recenzje / ESEJE

Wszystko i tylko (Szybko przez wszystko Justyny Bargielskiej)

Sabina Misiarz-Filipek

Fragment recenzji Sabiny Misiarz-Filipek z książkiSzybko przez wszystko Justyny Bargielskiej.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Gdyby posłużyć się nomenklaturą facebookową, trzeba by oznaczyć to tak: Bargielska była w: wszystko, z: tylko. Dowodem, że była, są wiersze z trzech tomów zebrane w Szybko przez wszystko. Na okładce zbioru: człowiek i pies – dwa zamknięte układy, na które naniesiona została seria znaczników jak w atlasie anatomicznym. Widzisz cały obrazek, ale oznaczony i podpisany jest na nim konkretny punkt. „Że bierzesz ten autobus razem z tamtą w czapce, / z tą na biało, z tym dzieckiem i z drzewem irysowym” [„Dwa fiaty”].

Najpierw o szybko
W takich wypadkach oczekuje się opowieści o ewolucji poetyki, o tym, jak się Bargielska na przestrzeni tomów zmieniała albo – który najlepszy, albo – według jakich kluczy tematycznych można by ułożyć zjawisko „Bargielska”. Zastrzegam – nie będzie porządkowania wszystkiego. Interesuje mnie tylko, które się wymyka.

Wielki głód wypowiedzenia wszystkiego nie jest u Bargielskiej zaspokajany słowotokiem. Poluzowaną wyobraźnię poetki wyraźnie kiełzna język. I z tego zderzenia – języka i wyobraźni – bierze się wrażenie swoistego wyścigu – słowa i obrazu. Paradoksalnie, mimo poczucia, że dostajemy wszystkoz tym dzieckiem i z drzewem irysowym, jest to poezja niezwykle oszczędna w słowa. Sytuacje i obrazy nie trwają dłużej niż ich czas stygnienia [Hale Faelbetu, China shipping].

Poezja Bargielskiej to szybkoobrotowa wirówka, w której odwirowany zostaje język. Uzyskane cząstki poetka zestawia w nowe konfiguracje. W ten sposób uzyskuje zupełnie nową jakość. Jak pisała Anna Kałuża o China shipping: „całość kolażowego świata nie wymyka się spod jej kontroli”. Bargielska jednak od pierwszego tomu Dating sessions pozostaje zupełnie wolna od jakiejkolwiek awangardowej maniery, nie ma w jej poezji śladu wysilenia, jest wrażenie jakiegoś słownego flow: „ryjcie w piaskowcu kicię / wielkooką wśród mnóstwa szczegółów. teraz, szybko” [„pierwszy peryskop kici” z tomu Dating sessions].

Nadmiar
Jeśli chodzi o tematyczną i językową różnorodność, najśmielszą propozycją wydaje się tom China shipping. Za jego główny motyw można by uznać bogactwo i nadmiar świata: „Kot leśnika to nie jest jakiś wygrzebywacz / kości. Od mi do mi i z powrotem zalicza tyle aksamitnych seksów, deserów, owoców, / że ich liczba nie mieści się w książce / telefonicznej New Yorku” [„Kot leśnika”, China shipping]. Wyróżnia go wielość scenerii (Europa, Australia, Chiny i Nowy Jork), konwencji, bohaterów, środków i form. Opisanie nadmiaru znajduje odbicie w językowej wynalazczości i śmiałości skojarzeń.

Podmiot wierszy rozważa wariantowość rzeczywistości: „śniło mi się, / że zamieniłaś się w białego kota” [„Ługowałem”, China shipping]. Po stronie podmiotu kobiecego jest nietrwałość: „Że zmieniłaś się w gekona / i przyszłaś, ale tylko morze wyschło / przez noc”. Bohaterka tych wierszy skórę ściąga jak przebranie: „Moja skóra została chyba w domu na wieszaku”, [„Ultrasonograf pasażerski”, China shipping], bywa niedzielą [„zaproszenie” z tomu Dating sessions], „żałuje że siebie / nie mogła urodzić dokładniej […] niekiedy się pomyli że jest okaryną” [„moja!”, Dating sessions], chciałaby być panterą [„Piękna młynarka”, Dwa fiaty], wtedy, kiedy akurat jest piękną młynarką. Owa zmienność jest zmiennością żarłoczną – to, co było, musi ulegać temu, co będzie: „Stąd najlepsze są / te historie, które się kończą / zagładą wszechświata zaraz po / pierwszym seksie.” [„E. & E.”, China shipping]. U Bargielskiej nadmiar zespojony jest z brakiem.

