Być psem i kością poezji
nagrania / Stacja Literatura Ilona Witkowska Kira Pietrek Maja StaśkoSpotkanie autorskie “Być psem i kością poezji” z udziałem Kiry Pietrek, Ilony Witkowskiej i Mai Staśko w ramach festiwalu Stacja Literatura 21.
WIĘCEJRozmowa Mai Staśko z Kamilą Janiak. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
Maja Staśko: “kosmos potrzebuje mojego wkurwienia” – pojawia się w jednym z wierszy Twojego nowego tomu, Zwęglona Jantar. Na co się wkurwiasz?
Kamila Janiak: W zasadzie na wszystko. To taka końcowa faza frustracji. Na głupotę, krotkowzroczność, na poczucie wyższości ludzi nad zwierzętami, światem i innymi ludźmi. Generalnie “nienawidzę ludzi”, a oni nienawidzą mnie. Trochę to przerysowane, ale w fazie końcowej frustracji wszystko jest komiksem. A kosmos się tym karmi.
I postanowiłaś wydać tom wierszy. Dlaczego akurat tom wierszy?
Wiersze to dla mnie naturalny środek wyrazu. A czy postanowiłam? Tak wyszło.
Środek wyrazu – jasne, to ważne przy pisaniu. Ale gdy wydajesz książkę, ważne są też jej środki działania: środki wyrazu jako środki działania. Chciałaś coś zrobić tą książką?
Szczerze mówiąc, książki są dla mnie zamknięciem pewnych etapów. Jakimś formalnym oczyszczaniem. Zwęglona Jantar to – i teraz będzie patos – wiaderko z cierpieniem, bólem, frustracją i szaleństwem, które wylewam. Jaki cel? Może ktoś ma podobne wiaderko i Zwęglona Jantar pomoże szybciej je wylać. Jedyny zamierzony cel, jaki miałam przy tej książce, to umieścić w niej grafiki Grzegorza Szymy. Znamy się od wielu lat i wiedziałam, że bardzo dobrze zobrazuje moje teksty.
Jesteś weganką?
Wegetarianką.
Pytam nie bez powodu – to zresztą nigdy nie jest pytanie bez powodu – w Zwęglonej Jantar człowiek to taki rodzaj mięsa, ludzina, który można zwęglić, usmażyć, spalić, którego tłuszczem można sobie pobrudzić ręce i wytrzeć w ciało, a to ciało musi jeść tak samo, jak każde inne mięso, żeby żyć; bardzo to mocna perspektywa, bardzo konkretna. Wyobrażasz sobie, że ktoś lub ktosia po przeczytaniu Twojego tomu przestanie jeść mięso?
Nawet o takim rozwiązaniu nie pomyślałam. Do niejedzenia mięsa nie da się człowieka namówić. Trzeba mu pokazać/sam obejrzy, jak wygląda to i owo, dojdzie do wniosku, że nie jesteśmy wcale tacy lepsi, też jesteśmy mięsem, w dodatku takim, które świetnie daje sobie radę bez jego jedzenia. Tak że nie, nie wyobrażam sobie, żeby ktoś po przeczytaniu Zwęglonej Jantar przestał jeść mięso. Chyba że byłaby to jedna ze stu składowych takiej decyzji.
“każdy gryz przypomina o grobie” – to bardzo sugestywne zdanie, a cały tom to właściwie ujawnianie równości, mięsnej równości, z innymi zwierzętami: w ramach uświadamiania, pokazywania innej perspektywy i konsekwencji tej panującej Twoje wiersze jak najbardziej działają.
Mięsna równość – idealne! No tak to jest w mojej głowie. Trudno mi obiektywnie spojrzeć na te teksty. Z dystansu. Jak pokazujesz mi fragment, tak jak teraz, to faktycznie widzę, że jest to przekaz konkretny. Ale wypływa to tak naturalnie ze mnie, że nawet już uwagi nie zwracam. Ale owszem, równość mięsna jest dla mnie oczywistością. Tylko czy to się komuś skojarzy z wegetarianizmem – może z psycholstwem. Ale jakby w efekcie ktoś przestał jeść zwierzęta, stawiam mu browar.
Psycholstwo to jedzenie zwierząt, to szaleństwo, o którym tyle w Twoim tomie – mam nadzieję, że tych browarów będzie dużo. Tylko że to także kwestia obiegu, dystrybucji – poezja dociera do czytelników oraz czytelniczek poezji i rzadko dalej, więc działanie ma swoje konkretne granice. Nie wolałabyś trafiać w jeszcze inne miejsca z tak mocnymi komunikatami?
