książki / POEZJE 46 wierszy ortonimicznych
Fernando Pessoa
Michał Lipszyc
Fragmenty książki 46 wierszy ortonimicznych Fernando Pessoi, wydanej w Biurze Literackim 4 listopada 2025 roku.
[Księżyc (powiadają Anglicy)]
Księżyc (powiadają Anglicy)
Z zielonego jest sera zrobiony.
Choćbym nie wiem jak się namyślał
Jakiś pomysł i tak jest stracony.
A to ten, właśnie ten, właśnie on
Przynieść miał wybawienie
Mojej duszy od bólu i od…
Sam nie wiem, czy to jest pragnienie.
Bo w moich pragnieniach się liczy
Tylko to, aby czuć myślami.
Księżyc (powiadają Anglicy)
Niebieski bywa czasami.
Autopsychografia
Poeta znaczy symulant.
Tak w udawaniu celuje,
Że udaje nawet, iż bólem
Jest ból, który naprawdę czuje.
A czytelnicy wiersza
W czytanym bólu widzą znak
Nie tych dwóch, które miał poeta,
Lecz tego jednego, którego im brak.
I tak sobie krąży po torach,
Rozum nasz śmiesząc wielce,
Ta kolej zabawkowa,
Której na imię serce.
Wiersz
Niebo niebieskie, światło spokojne –
O brzeg się fale cicho łamią
Na plaży jasnej i skończonej:
Opuszki palców się tu bawią.
Na bezimiennym pianinie plaży
Grają melodię, której nie ma.
Z jej rytmu w końcu się ukaże
Całość naszego dnia znaczenia.
Jak byłoby dobrze, gdyby to starczyło!
Jak trafnie, gdybym wierzył przy tym,
Że te fale i morze, które je zrodziło,
I to niebo żyją, i że są w nich byty!

[Śpię. Jeśli śnię, budząc się, nie wiem]
Śpię. Jeśli śnię, budząc się, nie wiem
O czym było to śnienie.
Śpię. Jeśli śpię bez snów, przebudzenie
Rzuca mnie na otwarte przestrzenie
Których nie znam, skoro się zbudziłem
W czymś, czego poznać jeszcze nie zdążyłem.
Już lepiej i bez śnienia, i bez braku śnienia.
I lepiej bez przebudzenia.
Boże Narodzenie
Rodzi się Bóg. Inni giną. Prawdy słowo
Ani przyszło, ani poszło: to, co się zmieniło,
To Błąd. Mamy Wieczność nową,
A to, co minęło, i tak lepsze było.
Ślepa Nauka, co orze tę ziemię jałową.
Durna Wiara, co marzeniem o swym kulcie żyje.
Nowy Bóg to tylko jeszcze jedno słowo.
Nie szukaj i nie wierz: cień wszystko kryje.
[Śmierć to jest zakręt drogi]
Śmierć to jest zakręt drogi.
Umrzeć to tylko zejść z pola widzenia.
Gdy nadstawię ucha, słyszę twoje kroki,
Nie mniej prawdziwe od mego istnienia.
Ziemia zrobiona jest z nieba.
Kłamstwo nigdzie nie ma gniazda.
Tu nikomu nigdy zgubić się nie da,
Wszystko to jest droga i prawda.
O autorach i autorkach
Fernando Pessoa
Portugalski poeta i prozaik, uznawany za jednego z czołowych twórców europejskiego modernizmu i prekursorów postmodernizmu. Urodził się w 1888 roku w Lizbonie, zmarł w 1935. W 1914 roku powołał do życia trzech swoich najważniejszych heteronimów: Álvara de Camposa, Ricarda Reisa i Alberta Caeiro. Publikował głównie w czasopismach, współtworzył modernistyczne pismo „Orpheu” (1915), które wprowadziło do literatury portugalskiej futuryzm i nowoczesność. Pisał po portugalsku, angielsku i francusku. Za życia doczekał się wydania tylko jednej swojej książki poetyckiej – Przesłanie (Mensagem).
Michał Lipszyc
Urodził się w 1970 roku. Bajkopisarz, iberysta, popularyzator i tłumacz literatury portugalskojęzycznej, który prezentuje polskim czytelnikom nowe lub niedocenione zjawiska w literaturze luzo-brazylijskiej oraz wybranych krajów Afryki. W jego przekładzie i opracowaniu ukazały się m.in. Księga niepokoju Fernando Pessoi, Jeruzalem i Panowie z dzielnicy Gonçala M. Tavaresa, Babcia 19 i sowiecki sekret Ondjakiego, Żony mojego ojca José Eduardo Agualusy, Lunatyczna kraina i Władca piachu Mii Couto, apokalipsa ludzi pracy valtera hugo mãe, Ostatni krąg. Najniebezpieczniejsze więzienie Brazylii, Klawisze i Więźniarki Drauzia Varelli. Przygotował też liczne wybory prozy i poezji portugalskiego obszaru językowego w „Literaturze na Świecie”. Autor esejów o kulturze luzofońskiej oraz bajek dla dzieci: Spóźnione wakacje czyli podwodny sen smoka i Wyprawa w Mordęgi czyli skąd się biorą słowa.
Powiązania
Robótka na drutach
wywiady / o książce Artur Burszta
Michał Lipszyc
Rozmowa Artura Burszty z Michałem Lipszycem, towarzysząca premierze książki 46 wierszy ortonimicznych Fernando Pessoi w tłumaczeniu Michała Lipszyca, wydanej w Biurze Literackim 4 listopada 2025 roku.
Więcej
Robótka na drutach
wywiady / o książce Artur Burszta
Michał Lipszyc
Rozmowa Artura Burszty z Michałem Lipszycem, towarzysząca premierze książki 46 wierszy ortonimicznych Fernando Pessoi w tłumaczeniu Michała Lipszyca, wydanej w Biurze Literackim 4 listopada 2025 roku.
Więcej
Robótka na drutach
wywiady / o książce Artur Burszta
Michał Lipszyc
Rozmowa Artura Burszty z Michałem Lipszycem, towarzysząca premierze książki 46 wierszy ortonimicznych Fernando Pessoi w tłumaczeniu Michała Lipszyca, wydanej w Biurze Literackim 4 listopada 2025 roku.
Więcej