wywiady / O PISANIU

Nierozerwalny element krajobrazu

Katarzyna Szweda

Maciej Konarski

Maciej Konarski rozmawia z Katarzyną Szwedą, laureatką 12. edycji „Połowu”.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Maciej Konarski: Czy w ramach wstępu zechciałabyś pokrótce się przedstawić?

Katarzyna Szweda: Wychowałam się na Wrzosowej Polanie, to nazwa osiedla w Kotani, małej wsi położonej w Beskidzie Niskim. Właściwie to tylko cztery bloki o skośnych dachach, położone na górce i otoczone ze wszystkich stron lasem. Literatura towarzyszyła mi od najmłodszych lat. Recytowałam wiersze Brzechwy, Tuwima, wciągał mnie świat baśni braci Grimm czy Andersena. Wiersze zaczęłam pisać w wieku 12 lat. Ponad rok temu ukończyłam studia w Niemczech i wróciłam do Polski. Wtedy też wróciłam do pisania po kilkuletniej przerwie. Przeglądałam publikacje laureatów zeszłorocznego „Połowu” i myślałam, że to byłoby ogromne osiągnięcie – znaleźć się tutaj.

By wyczerpać zasób typowych pytań, których autorów jesteś skłonna uznać za swoich patronów? Czyja poezja porusza Cię najbardziej i dlaczego?

Czytam sporo nowości, ale równie chętnie sięgam po klasykę. Lista autorów,  do których zawsze wracam jest bardzo długa. Wymienię tylko kilku polskich poetów: Maliszewski, Lebda, Świetlicki, Baran, Honet, Barańczak, Tkaczyszyn-Dycki, Sosnowski. Właściwie każdego z pisarzy, których twórczość cenię mogłabym uznać za patrona, każdy mnie czegoś uczy, inspiruje, wzbogaca i uwrażliwia. A kto najbardziej? No cóż, trudno byłoby wybrać tylko jednego, więc przemilczę.

Przejdę teraz do Twoich wierszy. Sporo w nich natury. Czy postrzegasz ją jako romantyczną? Skąd takie podejście u XXI-wiecznej poetki?

Wychowałam się na wsi, człowiek tutaj wciąż jest w bardzo dużym stopniu uzależniony od praw rządzących przyrodą, która potrafi być jednocześnie okrutna i obojętna, zresztą tak jak ludzie. Człowiek jest jej nierozerwalną częścią, nawet jeśli usilnie próbuje o tym zapomnieć. Rzeczywiście natura jest w mojej poezji, tak jak u poetów romantyzmu, nie tylko tłem, ale też bohaterem, uczy życia i utraty. Szczególne znaczenie ma dla mnie rzeka, nierozerwalny element krajobrazu z mojego dzieciństwa.

Wśród najbardziej pamiętnych z Twojego zestawu wymieniłbym wers: „takie dni wlokły się na kolanach z nosem przy ziemi”. W wierszu „-maziarz-„ piszesz: „stare darły pióra każdej zimy / przez te wszystkie lata”. Bardzo często odnosisz się do sfery wspomnień, istotną rolę w Twoich tekstach gra czas. Jakie ma on dla Ciebie znaczenie? Czym dla Ciebie jest cykliczność?

Powrót na wieś, po kilku latach spędzonych w mieście, obudził we mnie całą gamę uczuć i wspomnień. Możliwe, że na pewnym etapie życia pojawia się potrzeba zrozumienia przeszłości, poznania swoich korzeni, znalezienia oparcia dla własnej tożsamości. Cykliczność natomiast wprowadza porządek, pozwala uporządkować pewne rzeczy, ale też zmusza do abstrakcyjnego myślenia. Narodziny i śmierć, dzień i noc, pory roku, sprzężenie człowieka z naturą, jego zależność i podległość dokładnie takim samym prawom.

Jeden z Twoich wierszy, zresztą znakomity, nosi tytuł „-guajira-”. Wyjaśnisz czytelnikom „biblioteki”, co kryje się pod tym terminem i dlaczego zatytułowałaś nim wspomniany tekst?

Bardzo się cieszę, że Ci się podoba. Jedno ze znaczeń hiszpańskiego słowa guajira to pieśń wielbiąca wieś. Zawsze tytułuję wiersze dopiero po ich napisaniu. W tym przypadku było inaczej, po prostu chciałam napisać wiersz o właśnie takim tytule.

Wśród rekwizytów zawartych w Twoich wierszach znajdziemy zawodzące staruchy, łemkowskie dzieci, ostatnią skibkę, czternaście (osób) w jednej izbie. Co sądzisz o współczesności? Czy skok w stronę ludowej etyki to ucieczka od teraźniejszości, czy rodzaj pouczenia?

