Mapa podróży

Książka Giovanniego Catellego (ur. 1965) w układzie utworów i ich konstrukcji w pewien sposób kontynuuje metodę literacką Charlesa Baudelaire’a z Paryskiego splinu. W narracji, poetyckiej przestrzeni nawiązuje do metafor francuskiego poety René Chara. To bardzo ciekawa poetycka proza. Każdy obraz ma w sobie melancholijny pejzaż, jest próbą zatrzymania w słowie cienia, rzucanego przez czas. Catelli pisze: „(…) jesteśmy sami, szukamy, nie mając przed sobą prawdziwego światła, i pozostaniemy takimi w ciemności, w ślepym łoskocie, w jeszcze większym mroku (…)”. Książkę włoskiego poety czyta się bardzo dobrze, zasługa w tym tłumaczenia, wyczuwa się w niej sens podroży, rzucany przez poetycką przestrzeń. Jest w tych metaforach-obrazach nawiązanie do literackiej wędrówki Homera i Dantego, ale w tej poetyckiej podróży chodzi o wyzbycie się obcości, zmiana miejsca wynika z braku korzeni, z tego, że nie zamieszkujemy już w kulturze, cywilizacji, jesteśmy „poza”: poza domem, poza tradycją, poza życiem. Przywołałem Baudelaire’a, który zadawał obcemu przybyszowi pytanie: gdzie leży jego ojczyzna, i odpowiadał, że nie wie, pod jakim leży niebem. Tęsknota Catellego jest czysta, niemalże „wydestylowana”, kolejne poetyckie obrazy są zastygłą przestrzenią wspomnienia. Współczesne poczucie bezdomności pozwala nam tylko zamieszkiwać w metaforze i sztuce: „(…) tylko ja nadal stoję o kilka kroków od przepaści i zaciskam w dłoniach tę nieruchomą chwilę, wpatruję się w coś, czego istnienia nikt nawet nie podejrzewał (…)”. Pojedynek artysty z pięknem zawsze kończy się triumfem natury, śmierci, ale może podróż neutralizuje smutek, pozwala opisać cień, rzucany przez istnienie.

Promocja książki włoskiego poety w Łodzi odbyła się w ramach cyklicznych spotkań w „Małej Literackiej” w Teatrze Nowym. Ciekawe, że teatr staje się poetycką agorą, metafora łączy się ze scenicznymi obrazami, teatralną przestrzenią. W ostatnim spektaklu Tadeusza Kantora Nigdy tu już nie powrócę, wypowiedziane zostają słowa: „W nocy 24 stycznia 44 roku wrócił Ulisses do Krakowa, do swojej Itaki”. Metafory Catellego są właśnie takim powrotem i przebudzeniem. Książka włoskiego poety w swoich metaforach przywołuje „teatr cienia”, jest metafizyczną podróżą. Może sens naszego „bycia tu” to nieustanne poszukiwanie niemożliwego, poszukiwanie korzeni, by nie czuć metafizycznej samotności. Poetycka proza Giovanniego Catellego jest próbą zapełnienia bezdomności. Podróż w metaforze pozwala poecie i czytelnikowi stworzyć mapę istnienia.