Brak
Doświadczenie braku w najbardziej bezpośredni sposób opisują przejmujące, choć nieegzaltowane wiersze z tomu Dwa fiaty


Fragment tekstu, który pierwotnie ukazał się na portalu Popmoderna.pl

O AUTORZE

Sabina Misiarz-Filipek

Urodzona w 1988 roku. Krytyczka literacka. Mieszka w Krakowie.

powiązania

„Wiersze typu jaram się, że mnie wcale nie ma”

recenzje / ESEJE Sabina Misiarz-Filipek

Recenzja Sabiny Misiarz-Filipek towarzysząca premierze książki Nudelman Justyny Bargielskiej, wydanej w Biurze Literackim 7 lipca 2014 roku, a w wersji elektronicznej 11 grudnia 2017 roku.

WIĘCEJ

"Parada przed lustrem"

recenzje / ESEJE Sabina Misiarz-Filipek

Recenzja Sabiny Misiarz-Filipek z książki Zapominanie Eleny Edmunda White’a, która ukazała w 15 czerwca 2013 roku się w portalu Popmoderna.pl.

WIĘCEJ

Pierwszy peryskop kici

dzwieki / RECYTACJE Justyna Bargielska

Wiersz z tomu Szybko przez wszystko, zarejestrowany podczas spotkania “Nowe sytuacje” na festiwalu Port Wrocław 2014.

WIĘCEJ

Nowe sytuacje w Trybie żeńskim: Justyna Bargielska

nagrania / Z Fortu do Portu Justyna Bargielska

Zapis spotkania “Nowe sytuacje w Trybie żeńskim” podczas festiwalu Port Literacki 2014.

WIĘCEJ

Od fluktuacji światów do mnożenia języków. Szybko przez wszystko Justyny Bargielskiej

recenzje / ESEJE Łukasz Wróblewski

Recenzja Łukasza Wróblewskiego z książki Szybko przez wszystko Justyny Bargielskiej.

WIĘCEJ

Rozmowa Patrycji Barowicz z Justyną Bargielską

wywiady / O PISANIU Justyna Bargielska

Rozmowa z Justyną Bargielską przeprowadzona przez reporterkę Akademickiego Radia LUZ Patrycję Barowicz, wyemitowana w programie “Kulturalny Bajzel”.

WIĘCEJ

Baśniowa poezja Justyny Bargielskiej

recenzje / ESEJE Klaudia Wawrzynkiewicz

Recenzja Klaudii Wawrzynkiewicz towarzysząca premierze książki Szybko przez wszystko Justyny Bargielskiej, wydanej w Biurze Literackim 13 października 2013 roku.

WIĘCEJ

Moje sztuczki z literą „ż”

recenzje / KOMENTARZE Justyna Bargielska

Autorski komentarz Justyny Bargielskiej do wiersza Projekt wymiany ramek we wszystkich obrazkach, towarzyszący premierze książki Szybko przez wszystko, wydanej w Biurze Literackim 13 października 2013 roku.

WIĘCEJ

Szybko przez wszystko i ruchy Browna

wywiady / O KSIĄŻCE Justyna Bargielska

Z Justyną Bargielską o książce Szybko przez wszystko rozmawia Aleksander Nawarecki.

WIĘCEJ

Szybko, szybciej, wróć

recenzje / IMPRESJE Marta Koronkiewicz

Recenzja Marty Koronkiewicz towarzysząca premierze książki Szybko przez wszystko Justyny Bargielskiej, wydanej w Biurze Literackim 13 października 2013 roku.

WIĘCEJ