recenzje / IMPRESJE

Miljenko Jergović albo jak opowiadać o Bośni, by nikt nie pomyślał, że wszyscy tam oszaleli

Dominika Kaniecka

Recenzja Dominiki Kanieckiej towarzysząca premierze książki Miljenka Jergovicia Drugi Pocałunek Gity Danon, wydanej w Biurze Literackim 22 lutego 2016 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Opowiadanie Drugi pocałunek Gity Danon otwiera z pozoru zwyczajne, krótkie zdanie. „Opowiem ci o Lotarze” – tych kilka słów zachęca do lektury całości opublikowanego właśnie zbioru Miljenka Jergovicia. „Opowiem ci o Lotarze” – „mówi” narrator i już od pierwszego zdania zaczynamy „słuchać”. „Opowiem ci o Lotarze z powodu kobiety, która go kochała” – dodaje chwilę później. Historię odznaczającego się nadludzką siłą i niezwykłą cierpliwością Lotara rozpoczyna w Sarajewie, kończy w Madrycie. Zdradza nam, że los bohatera determinują geny i uczucie, jakim obdarzył piękną Gitę, że początek i koniec jego życia symbolicznie wyrysowują dwie wojny. Starannie wyselekcjonowane wydarzenia splatają się tu z miłością i determinacją, splatają się bądź też są ich konsekwencją.

We wszystkich tekstach tego zbioru ton w relacji z odbiorcą nadaje wytrawny opowiadacz. Niesłychaną uważność dostrzeżemy między innymi w odpowiednim dawkowaniu słów i wydarzeń. Czytelnika/słuchacza w każdym opowiadaniu wtajemnicza się w historię jednej postaci, jednej rodziny lub jednego miejsca. Niczego tu nie ma w nadmiarze. Są tylko pieczołowicie wyselekcjonowane informacje niezbędne do zrozumienia decyzji, motywacji i emocji. Szczególnie istotne wydaje się być zrozumienie tych ostatnich – ogrom emocji mógłby przytłoczyć, gdyby nie wyczucie wspomnianego opowiadacza. Zaznajomionych z twórczością Jergovicia nie zdziwi brak szczęśliwych zakończeń, nie zaskoczą niefortunne wypadki, choroby, klątwy czy nagłe śmierci, które wszystko komplikują, czasem całkiem niweczą. Los zwykle nie jest przychylny wykreowanym przez autora postaciom, często płacą wysoką cenę za wierność swoim uczuciom, przekonaniom lub rodzinnej tradycji.

Już pierwszy tekst ze zbioru Jergovicia wprowadza nas w misternie utkaną strukturę narracyjną krótkich fabuł, w których, bez wyjątków, celebrowany jest także sam akt opowiadania. „Wsłuchujemy się” w historie bardzo odległe i w te całkiem niedawne, śledzimy zarówno wątki splątane z wojną, jak i realizowane w czasie pokoju. Razem ze skupionym na losach niebanalnych postaci narratorem przenosimy się do Sarajewa, Frankfurtu, Zagrzebia, Tel-Awiwu, Łodzi czy Johannesburga. Przyglądamy się pasjonującej układance motywów nawiązujących do wielokulturowej i wielowyznaniowej ojczyzny autora. Zapoznajemy się z szeregiem niezwykle przejmujących portretów, z których każdy przybliża nas o krok do zrozumienia tajemnicy bośniackiego imaginarium. Niezależnie bowiem od czasu i miejsca akcji granice opowieści niezmiennie wyznaczają: wyjątkowy zasób wyobrażeń oraz typowa dla słowiańskiego południa wrażliwość.

Drugi pocałunek Gity Danon to autorski wybór dwudziestu czterech opowiadań powstałych w latach 1994-2007, który doskonale ilustruje spójną i konsekwentną poetykę Miljenka Jergovicia. Niezmiernie cieszy fakt, że opowiadania są w końcu dostępne dla polskiego czytelnika. Nie mam bowiem żadnych wątpliwości, że w tym właśnie gatunku Jergović najpełniej prezentuje swój talent literacki. Z prawdziwą wirtuozerią łączy w opowiadaniu przeszłość i teraźniejszość, fikcję i historię, powagę i swadę, pięknie nierealne i boleśnie rzeczywiste. W małej formie umiejętnie zamyka wielkie emocje. Przyjemność lektury polskiego wydania gwarantuje sprawnie prowadzona narracja, będąca dowodem erudycji i elokwencji zarówno autora, jak i tłumacza.