Jeśli się teraz nad tym zastanawiam, to wydaje mi się, że ani jedno, ani drugie. To jest bardziej próba zrozumienia teraźniejszości poprzez ciągłe poznawanie przeszłości. Patrząc na świat przez pryzmat obrazów i doświadczeń z dzieciństwa próbuję wyrazić właśnie współczesność. Ludowość w mojej poezji bierze się również z czystej fascynacji.

W wierszu „-bosorka-” nawiązujesz do ludowych wierzeń. Czy na zabobon jest miejsce w mieście? Czy możliwe jest przeniesienie pełnej przesądów etyki wiejskiej na grunt miasta? Wreszcie – czy dobór miejsca akcji ma nieść konkretny przekaz etyczny?

Myślę, że mógłby to być ciekawy zabieg. Piszę o wsi, ponieważ jest mi bliska, przemawia do mnie bardziej niż miasto, jest bardzo głęboko zakorzeniona w mojej świadomości.

Twój zestaw zatytułowany jest „Pogranicza”. Uwidacznia się to głównie na płaszczyźnie zmysłowości. Erotyzm kontrastuje w Twoich wierszach z niewinnością pierwszych spojrzeń. Co chcesz wyeksponować, zderzając te dwie sfery?

Raczej jest to nieświadomy zabieg. Rzeczywiście zmysłowość odgrywa dużą rolę w moich wierszach, zmysłowość przeżywana na wiele sposobów, również mocno związana z bliskością człowieka z naturą. Chciałam przedstawić pogranicze polsko-ruskie, jego różnorodność pod względem historycznym, kulturowym i społecznym, jego odmienność. To świat, który bardzo się zmienił, opustoszał. Czuję się związana z autochtonicznymi mieszkańcami Beskidu Niskiego, nie tylko ze względu na swoje korzenie, ale chociażby na sam fakt, że dorastałam wśród ich historii. Pogranicza pozostawiają tutaj zatem wiele miejsca na interpretację, bardzo dziękuję za Twoje spostrzeżenia.

W Twojej poezji wyraźnie odczuwa się kobiecy pierwiastek. Skąd więc wybór męskiego podmiotu lirycznego?

Może dlatego, że miałam być Kubą?  (śmiech). Nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie, chyba nie ma konkretnego powodu. Może  kiedyś dopuszczę w swojej poezji również żeński podmiot liryczny do głosu, to pewnie tylko kwestia czasu.

Jakich nowych możliwości upatrujesz w poezji osadzonej na peryferiach?

Dla mnie to przede wszystkim autentyczność takich miejsc. Lubię pisać o rzeczach prostych, oczywistych, mają dla mnie ogromną wartość. Wbrew pozorom, wiele jest tam jeszcze do odkrycia.

 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

 

belka_1

O AUTORACH

Katarzyna Szweda

Poetka, fotografka, tłumaczka. Wychowywała się w Beskidzie Niskim na Wrzosowej Polanie. Autorka tomu Bosorka (Biuro Literackie, 2020), za który została nominowana do Nagrody Literackiej im. Wiesława Kazaneckiego, Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka oraz do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius w kategorii debiut. Wyróżniona Stypendium Twórczym Miasta Krakowa. Laureatka sekcji ShowOFF Miesiąca Fotografii w Krakowie 2022.

Maciej Konarski

urodziłem się w 1983 roku (w tym gorszym półroczu) w Poznaniu. Studiowałem budownictwo na Politechnice Wrocławskiej, obecnie pracuję jako asystent projektanta konstrukcji w biurze projektowym. Próbuję pisać wiersze. Publikowałem m.in. w Odrze, Ricie Baum, biBLiotece. Mieszkam we Wrocławiu.

powiązania

Historia jednego wiersz: naturalne wezbranie

recenzje / KOMENTARZE Katarzyna Szweda

Autorska impresja Katarzyny Szwedy, towarzysząca premierze książki zemla vulgaris Katarzyny Szwedy, wydanej w Biurze Literackim 29 maja 2023 roku.

WIĘCEJ

Pozwolić starej rzece wyschnąć, a zużytemu językowi zamilknąć

wywiady / O KSIĄŻCE Katarzyna Szweda Marlena Niemiec

Rozmowa Marleny Niemiec z Katarzyną Szwedą, towarzysząca premierze książki zemla vulgaris Katarzyny Szwedy, wydanej w Biurze Literackim 29 maja 2023 roku.

WIĘCEJ

zemla vulgaris (2)

utwory / zapowiedzi książek Katarzyna Szweda

Fragmenty zapowiadające książkę zemla vulgaris Katarzyny Szwedy, która ukaże się w Biurze Literackim 29 maja 2023 roku.

