recenzje / KOMENTARZE

Lux ex Silesia

Jakub Pszoniak

Autorski komentarz Jakuba Pszoniaka w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Lux ex Silesia

deszczy się miasto
szczycą wieżowce
szron i tłuszcz
szczelnią szczelinę w asfalcie

czas warszawieje
i szybko szybko
w szybach taksówek
czerwone okna i twarz na poduszce

grubnie cień na murach gruby
którą Jerzy Gruba kazał zmienić w grób
ciemno znów
grudzień gubi śnieg

oczy szczypie zwierszone powietrze
kałuży się Śląsk
kurczy się życie
szczęść Boże, kurwa, sztygarzy telefon


Był wtorek, może środa. Na pewno jakiś nieistotny dzień. Grudzień pewnie, bo tu jest zawsze grudzień. Autobus linii 820 albo 830 – nie wiem, oba mają identyczną trasę. Na Śląsku miasta nie mają wyraźnych granic, więc Katowice ulica Chorzowska, albo już może Chorzów ulica Katowicka. Z prawej strony familoki – niewysoka, ceglana zabudowa z początku XX wieku, przez okno baba zagląda. Na poduszce wsparta, lusterko z motoroweru przy oknie zamontowane, światło by się w nim odbijało pięknie, gdyby tylko nie było tak ciemno. Jadę tym autobusem, tak jak wczoraj i przedwczoraj, i jutro, i w przyszły wtorek czy środę, familok co dzień starszy o jeden dzień, baba w oknie też. W szybach odbijają się szyby kopalniane. Dym oblepia wszystko i trudno go zmyć, marazm schowany pod maras. Poprzedni przystanek w Katowicach. Wczoraj to było inne miasto, jutro będzie inne miasto, jeszcze dziś wieczorem będzie już pewnie trochę inne. Warszawa to Katowice północy (wszystko, co na mapie od Katowic do góry, to północ). Parę dni wcześniej przejeżdżałem koło Wujka – kopalni, pod którą w ’81 popłynęła krew. Ogień do strajkujących kazał otworzyć komendant Jerzy Gruba, za znakomite zasługi w otwieraniu ognia do strajkujących nagrodzony krzyżem i awansem. Myślę, że Śląsk to jest wiersz. No bo jak inaczej wytłumaczyć, że człowiek zamieniający kopalnię w grób ma na nazwisko Kopalnia? Bo Gruba to kopalnia po śląsku. I krzyż jeszcze. Śląsk to jest wiersz, który wystarczy spisać. No więc jadę autobusem linii 820 lub 830 i spisuję Śląsk w telefonie – kawiarniane serwetki mają dziś system IOS i system automatycznej  korekcji błędów. Nieprzydatny zupełnie, bo wiersze zawsze pisane są w obcym języku. No więc spisuje w tym telefonie, ekran zbity, szybka wygląda jak tatuaż na łokciu kryminalisty. I przypomina mi się, że kiedyś telefon to był telefon kopalniany, co wisiał w przedpokoju u nas, ze 25 metrów nad ziemią, bo ósme piętro w bloku dwunastopiętrowym. Służbowe rozmowy ojców-górników przez telefon kopalniany – właściwie to bardziej taki radiowęzeł był – to doświadczenie pokoleniowe śląskich dzieci urodzonych w latach 80. Ta mieszanka religijnych zwrotów i podle wojskowego języka jednocześnie nas fascynowała i przerażała. Przeplot sacrum i profanum, który w każdym innym miejscu byłby bluźnierstwem. Ostatni wers to próba oddania tej specyficznej poetyki, którą nazwałem „sztygarzeniem”. Tak, Śląsk to wiersz, który wystarczyło spisać.

 

O AUTORZE

Jakub Pszoniak

Urodzony w 1983 r. w Bytomiu. Poeta i grafik, autor nagrodzonego Wrocławską Nagrodą Poetycką Silesius 2020 tomu Chyba na pewno (Biuro Literackie, 2019), wyboru wierszy Mirona Białoszewskiego Z dnia robię noc (Biuro Literackie, 2022) oraz przekładów wierszy Kateriny Michalicyny (Głosy, Fundacja Pogranicze, 2022). Publikował w czasopismach i zbiorach literackich i naukowych. Stypendysta gminy Bytom. Był tłumaczony na polski.

powiązania

Rozmowy na koniec: odcinek 28 Jakub Pszoniak

nagrania / Stacja Literatura Antonina Tosiek Jakub Pszoniak Jakub Skurtys

Dwudziesty ósmy odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 28. Muzyka Resina.

