O baw się

O czym opowiedziała dziewczynka, obudzona ze zbyt głębokiego snu słowami “Talitha kum“? Co wydobyło się z milczenia Łazarza, kiedy został przywrócony przyjaciołom dzięki łzom jednego z nich? Jak bardzo śmiertelną zabawką jest język, gdy wprawiają go w ruch baśniowi bohaterowie, których zbójcy nie zdołali stracić, a wilcy strawić?

Nie pytamy o to? Boimy się pytać? Na szczęście są tacy, którzy w naszym imieniu słuchają rozmów umarłych. Tacy, dla których pismo jest “dziwnym cmentarzem”, poezja – “przewlekłą stratą”, a każda zgłoska staje się po równi kolebką i trumną. Tacy, którzy muszą przekroczyć zakaz, żeby mogła rozpocząć się okrutna bajka.

Nie można pisać wierszy, które bolą – powiada zatem zakaz, a Roman Honet pisze je wciąż na nowo. Nie wolno w ten sposób łączyć czułości i okrucieństwa, baśni i zagłady – a on, “dziecko chciwe i rzęsiste”, nadaje im “idealne proporcje powagi i magii”. Poezja była dotąd z tuszu i papieru – więc tom baw się przywraca ją rzeczom naprawdę ważnym. Nie rób tego, sarni braciszku, będziesz musiał za to sobą zapłacić. I płaci. “Technika – własna, osad krwi na szkle”. Grupa krwi poetyckiej ma znak RH+.

Joanna Mueller

Roman Honet zaprasza nas do zabawy. Do zabawy perfidnej i perwersyjnej zarazem. Mówi: zabawmy się w zapominanie, zabawmy się w rozpad i gnicie, wejdźmy dla hecy w ciało kobiety, zrewidujmy przerażenie i wszystko to, co groźne, niepokojące. Nim ostatecznie przeminiemy i rozpadniemy się na drobne atomy, odczujmy na własnej skórze pustkę. Zabawmy się w śmierć, zabawmy się do łez. Perwersja, która ukrywa się między wierszami Honeta, wynika z konceptu wymyślonego na potrzeby tomu baw się i kilka innych wierszy o rzeczach ważnych. Oksymoroniczny tytuł wskazywałby, że mamy do czynienia z zabawą jako zajęciem niezwykle poważnym i pożytecznym. Zajęciem – o czym przekonywał Huizinga – opalizującym wieloma znaczeniami i kontekstami. Ukochanie świata, ukochanie natury, ukochanie kobiety łączy się tu jednak w nierozerwalny sposób ze świadomością przemijania, rozpadu ciała, kruchości egzystencji, wszechobecnej śmierci wreszcie.

Jest w tej poezji coś tanatycznego, coś groźnego, coś niepokojącego. Wyobraźnia Honeta, która karmi się przyrodą i pejzażem, podszyta jest głębokim odczuciem metafizycznym. Przemianie – rozkwitania i gnicia, bycia pożeranym i pożerającym – towarzyszy fascynacja i metafizyczny niepokój. Paradoksalnie, oswojenie i ocalenie odbywa się w ramach tradycji i głębokiej świadomości literackiej. Jeśli zatem traktować tę zabawę – jako zabawę sensu stricte – to raczej chodzi o stylizację Honeta. O “udawanie”. Poeta nie bawi się tematami, ile raczej bawi się formą i stylem wiersza. Natrafimy tu na ciemny katastrofizm Czechowicza, sensualne pejzaże duchem z Leśmiana, splecione żywioły dionizyjskie i klasyczne absorbujące młodego Iwaszkiewicza. Honet – zachowując autonomię poetycką w ramach tej stylizacji – osiąga najwyższe poetyckie szczyty. Bierze dla siebie to, co w tej zabawie najlepsze. Wyklucza, nie wykluczając. Podważa, nie podważając. Jest symboliczny i konkretny, estetyczny i klasyczny zarazem.

Konrad Wojtyła

Książka poetycka Romana o ironicznym tytule baw się, jest zbiorem wierszy pełnych opisów śmierci, rozkładu i entropii, nasyconych tęsknotą za smakami i zapachami dzieciństwa. Motywy przemijania nachodzą tu na wspomnienia czaru dawnych miłości. Sen, przeszłość i teraźniejszość splatają się w nieprzeniknioną, podszytą absurdem tajemnicę istnienia. Poezja Honeta jest wyrazem egzystencjalnego niepokoju jednostki broniącej się za pomocą ironii oraz manifestacją przywoływanych wspomnień przed goryczą i zwątpieniem w obliczu bezsensu świata i milczenia Boga. Polecam tę książkę wszystkim, którzy wadzą się z losem, aby ocalić samych siebie.