WIĘCEJ

zemla vulgaris

utwory / zapowiedzi książek Katarzyna Szweda

Fragmenty zapowiadające książkę zemla vulgaris Katarzyny Szwedy, która ukaże się w Biurze Literackim 29 maja 2023 roku.

WIĘCEJ

Rozmowy na torach: odcinek 5 Katarzyna Szweda

nagrania / Stacja Literatura Antonina Tosiek Jakub Skurtys Katarzyna Szweda

Piąty odcinek z cyklu “Rozmowy na torach” w ramach festiwalu Stacja Literatura 26.

WIĘCEJ

Książki z Biura: Odcinek 1 Bosorka

nagrania / Między wierszami Katarzyna Szweda

Pierwszy odcinek cyklu Książki z Biura. Nagranie zrealizowano w ramach projektu Kartoteka 25.

WIĘCEJ

guajira

recenzje / KOMENTARZE Katarzyna Szweda

Autorski komentarz Katarzyny Szwedy, towarzyszący wydaniu książki Katarzyny Szwedy Bosorka, która ukazała się w Biurze Literackim 9 listopada 2020 roku.

WIĘCEJ

„wysiedlam się szybciej niż oni”

wywiady / O KSIĄŻCE Agata Puwalska Katarzyna Szweda

Rozmowa Agaty Puwalskiej z Katarzyną Szwedą, towarzysząca wydaniu książki Katarzyny Szwedy Bosorka, która ukazała się w Biurze Literackim 9 listopada 2020 roku.

WIĘCEJ

Bosorka

utwory / zapowiedzi książek Katarzyna Szweda

Fragment zapowiadający książkę Katarzyny Szwedy Bosorka, która ukaże się w Biurze Literackim 9 listopada 2020 roku.

WIĘCEJ

Nauczki przyrodnicze

utwory / premiery w sieci Maciej Konarski

Premierowy zestaw wierszy Macieja Konarskiego Nauczki przyrodnicze. Prezentacja w ramach projektu „Pierwsza książka 2018”.

WIĘCEJ

Bosorka

utwory / premiery w sieci Katarzyna Szweda

Premierowy zestaw wierszy Katarzyny Szwedy Bosorka. Prezentacja w ramach projektu „Pierwsza książka 2018”.

WIĘCEJ

Połów. Poetyckie debiuty 2017

nagrania / Stacja Literatura Jan Rojewski Katarzyna Szweda Krzysztof Schodowski Maciej Konarski Nina Manel Patryk Kosenda Paulina Pidzik Paweł Bień Przemysław Suchanecki

Spotkanie w ramach festiwalu Stacja Literatura 23, w którym udział wzięli Paweł Bień, Maciej Konarski, Patryk Kosenda, Nina Manel, Paulina Pidzik, Jan Rojewski, Krzysztof Schodowski, Przemysław Suchanecki, Katarzyna Szweda.

WIĘCEJ

Pytania, które mnie frapują

wywiady / O PISANIU Jan Rojewski Katarzyna Szweda

Rozmowa Kasi Szwedy z Janem Rojewskim, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Posłuchaj, to o tobie

wywiady / O PISANIU Maciej Konarski Przemysław Suchanecki

Rozmowa Przemysława Suchaneckiego z Maciejem Konarskim, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Dla zrozumienia istoty laktacji

recenzje / KOMENTARZE Maciej Konarski

Autorski komentarz Macieja Konarskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Połów. Poetyckie debiuty 2017

nagrania / Stacja Literatura Jan Rojewski Katarzyna Szweda Krzysztof Schodowski Maciej Konarski Nina Manel Patryk Kosenda Paulina Pidzik Paweł Bień Przemysław Suchanecki

Spotkanie w ramach festiwalu Stacja Literatura 23, w którym udział wzięli Paweł Bień, Maciej Konarski, Patryk Kosenda, Nina Manel, Paulina Pidzik, Jan Rojewski, Krzysztof Schodowski, Przemysław Suchanecki, Katarzyna Szweda.

WIĘCEJ

Nowa Faza*

wywiady / O KSIĄŻCE Jakub Nowacki Zuzanna Sala

Rozmowa Zuzanny Sali z Jakubem Nowackim na temat almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2017, który ukazał się w Biurze Literackim 13 sierpnia 2018 roku.

WIĘCEJ

Osiemnaście tysięcy znaków

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recenzja Jakuba Skurtysa, towarzysząca premierze almanachu Połów. Poetyckie debiuty 2017, który ukazał się w Biurze Literackim 13 sierpnia 2018 roku.