WIĘCEJ

lorem ipsum

nagrania / Stacja Literatura Jakub Pszoniak Resina

Czytanie z książki lorem ipsum z udziałem Jakuba Pszoniaka ramach festiwalu TransPort Literacki 28. Muzyka Resina.

WIĘCEJ

Zaproszenie do wspólnej podróży

recenzje / ESEJE Jakub Pszoniak

Impresja Jakuba Pszoniaka na temat poezji Michała Dziedzica, wyróżnionego w ramach projektu „Pracownie otwarte wierszem 2023”.

WIĘCEJ

Wiersze o splątaniach

recenzje / ESEJE Jakub Pszoniak

Impresja Jakuba Pszoniaka na temat poezji Anny Rosłoniec, wyróżnionej w ramach projektu „Pracownie otwarte wierszem 2023”.

WIĘCEJ

Manikiry, plakaty, miejscowe idiotki i tutejsi kretyni

wywiady / O KSIĄŻCE Aleksander Trojanowski Jakub Pszoniak

Rozmowa Jakuba Pszoniaka z Aleksandrem Trojanowskim, towarzysząca premierze książki Która godzina, gówniarzu? Juliana Tuwima i Aleksandra Trojanowskiego, która ukaże się w Biurze Literackim 4 września 2023 roku.

WIĘCEJ

Romantyczność 2022

nagrania / TransPort Literacki Aleksandra Byrska Aleksandra Kasprzak Antonina Tosiek Artur Burszta Daniel Tamkun Helena Burdzińska Jacek Dehnel Jakub Kornhauser Jakub Pszoniak Joanna Mueller Joanna Roszak Karol Maliszewski Karolina Sałdecka Katarzyna Szaulińska Łukasz Cabajewski Maria Krzywda Michał Domagalski Miłosz Biedrzycki Natalia Malek

Czytanie z książki Romantyczność. Współczesne ballady i romanse inspirowane twórczością Adama Mickiewicza w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.

WIĘCEJ

Z dnia robię noc

nagrania / TransPort Literacki Hubert Zemler Jakub Pszoniak Miron Białoszewski

Czytanie z książki Z dnia robię noc Mirona Białoszewskiego z udziałem Jakuba Pszoniaka w ramach festiwalu TransPort Literacki 27. Muzyka Hubert Zemler.

WIĘCEJ

Rozmowy na koniec: odcinek 8 Miron Białoszewski (Jakub Pszoniak)

nagrania / TransPort Literacki Antonina Tosiek Jakub Pszoniak Jakub Skurtys

Ósmy odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 27.

WIĘCEJ

Historia jednego wiersza: „wtenczas”

recenzje / KOMENTARZE Jakub Pszoniak

Autorski komentarz Jakuba Pszoniaka, towarzyszący premierze książki lorem ipsum, która ukaże się w Biurze Literackim 24 października 2022 roku.

WIĘCEJ

Martwe języki w hali odjazdów milczą o tym, o czym żywe mówią szeptem lub krzyczą

wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Pszoniak Jakub Sęczyk

Rozmowa Jakuba Sęczyka z Jakubem Pszoniakiem, towarzysząca premierze książki lorem ipsum Jakuba Pszoniaka, wydanej w Biurze Literackim 31 października 2022 roku.

WIĘCEJ

lorem ipsum (2)

utwory / zapowiedzi książek Jakub Pszoniak

Fragmenty zapowiadające książkę lorem ipsum Jakuba Pszoniaka, która ukaże się w Biurze Literackim 24 października 2022 roku.

WIĘCEJ

lorem ipsum (1)

utwory / zapowiedzi książek Jakub Pszoniak

Fragmenty zapowiadające książkę lorem ipsum Jakuba Pszoniaka, która ukaże się w Biurze Literackim 24 października 2022 roku.

