórnik

Z Martą Podgórnik o książce Rezydencja surykatek rozmawia Joanna Mueller.

WIĘCEJ

Wiersz w drodze – krymu mir, cry & crime

recenzje / KOMENTARZE Joanna Mueller

Autorski komentarz Joanny Mueller do wiersza „krymu mir, cry & crime” z książki Wylinki, wydanej w Biurze Literackim 18 listopada 2010 roku.

WIĘCEJ

Co to dzisiaj znaczy być poetą?

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Esej Joanny Mueller towarzyszący premierze książki Stratygrafie.

WIĘCEJ

Mały cień wielkiego czarnoksiężnika

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Esej Joanny Mueller o Tymoteuszu Karpowiczu.

WIĘCEJ

Ołówkiem, farbą, plasteliną…

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Esej Joanny Mueller o twórczości Krystyny Miłobędzkiej.

WIĘCEJ

Nie tylko Czerwona sukienka

recenzje / ESEJE Tymoteusz Milas

Recenzja Tymoteusza Milasa z książki Warszafka płonie Bartosza Waglewskiego.

WIĘCEJ

Witalizm to duch rocka

recenzje / ESEJE Paweł Tański

Szkic Pawła Tańskiego o płycie Bartosza (Fisza) Waglewskiego i zespołu Kim Nowak.

WIĘCEJ

Poezja backstage’u

recenzje / ESEJE Katarzyna Szopa

Recenzja Katarzyny Szopy, towarzysząca premierze książki trule Joanny Mueller, wydanej w Biurze Literackim 9 października 2023 roku.

WIĘCEJ

Niewidka i Zobaczysko – forma obecności

recenzje / ESEJE Joanna Roszak

Recenzja Joanny Roszak, towarzysząca premierze książki Niewidka i Zobaczysko Joanny Mueller i Joanny Łańcuckiej, wydanej w Biurze Literackim 10 lipca 2023 roku.

WIĘCEJ

Rzewna podżegaczka

recenzje / ESEJE Monika Glosowitz

Recenzja Moniki Glosowitz towarzysząca premierze książki Joanny Mueller Hista & her sista, wydanej w Biurze Literackim 3 maja 2021 roku.

WIĘCEJ

Artystki, które robią książki

recenzje / ESEJE Anna Kałuża

Recenzja Anny Kałuży książki Waruj Joanny Łańcuckiej i Joanny Mueller, wydanej w Biurze Literackim 16 września 2019 roku.

WIĘCEJ

Blisko intymnego świata

wywiady / O PISANIU Joanna Mueller Karolina Sałdecka

Rozmowa Karoliny Sałdeckiej z Joanną Mueller.

WIĘCEJ

Dom, w którym straszy tak pięknie

recenzje / ESEJE Michał Tabaczyński

Recenzja Michała Tabaczyńskiego z książki Joanny Mueller intima thule, która ukazała się w czasopiśmie „Fabularie”.

WIĘCEJ

Intima thule: topografia intymności

recenzje / IMPRESJE Katarzyna Szopa

Esej Katarzyny Szopy towarzyszący premierze książki intuma thule Joanny Mueller, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 12 stycznia 2015 roku.

WIĘCEJ

Macierzyństwo i kobiecość

recenzje / ESEJE Paulina Małochleb

Recenzja Pauliny Małochleb z książki Powlekać rosnące (apokryfy prenatalne) Joanny Mueller, która ukazała się w 2014 roku w „Nowych Książkach”.

WIĘCEJ

Pępkowe

recenzje / IMPRESJE Anita Jarzyna

Esej Anity Jarzyny towarzyszący premierze książki Powlekać rosnące Joanny Mueller.

WIĘCEJ

Blizny na słowach

recenzje / ESEJE Monika Balach

Recenzja Moniki Bolach z książki Wylinki, która ukazała się w marcu 2011 roku na łamach “Wyspy. Kwartalnik Literacki”.

WIĘCEJ

Żywioły języka

recenzje / ESEJE Jarosław Borowiec

Recenzja Jarosława Borowca z książki Stratygrafie Joanny Mueller, która ukazała się w marcu 2011 roku na łamach “Nowych Książek”.

WIĘCEJ

Joanna Mueller: Wylinki

recenzje / ESEJE Anna Kałuża

Recenzja Anny Kałuży z książki Wylinki Joanny Mueller.

WIĘCEJ