Maciej Milach

Jeśli, przywołując hasło o zawartości cukru w cukrze, istnieje miara poezji w poezji, to nowe wiersze Romana Honeta są nad podziw – parafrazując Jarniewicza – “liryczne, kurwa, liryczne”. Wprawdzie w podtytule tomu o nawołującym tytule baw się mamy podtytuł i kilka innych wierszy o rzeczach ważnych, wierszy wizyjnych, oscylujących od debiutanckiej alicji wokół dzieciństwa, śmierci, to w nowym tomie najważniejsza jest poetyckość obrazowania, zdania ujmujące swoim liryzmem i irrealnością. Wiele w tej książce językowych bukietów, aromatów niespokojnego dzieciństwa i śmierci oswojonej i pięknej, będącej już nie jak esesman, ale jak wyspa, do której powraca się co rok. Być może Honet “nic nie wie o powrotach”, ale baw się jest wyczekiwanym powrotem poety do tematów ważnych, eksploatowanych już wcześniej, ale nigdy tak skończenie i wzruszająco.

Bartosz Sadulski

Długo Roman Honet kazał oczekiwać czytelnikom na kolejną swoją książkę. Ale jak się okazuje, czekać było warto. Nie tracąc nic z mocno obsesyjnego i zarazem baśniowego idiomu, autor testuje – na nowo i bardziej radykalnie niż w poprzednich tomach – granice języka, dzięki któremu możliwe byłoby wyrażenie tego, co sytuuje się pod podszewką snów, wyobraźni i rzeczy. To wiersze w bezustannym ruchu, w których brzmienie słowa konfrontuje się ze sferą ciszy i milczenia, znaczące resztki pamięci walczą o lepsze z zaskoczeniem, jakie towarzyszy doznaniu nietrwałej obecności świata, a spójne doświadczenie egzystencji ginie w mroku przypadkowości i wymykającej się językowi pustki, która zastępuje w konsekwencji to, co realne. Honet poszukuje mitycznego miejsca, w którym słowo stapiałoby się w jedno z ciszą, choć doskonale wie, że jedyną możliwością jest opisywanie straty, jaka wynika z samego faktu mówienia. Poezja jest wtedy zarówno dojmującą, jak i ironiczną próbą przedziwnej zabawy. Jak podpowiada autor serca, chodzi o grę, w której stawką okazuje się możliwość wypowiedzenia bólu, tego ostatecznego dowodu na pojedyncze istnienie.

Jakub Momro

– baw się – czyli honet powraca w zadziwiającej formie – baw się – choć sam autor nie wydaje się specjalnie w nastroju do czczej zabawy – jednak Ty baw się – oto ironia, szyderstwo, odwrócone zdjęcie – baw się – skoro już nic innego nie potrafisz wznieść w górę – tylko promień, błoto, garść gliny – baw się – honet jak mało kto zna znaczenie tych słów i ich lustrzanego krzywego odbicia – – —- poeta jest od zaklinania i przywracania świata, który już nie istnieje – wyjechał – rozmył się w drodze – baw się

nie proponuje się nam w tej poezji gier i zabaw językowych – nie napotkamy tu ostentacyjnego humoru, kpiny, drwiny – jest źródło —— potęga

honet wie, jak ze źródła czerpać – jak źródlaną – niekoniecznie święconą wodą się obmywać – aby – baw się – ujrzeć – na nowo – zobaczyć – dotknąć – i zakląć słowo

w swym ascetycznym i pełnym skromności geście odwrócenia się od poetyckiego świata – z każdą kolejną książką honet wspina się coraz wyżej – — – ale co równie ważne wchodzi także głębiej w substancję własnego zadziwiającego wykreowanego świata – który tym samym staje się uniwersalnym modelem każdej samotności

waga słów – obsesja, która nadchodzi nocą i zaraża uczestników wspólnego snu – sprawia, iż ranga tego poetyckiego ryzykownego, a miejscami okrutnego gestu nie podlega żadnym poetyckim modom ani negocjacjom – istnieje w sobie – w sobie czyli w literaturze – – — –        – pokazuje, jak w słowach się zachować – jak przeżyć – jak tymi słowami rzeczywistość oznaczyć, uświęcić, choć przy okazji tę świętość kilka razy zbrukać

do rangi świętości bowiem podnosi się tutaj uczestnictwo w wierszu – który mimo iż bezradny – nieadekwatny – wciąż posiada moc zaklinania – – —- wzbudź wiarę w kamieniu – baw się

moc słów – moc snu – witaj romku – baw się – i na wódkę, kiedy tylko chcesz, przybywaj

Bartłomiej Majzel