WIĘCEJ

„Któregoś marca (2022)”

recenzje / KOMENTARZE Jakub Pszoniak

Autorski komentarz Jakuba Pszoniaka, towarzyszący premierze książki Z dnia robię noc Mirona Białoszewskiego, wydanej w Biurze Literackim 4 kwietnia 2022.

WIĘCEJ

Koryto dzikiej rzeki

wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Pszoniak Przemysław Suchanecki

Rozmowa Przemysława Suchaneckiego z Kubą Pszoniakiem, towarzysząca premierze książki Mirona Białoszewskiego Z dnia robię noc, wydanej w Biurze Literackim 4 kwietnia 2022.

WIĘCEJ

Bo język bywa komunikatem

wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Pszoniak Tomasz Bąk

Rozmowa Tomasza Bąka z Jakubem Pszoniakiem, towarzysząca wydaniu książki Chyba na pewno, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 1 kwietnia 2019 roku.

WIĘCEJ

ajnfart

recenzje / KOMENTARZE Jakub Pszoniak

Autorski komentarz Jakuba Pszoniaka do książki Chyba na pewno, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 1 kwietnia 2019 roku.

WIĘCEJ

Chyba na pewno (2)

utwory / zapowiedzi książek Jakub Pszoniak

Fragment zapowiadający książkę Chyba na pewno Jakuba Pszoniaka, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 1 kwietnia 2019 roku.

WIĘCEJ

Chyba na pewno (1)

utwory / zapowiedzi książek Jakub Pszoniak

Fragment zapowiadający książkę Chyba na pewno Jakuba Pszoniaka, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 1 kwietnia 2019 roku.

WIĘCEJ

Wiersz doraźny: Gwatemala

utwory / premiery w sieci Aglaja Janczak Aleksander Trojanowski Antonina Tosiek Jakub Głuszak Jakub Pszoniak Paweł Harlender

Finałowy zestaw „Wierszy doraźnych 2018” autorstwa Jakuba Głuszaka, Pawła Harlendera, Aglai Janczak, Antoniny Małgorzaty Tosiek, Aleksandra Trojanowskiego, Jakuba Pszoniaka.

WIĘCEJ

szkody górnicze

utwory / premiery w sieci Jakub Pszoniak

Premierowy zestaw wierszy Jakuba Pszoniaka. Prezentacja w ramach projektu „Pierwsza książka”.

WIĘCEJ

Mija mi ja

wywiady / O PISANIU Jakub Pszoniak Krzysztof Sztafa

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Jakubem Pszoniakiem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Wszystko dla ludzi

wywiady / O KSIĄŻCE Krzysztof Sztafa Marta Podgórnik

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Martą Podgórnik, towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2016, wydanego w Biurze Literackim 6 lutego 2017 roku, a w wersji elektronicznej 25 grudnia 2017 roku.

WIĘCEJ

Przyznanie się do winy

recenzje / ESEJE Mateusz Miesiąc

Recenzja Mateusza Miesiąca, towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2016, wydanego w Biurze Literackim 6 lutego 2017 roku, a w wersji elektronicznej 25 grudnia 2017 roku.

WIĘCEJ

Od Be do Zet

recenzje / ESEJE Karol Maliszewski

Recenzja Karola Maliszewskiego towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2016, wydanego w Biurze Literackim 6 lutego 2017 roku, a w wersji elektronicznej 25 grudnia 2017 roku.

WIĘCEJ

Ciągle z tym samym

wywiady / O PISANIU Adrianna Olejarka Krzysztof Sztafa

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Adrianną Olejarką. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Skądś znamy to uczucie

recenzje / NOTKI I OPINIE Tadeusz Dąbrowski

Komentarz Tadeusza Dąbrowskiego do zestawu wierszy Adrianny Olejarki „Młodzi smutni”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Już rześko

recenzje / KOMENTARZE Adrianna Olejarka

Autorski komentarz Adrianny Olejarki w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Rzym jest nudny

wywiady / O PISANIU Julia Mika Krzysztof Sztafa

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Julią Miką. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Dom wad

recenzje / ESEJE Kacper Bartczak

Komentarz Kacpra Bartczaka do zestawu wierszy Julii Miki „Wiersze czyszczące”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Benzyna w powietrzu

recenzje / KOMENTARZE Julia Mika

Autorski komentarz Julii Miki w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Ująłbym to inaczej