Hm. Piszę też piosenki i je śpiewam, chociaż z muzyką jest tak, że niewiele osób słucha tekstów; chyba że się wezmę za polskie rapsy. W tej książce celowo jest ze mną Grzegorz, żeby była dodatkowa wartość graficzna. Pomaga też to, że gram w paru kapelach. Ludzie interesują się, co tam robię, mimo że nie czytają poezji. Kupują tomik i gdzieś to jedzie, ktoś to czyta. A jak poezję szerzę? Chyba muszę się wziąć za prozę. Zwęglone historie.
To wykorzystywanie wielu mediów – więc i wielu obiegów – jest u Ciebie rzeczywiście bardzo widoczne i pozwala choć minimalnie wyjść poza jeden obieg z konkretnymi odbiorczyniami oraz odbiorcami, otworzyć się na różne pola z różnymi regułami i dyskursami. A myślałaś o wyjściu poza obieg sztuki? Ja widzę Twoją litanię do królowej polski na demonstracjach pracowniczych, teksty macierzyńskie na manifestacjach przeciwko całkowitemu zakazowi aborcji, wiersze mięsne w działaniach na rzecz praw zwierząt pozaludzkich, wreszcie wiersze o globalnej eksploatacji zasobów i zbliżającej się katastrofie w ruchach na rzecz ochrony Ziemi – to bardzo konkretne, mocne komunikaty, podsuwające języki mówienia o tych problemach w celu budowania wspólnotowej świadomości.
Mam świadomość, że nie jestem człowiekiem, który porywa tłumy: nie mam tego czegoś, bo nie lubię ludzi – jako ludzkości i indywidualnie nienawidzę głupoty. I co jest oczywiste, żeby oddać sprawiedliwość, często nie lubię siebie. Mogę, jak się oczywiście dogadamy, oddać teksty, pomóc pisać, ale ja osobą skandującą nie jestem. Chyba że gdzieś z głębokiego offu, albo gdybym została na świecie ja i garstka pięciu osób. Ale jeżeli ktoś ma chęć wykorzystać, po ustaleniach, co i jak, bardzo proszę. Ja działam mega lokalnie. I tak będę wychowywać dzieci. W szacunku do życia.
Lokalnie – tak, ale to lokalnie w istocie wchodzi w kwestie maksymalnie globalne, których każdy posiłek (mięsny/bezmięsny), każda codzienna decyzja jest częścią. Piszesz o końcu, szaleństwie, pojawiają się w Twoich wierszach momenty apokaliptyczne. “przyjdzie tęcza i was zje” – tak otwierasz tom, potem ta fraza pojawia się jeszcze kilka razy. Skąd to?
To reakcja na homofobiczne paranoje. Na imbecylizm. Debilizm. Głupotę. Tekst pierwszy jest kursywą, żeby w bajkę i wyliczankę ubrać tęczę jako potwora, że przyjdzie on i spali wioski, porwie kobiety, dzieci, wypali ziemię etc. etc. Pa-ra-no-ja. Drugi tekst z tęczą miał być w duchu “kiedy przyjadą podpalić Twój dom”, ale nie do końca w oczywisty sposób, też wykręcenie paranoi. Wkurwienie, straciłam cierpliwość. Komentarz.
Wierzysz w zmianę? W to, że nasze działania mogą to zmienić?
Nie. Nie teraz, musi się stać jakaś globalna katastrofa, żeby zorientowali się/żebyśmy jako ludzkość zorientowali się chyba, że nie ma się co między sobą żreć. Że nasze problemiki są głupie. No idiotyczne mamy te problemy, ktoś zakazuje czegoś, co go gówno powinno obchodzić, jakaś wojna o hajsy i wmawianie, że o boga, ogólny chaos i dezinformacja, a ludzie cierpią. Jak chcemy przetrwać w tej przestrzeni kosmicznej, to powinniśmy zauważyć, że jedynie współpraca może pomóc tej nadszarpniętej planetce, współistnienie, a nie skakanie sobie do gardeł. Bo, niestety, dopóki najbogatsi, decydenci i inni interesowni gracze będą jako tako mieli się dobrze, to będą się szarpać. Powinni poczuć, że naprawdę tracą grunt pod nogami. Może być wtedy za późno. Ale nie widzę nagłego jaśnie oświecenia. Może dlatego przyzywam tak apokaliptyczne wizje. Może jako zasłużona kara? Bo zasługujemy.