belka_2

O AUTORZE

Dominika Kaniecka

Absolwentka kroatystyki w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ. Członkini i współzałożycielka międzyinstytucjonalnej Pracowni Obszaru Postjugosłowiańskiego, sekretarz naukowy czasopisma „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae”, członkini Komisji Kultury Słowian PAU. W latach 2004–2007 pracowała na Uniwersytecie w Zagrzebiu jako lektorka języka polskiego, zdobywając doświadczenie w tłumaczeniu ustnym i pisemnym, a także aktywnie uczestnicząc w promocji kultury polskiej w Chorwacji (w latach 2007–2008 z ramienia Ambasady RP w Zagrzebiu).

powiązania

Poezję i prozę można pisać tak samo

wywiady / O KSIĄŻCE Dominika Kaniecka Tanja Stupar-Trifunović

Rozmowa Aleksandry Olszewskiej z Tanją Stupar-Trifunović, towarzysząca premierze książki Zegary w pokoju matki, w przekładzie Miłosza Waligórskiego, wydanej w Biurze Literackim 9 sierpnia 2021 roku.

WIĘCEJ

Miljenko Jergović albo jak opowiadać o Bośni, by nikt nie pomyślał, że wszyscy tam oszaleli

recenzje / ESEJE Dominika Kaniecka

Recenzja Dominiki Kanieckiej towarzysząca premierze książki Miljenka Jergovicia Drugi Pocałunek Gity Danon, wydanej w Biurze Literackim 22 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Wielokulturowość bierze się ze świadomości

wywiady / O KSIĄŻCE Miljenko Jergović Miłosz Waligórski

Rozmowa Miłosza Waligórskiego z Miljenkiem Jergoviciem, towarzysząca premierze ebooka Drugi pocałunek Gity Danon, wydanego w Biurze Literackim 13 lutego 2017 roku.

WIĘCEJ

Miljenko Jergović albo jak opowiadać o Bośni, by nikt nie pomyślał, że wszyscy tam oszaleli

recenzje / ESEJE Dominika Kaniecka

Recenzja Dominiki Kanieckiej towarzysząca premierze książki Miljenka Jergovicia Drugi Pocałunek Gity Danon, wydanej w Biurze Literackim 22 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Świat jest ogromny

recenzje / ESEJE Michał Domagalski

Recenzja Michała Domagalskiego towarzysząca premierze książki Miljenko Jergovicia Drugi pocałunek Gity Danon, wydanej w przekładzie Miłosza Waligórskiego w Biurze Literackim 22 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Powieść w odcinkach: Drugi pocałunek Gity Danon

dzwieki / AUDYCJE Miljenko Jergović

Fragmenty Drugiego pocałunku Gity Danon czyta Bartosz Woźny.

WIĘCEJ

Powieść w odcinkach: Drugi pocałunek Gity Danon

dzwieki / AUDYCJE Miljenko Jergović

Fragmenty powieści Drugi pocałunek Gity Danon, zarejestrowane podczas audycji w Radiu Wrocław Kultura. Czyta Bartosz Woźny.

WIĘCEJ

Wielokulturowość bierze się ze świadomości

wywiady / O KSIĄŻCE Miljenko Jergović Miłosz Waligórski

Rozmowa Miłosza Waligórskiego z Miljenkiem Jergoviciem, towarzysząca premierze książki Drugi pocałunek Gity Danon, wydanej w Biurze Literackim 22 lutego 2016 roku oraz w formie elektronicznej 13 lutego 2017 roku.

WIĘCEJ

Świat jest ogromny

recenzje / IMPRESJE Michał Domagalski

Recenzja Michała Domagalskiego towarzysząca premierze książki Miljenka Jergovicia Drugi pocałunek Gity Danon, wydanej w przekładzie Miłosza Waligórskiego w Biurze Literackim 22 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Miłość w czasach ironii

recenzje / KOMENTARZE Miljenko Jergović

Autorski komentarz Miljenka Jergovicia w ramach cyklu „Historia jednego opowiadania”, towarzyszący premierze książki Drugi pocałunek Gity Danon, wydanej w Biurze Literackim 22 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ

Życie to Hongkong

utwory / zapowiedzi książek Miljenko Jergović

Fragment zapowiadający książkę Miljenka Jergovicia Drugi pocałunek Gity Danon, która ukaże się w przekładzie Miłosza Waligórskiego w Biurze Literackim 22 lutego 2016 roku.

WIĘCEJ