wywiady / O KSIĄŻCE Krzysztof Sztafa Kuba Kiraga

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Kubą Kiragą. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Policz raz dwa do trzech

recenzje / ESEJE Marta Podgórnik

Komentarz Marty Podgórnik do zestawu wierszy Kuby Kiragi „4 wiersze”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Zaskakująca zbieżność rytmów

recenzje / KOMENTARZE Kuba Kiraga

Autorski komentarz Kuby Kiragi w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Co język ma do roboty

wywiady / O PISANIU Krzysztof Sztafa Sebastian Brejnak

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Sebastianem Brejnakiem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Kaleczyć się w palec

recenzje / ESEJE Tadeusz Dąbrowski

Komentarz Tadeusza Dąbrowskiego do zestawu wierszy Sebastiana Brejnaka „Kodeina”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Glosa do wiersza “Rytm”

recenzje / KOMENTARZE Sebastian Brejnak

Autorski komentarz Sebastiana Brejnaka w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Mija mi ja

wywiady / O PISANIU Jakub Pszoniak Krzysztof Sztafa

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Jakubem Pszoniakiem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Przekład wewnętrzny – uwaga wstępna do wierszy Kuby Pszoniaka

recenzje / ESEJE Kacper Bartczak

Komentarz Kacpra Bartczaka do zestawu wierszy Kuby Pszoniaka „Chyba na pewno”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Bezpieczna przestrzeń niejasności

wywiady / O PISANIU Krzysztof Sztafa Paula Gotszlich

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Paulą Gotszlich. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Rewolwerowiec

recenzje / ESEJE Tadeusz Dąbrowski

Komentarz Tadeusza Dąbrowskiego do zestawu wierszy Pauli Gotszlich „Armia płacze”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Poza granicami prawdy

recenzje / KOMENTARZE Paula Gotszlich

Autorski komentarz Pauli Gotszlich w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Rytm natury, rytm fal

wywiady / O PISANIU Krzysztof Sztafa Paweł Biliński

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Pawłem Bilińskim. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

najokrutniejszy miesiąc to jednak grudzień

recenzje / ESEJE Marta Podgórnik

Komentarz Marty Podgórnik do zestawu wierszy Pawła Bilińskiego „Ciepłe miejsca”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Algorytmy

recenzje / KOMENTARZE Paweł Biliński

Autorski komentarz Pawła Bilińskiego w ramach cyku „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Zaczynać i kończyć w literaturze

wywiady / O PISANIU Bartek Zdunek Krzysztof Sztafa

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Bartkiem Zdunkiem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Bartek Zdunek i jego melodyjne geodezje

recenzje / ESEJE Kacper Bartczak

Komentarz Kacpra Bartczaka do zestawu wierszy Bartka Zdunka „Sól z ziemi”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Przypis do wiersza

recenzje / KOMENTARZE Bartek Zdunek

Autorski komentarz Bartka Zdunka w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Arterie i wiadukty

wywiady / O PISANIU Krzysztof Sztafa Robert Jóźwik

Rozmowa Krzysztofa Sztafy z Robertem Jóźwikiem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Powtarzam cicho kilka zdań

recenzje / ESEJE Marta Podgórnik

Komentarz Marty Podgórnik do zestawu wierszy Roberta Jóźwika „Tylko psy i satelity”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Miejskie obsesje

recenzje / KOMENTARZE Robert Jóźwik

Autorski komentarz Roberta Jóźwika w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ

Oko przyłożone do dziurki, którą najpierw trzeba wydrapać (tylko notatki)

recenzje / ESEJE Karol Maliszewski

Recenzja Karola Maliszewskiego, towarzysząca premierze książki lorem ipsum Jakuba Pszoniaka, wydanej w Biurze Literackim 24 października 2022 roku.

WIĘCEJ

Przekład wewnętrzny – uwaga wstępna do wierszy Kuby Pszoniaka

recenzje / ESEJE Kacper Bartczak

Komentarz Kacpra Bartczaka do zestawu wierszy Kuby Pszoniaka „Chyba na pewno”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających almanach Połów. Poetyckie debiuty 2016, który ukaże się w Biurze Literackim.

WIĘCEJ