Zasługujemy. W tym sensie Twoje działania wokół tomu – i tak też są zaplanowane, tak to widzę, także w tej rozmowie – to nie tyle interwencja, co komentarz: mocny, wkurwiony, zaangażowany i angażujący, ale niewierzący w systemową zmianę dokonaną od środka, więc w istocie ocierający się o szaleństwo; oczekujący na zmianę, która zmiotłaby z ziemi ten system. Może też zmieść wraz z nim ludzi.
Tak, choć mnie interesuje człowiek, a nie system. Każdy system jest tworzony przez człowieka. Jeżeli człowiek się nie zmieni, żaden system nie da rady. Nawet jego brak.
Zależność jest dwukierunkowa: każdy człowiek jest tworzony przez system. Jeżeli system się nie zmieni, żaden człowiek nie da rady, bo w grę wchodzi edukacja, język, słownik, media, kultura – ogromny dyskursywny przemysł.
Możemy zmieniać siebie i swoje otoczenie, wychowywać dzieci według wartości, w które wierzymy. Może za parę pokoleń będzie lepiej. Tylko czy zdążymy? Powątpiewam. Poza tym głupota też się rozmnaża.
„i nic, i nic dzieje się // dalej”. Dzięki za rozmowę.
W 2007 wydała książkę poetycką frajerom śmierć i inne historie w Staromiejskim Domu Kultury, a w 2009 kto zabił bambi? dzięki fundacji MAMMAL. W 2016 planuje wydać trzecią książkę, pt. zwęglona jantar. Publikowała wiersze w „Odrze”, „Akcencie”, „FA-arcie”, „ArtPapierze”, „Opcjach”, „Ricie Baum”, „Wakacie”, „Gazecie Wyborczej”, „Dzienniku”, w „83 Ściana Wschodnia Zine” i innych, których nie pamięta. Jej teksty pojawiły się w antologii Solistki i paru innych zbiorowych wydawnictwach, których też niestety nie pamięta. Pisze też teksty i śpiewa :w grungowym We Hate Roses, hc punkowym Posing Dirt, w electro-industrialnym Das Moon, w heavy folkowym Delira & Kompany, a także z Kamilem Strzyżewskim w lirycznym projekcie Tak Zwani Mordercy.
Krytyczka literacka, doktorantka interdyscyplinarnych studiów w Instytucie Filologii Polskiej UAM. Współpracuje m.in. z „Ha!artem”, „Wakatem”, „Przerzutnią” i „EleWatorem”. Zajmuje się najnowszą poezją.
Spotkanie autorskie “Być psem i kością poezji” z udziałem Kiry Pietrek, Ilony Witkowskiej i Mai Staśko w ramach festiwalu Stacja Literatura 21.
WIĘCEJSpotkanie autorskie “Polityczna, niepartyjna?” z udziałem Kamili Janiak, Macieja Taranka, Tomasza Bąka i Marty Koronkiewicz w ramach festiwalu literackiego Stacja Literatura 21.
WIĘCEJGłos Mai Staśko w debacie “Na scenie czy w polu?”
WIĘCEJRozmowa Mai Staśko z Jakobe Mansztajnem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJPremierowy zestaw wierszy Kamili Janiak.
WIĘCEJAutorski komentarz Kamili Janiak w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJGłos Mai Staśko w debacie „Jeszcze jedna dyskusja o parytetach”.
WIĘCEJRozmowa Mai Staśko z Iloną Witkowską. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Mai Staśko z Piotrem Przybyłą. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Mai Staśko o poezji Macieja Taranka. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Mai Staśko i Dawida Kujawy o poezji Dawida Mateusza z tomu Stacja wieży ciśnień. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJGłos Mai Staśko w debacie „Formy zaangażowania”, towarzyszącej premierze antologii Zebrało się śliny, która ukaże się niebawem w Biurze Literackim.
WIĘCEJPremierowy zestaw wierszy Kamili Janiak.
WIĘCEJGłos Mai Staśko w debacie „Nowy (polski) głos w Europie”.
WIĘCEJGłos Mai Staśko w debacie “Krytyka krytyki”.
WIĘCEJRecenzja Mai Staśko towarzysząca premierze drugiego wydania książki Justyny Bargielskiej Bach for my baby.