WIĘCEJ

Ballady z pogranicza

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Pogranicza Katarzyny Szwedy, laureatki 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Więcej szperania

wywiady / O PISANIU Jan Rojewski Przemysław Suchanecki

Jan Rojewski rozmawia z Przemysławem Suchaneckim, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Wtrącenie

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Wtracenie Przemysława Suchaneckiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Żeby wiersz był bryłą (którą i tak będzie jako wiersz)

wywiady / O PISANIU Grzegorz Smoliński Nina Manel

Nina Manel rozmawia z Grzegorzem Smolińskim, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Koncept longplej

recenzje / IMPRESJE Marta Podgórnik

Impresja Marty Podgórnik na temat zestawu wierszy Przestrzenie resztkowe Grzegorza Smolińskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Kontynuacja się zgubi

recenzje / KOMENTARZE Grzegorz Smoliński

Autorski komentarz Grzegorza Smolińskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

(podchodzenie)

wywiady / O PISANIU Krzysztof Schodowski Paulina Pidzik

Rozmowa Pauliny Pidzik z Krzysztofem Schodowskim, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Chciałbym żebyś miał ślad (*)

recenzje / IMPRESJE Marta Podgórnik

Impresja Marty Podgórnik na temat zestawu wierszy Birnam Krzysztofa Schodowskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Pytania, które mnie frapują

wywiady / O PISANIU Jan Rojewski Katarzyna Szweda

Rozmowa Kasi Szwedy z Janem Rojewskim, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Na pohybel obrazom – o wierszach Jana Rojewskiego

recenzje / IMPRESJE

Impresja Joanny Mueller na temat zestawu wierszy Święte obrazy Jana Rojewskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Pierwsi ludzie mieszkali w dolinie

recenzje / KOMENTARZE Jan Rojewski

Autorski komentarz Jana Rojewskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Wejście w las

wywiady / O PISANIU Patryk Kosenda Paulina Pidzik

Rozmowa Patryka Kosendy z Pauliną Pidzik, laureatką 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Usilność

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Prawo lasu Pauliny Pidzik, laureatki 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Zaangażowanie we własne dukanie

wywiady / O PISANIU Grzegorz Smoliński Patryk Kosenda

Rozmowa Grzegorza Smolińskiego z Patrykiem Kosendą, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Ogród o rozwidlających się skojarzeniach, czyli jak nie rymuje Kosenda

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Impresja Joanny Mueller na temat zestawu wierszy Z analogowych remisji Lucjusza Blancjusza Patryka Kosendy, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Posłuchaj, to o tobie

wywiady / O PISANIU Maciej Konarski Przemysław Suchanecki

Rozmowa Przemysława Suchaneckiego z Maciejem Konarskim, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Wersy jak mansjony. O anarchitektonicznej poezji Macieja Konarskiego

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Impresja Joanny Mueller na temat zestawu wierszy Poza geometrią Macieja Konarskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Dla zrozumienia istoty laktacji

recenzje / KOMENTARZE Maciej Konarski

Autorski komentarz Macieja Konarskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Słowa zostaną żyjącym

wywiady / O PISANIU Nina Manel Paweł Bień

Rozmowa Pawła Bienia z Niną Manel, laureatką 12. edycji „Połowu”

WIĘCEJ

Stan czuwania

recenzje / IMPRESJE Marta Podgórnik

Impresja Marty Podgórnik na temat zestawu wierszy Niech żyją wszyskie układy sensoryczne Niny Manel, laureatki 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Żeby został jakiś obmyślony kształt

wywiady / O PISANIU Krzysztof Schodowski Paweł Bień

Rozmowa Krzysztofa Schodowskiego z Pawłem Bieniem, laureatem 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Pierwszy krok

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Święto ofiarowania Pawła Bienia, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Dzieciom Matygi też (o tomie zemla vulgaris)

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recenzja Jakuba Skurtysa towarzysząca premierze książki zemla vulgaris Katarzyny Szwedy, wydanej w Biurze Literackim 29 maja 2023 roku.

WIĘCEJ

Łemkowski palimpsest, odwrotność wymazania

recenzje / ESEJE Joanna Mueller

Recenzja Joanny Mueller, towarzysząca wydaniu książki Katarzyny Szwedy Bosorka, która ukazała się w Biurze Literackim 9 listopada 2020 roku.

WIĘCEJ

Ballady z pogranicza

recenzje / IMPRESJE Marcin Sendecki

Impresja Marcina Sendeckiego na temat zestawu wierszy Pogranicza Katarzyny Szwedy, laureatki 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ

Wersy jak mansjony. O anarchitektonicznej poezji Macieja Konarskiego

recenzje / IMPRESJE Joanna Mueller

Impresja Joanny Mueller na temat zestawu wierszy Poza geometrią Macieja Konarskiego, laureata 12. edycji „Połowu”.

WIĘCEJ