WIĘCEJEsej Mai Staśko, który ukazał się w 2011 roku w gazecie festiwalowej „Poznań Poetów”.
WIĘCEJGłos Mai Staśko w debacie “Biurowe książki roku 2013”.
WIĘCEJEsej Mai Staśko o twórczości Andrzeja Sosnowskiego.
WIĘCEJRecenzja Mai Staśko z książki Imię i znamię Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego.
WIĘCEJEsej Mai Staśko towarzyszący premierze książki dwanaście wierszy w kolorze Krystyny Miłobędzkiej.
WIĘCEJEsej Mai Staśko towarzyszący premierze książki Furia instynktu Janusza Styczenia.
WIĘCEJSpotkanie autorskie “Być psem i kością poezji” z udziałem Kiry Pietrek, Ilony Witkowskiej i Mai Staśko w ramach festiwalu Stacja Literatura 21.
WIĘCEJRozmowa Przemysława Rojka z Pawłem Kaczmarskim, towarzyszącą premierze antologii Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, wydanej w Biurze Literackim 20 września 2016 roku, a w wersji elektronicznej 18 grudnia 2017 roku.
WIĘCEJRecenzja Joanny Orskiej, towarzysząca premierze antologii Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, wydanej w Biurze Literackim 20 września 2016 roku, a w wersji elektronicznej 18 grudnia 2017 roku.
WIĘCEJSzkic Marty Koronkiewicz i Pawła Kaczmarskiego o poezji Konrada Góry i Szczepana Kopyta, prezentujący antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, wydaną w Biurze Literackim 20 września 2016 roku, a w wersji elektronicznej 18 grudnia 2017 roku.
WIĘCEJSpotkanie autorskie “Polityczna, niepartyjna?” z udziałem Kamili Janiak, Macieja Taranka, Tomasza Bąka i Marty Koronkiewicz w ramach festiwalu literackiego Stacja Literatura 21.
WIĘCEJRecenzja Rafała Gawina, towarzysząca premierze antologii Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, wydanej w Biurze Literackim 20 września 2016 roku.
WIĘCEJFragment zapowiadający antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJFragment zapowiadający antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Mai Staśko z Jakobe Mansztajnem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJFragment zapowiadający antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Marty Koronkiewicz o poezji Jakobe Mansztajna. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJAutorski komentarz Jakobe Mansztajna w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Pawła Kaczmarskiego o poezji Kiry Pietrek. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJAutorski komentarz Kiry Pietrek w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJPremierowy zestaw wierszy Kamili Janiak.
WIĘCEJSzkic Jakuba Skurtysa o poezji Kamili Janiak. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJAutorski komentarz Kamili Janiak w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Szymonem Domagałą-Jakuciem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJPremierowy zestaw wierszy Szymona Domagały-Jakucia.
WIĘCEJSzkic Pawła Kaczmarskiego o poezji Szymona Domagały-Jakucia. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJAutorski komentarz Szymona Domagały-Jakucia w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Mai Staśko z Iloną Witkowską. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Moniki Glosowitz o poezji Ilony Witkowskiej. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJAutorski komentarz Ilony Witkowskiej w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Mai Staśko z Piotrem Przybyłą. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJFragment zapowiadający antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Marty Koronkiewicz o poezji Piotra Przybyły. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJAutorski komentarz Piotra Przybyły w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Marty Koronkiewicz z Maciejem Tarankiem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJFragment zapowiadający antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Mai Staśko o poezji Macieja Taranka. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJAutorski komentarz Macieja Taranka w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Pawła Kaczmarskiego z Tomaszem Bąkiem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJRozmowa Jakuba Skurtysa z Dawidem Mateuszem. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJFragment zapowiadający antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Marty Koronkiewicz o poezji Tomasza Bąka. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Dawida Kujawy o krytycznej recepcji poezji Tomasza Bąka. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Mai Staśko i Dawida Kujawy o poezji Dawida Mateusza z tomu Stacja wieży ciśnień. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJAutorski komentarz Dawida Mateusza w ramach cyklu „Historia jednego wiersza”. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJSzkic Jakuba Skurtysa o poezji Kamili Janiak. Prezentacja w ramach cyklu tekstów zapowiadających antologię Zebrało się śliny. Nowe głosy z Polski, która ukaże się w Biurze Literackim.
WIĘCEJ