Ścięta kura

Czte­rech upo­śle­dzo­nych synów mał­żeń­stwa Maz­zi­ni-Fer­raz sie­dzia­ło cały dzień na ław­ce. Z ust wysta­wa­ły im języ­ki, ich oczy nie błysz­cza­ły inte­li­gen­cją, a usta mie­li roz­dzia­wio­ne, gdy odwra­ca­li gło­wy.

Gli­nia­ne kle­pi­sko słu­ży­ło jako ganek, któ­ry od zacho­du był oto­czo­ny cegla­nym murem. Ław­ka znaj­do­wa­ła się naprze­ciw­ko muru, pięć metrów od nie­go, i tam oto prze­by­wa­li nie­ru­cho­mi, z ocza­mi wpa­trzo­ny­mi w cegły. W momen­cie gdy słoń­ce zni­ka­ło za ogro­dze­niem, idio­tów ogar­nia­ła radość. Ośle­pia­ją­ce świa­tło było czymś, co zawsze naj­pierw przy­ku­wa­ło ich uwa­gę, stop­nio­wo ich wzrok się oży­wiał, aż w koń­cu śmia­li się do roz­pu­ku, zara­że­ni tą samą, nie­po­ko­ją­cą weso­ło­ścią, patrząc na słoń­ce z bru­tal­ną rado­ścią, jak­by to było jedze­nie.

Innym razem, jak obłą­ka­ni, brzę­cze­li na ław­ce cały­mi godzi­na­mi, uda­jąc odgło­sy tram­wa­ju. Gło­śne dźwię­ki tak­że otrzą­sa­ły ich z para­li­żu i w tym cza­sie bie­ga­li po gan­ku, gry­ząc swe języ­ki i mucząc. Jed­nak­że pra­wie zawsze byli uśpie­ni w posęp­nym letar­gu głu­po­ty i spę­dza­li całe dnie sie­dząc na swej ław­ce, z noga­mi wiszą­cy­mi bez ruchu, mocząc spodnie gęstą śli­ną.

Naj­star­szy miał 12 lat, a naj­młod­szy, osiem. Ich nie­chluj­ny wygląd był swo­istym świa­dec­twem bra­ku mat­czy­nej opie­ki.

Tych czte­rech idio­tów, bez wąt­pie­nia, było kie­dyś skar­bem swo­ich rodzi­ców. Po trzech mie­sią­cach mał­żeń­stwa, Maz­zi­ni i Ber­ta skie­ro­wa­li swo­ją miłość mąż – żona, żona – mąż na bar­dziej istot­ną przy­szłość – dziec­ko. Jaka więk­sza radość może spo­tkać dwóch kocha­ją­cych się ludzi niż zaszczyt­na kon­se­kra­cja swe­go uczu­cia, uwol­nio­ne­go od ohyd­ne­go ego­izmu wza­jem­nej i bez­ce­lo­wej miło­ści, i co jest gor­sze od miło­ści samej w sobie bez żad­nej nadziei na odbu­do­wę?

Tak oto pomy­śle­li Maz­zi­ni i Ber­ta, a kie­dy ich syn przy­szedł na świat w czter­na­stym mie­sią­cu ich mał­żeń­stwa, poczu­li się w peł­ni szczę­śli­wi. Maluch rósł pięk­ny i pro­mie­niał, aż do momen­tu w któ­rym skoń­czył pół­to­ra roku. Pew­nej nocy, w dwu­dzie­stym mie­sią­cu życia, wpadł w potwor­ne kon­wul­sje, po któ­rych, następ­ne­go ran­ka nie roz­po­zna­wał swo­ich rodzi­ców. Lekarz zba­dał go z pro­fe­sjo­nal­ną dokład­no­ścią, wyraź­nie szu­ka­jąc przy­czyn dole­gli­wo­ści w cho­ro­bach rodzi­ców.

Po kil­ku dniach w spa­ra­li­żo­wa­nych koń­czy­nach powró­ci­ło czu­cie, jed­nak inte­li­gen­cja, dusza, nawet instynkt, znik­nę­ły na zawsze. I tak leżał na kola­nach swo­jej mat­ki, cał­ko­wi­cie zidio­cia­ły, śli­nią­cy się, wiot­ki, już na zawsze mar­twy.
– Syn­ku, mój naj­droż­szy syn­ku! – szlo­cha­ła mat­ka nad okrop­ną ruiną swe­go pier­wo­rod­ne­go.
Ojciec, spu­sto­szo­ny, towa­rzy­szył leka­rzo­wi na zewnątrz.
– Panu moż­na to powie­dzieć, myślę, że to bez­na­dziej­ny przy­pa­dek. Jego stan może się popra­wić, będzie mógł być kształ­co­ny do pozio­mu, na jaki pozwo­li mu jego upo­śle­dze­nie, ale nie wię­cej.
– Tak!… Tak! – zgo­dził się Maz­zi­ni – Pro­szę mi tyl­ko powie­dzieć, Pan myśli, że to jest dzie­dzicz­ne, tak…?
– Co do uwa­run­ko­wań dzie­dzicz­nych, są bra­ne pod uwa­gę. Już Panu powie­dzia­łem, co sądzę, kie­dy zoba­czy­łem Pań­skie­go syna. Z całym sza­cun­kiem dla mat­ki, jej płu­co nie brzmi dobrze. Nie widzę nic wię­cej, ale jej oddech jest tro­chę nie­rów­ny. Pro­szę ją kom­plet­nie prze­ba­dać.

Z duszą roz­trza­ska­ną z żalu, Maz­zi­ni podwo­ił swo­ją miłość wzglę­dem syna, małe­go idio­ty, któ­ry pła­cił za wybry­ki dziad­ka. W tym samym cza­sie musiał bez wytchnie­nia pocie­szać i pod­no­sić na duchu Ber­tę, zra­nio­ną do głę­bi przez poraż­kę swe­go mło­de­go macie­rzyń­stwa.

Natu­ral­nie, mał­żon­ko­wie prze­nie­śli całą swo­ją miłość w nadzie­je na dru­gie dziec­ko. Syn się naro­dził, a jego zdro­wie i czy­stość śmie­chu na nowo roz­pa­li­ły wia­rę w lep­sze jutro. Ale w osiem­na­stym mie­sią­cu życia, kon­wul­sje pier­wo­rod­ne­go się powtó­rzy­ły i następ­ne­go dnia dru­gi syn obu­dził się idio­tą.

Tym razem rodzi­ce popa­dli w kom­plet­ną roz­pacz. A więc to ich krew, ich miłość, były prze­klę­te! Nade wszyst­ko, ich miłość! On – dwa­dzie­ścia osiem lat, ona – dwa­dzie­ścia dwa lata; i cała ich żar­li­wa czu­łość nie była wystar­cza­ją­ca do stwo­rze­nia choć jed­ne­go ato­mu nor­mal­ne­go życia. Już nie pro­si­li o pięk­no czy inte­li­gen­cję, jak w przy­pad­ku pier­wo­rod­ne­go, lecz o dziec­ko, dziec­ko jak każ­de inne!

Z nowej kata­stro­fy wyło­ni­ły się nowe pło­my­ki tej bole­snej miło­ści; sza­leń­cze pra­gnie­nie, aby osta­tecz­nie wyku­pić świę­tość ich namięt­no­ści. Naro­dzi­ły się bliź­nię­ta, któ­re dokład­nie powtó­rzy­ły histo­rię swo­ich star­szych bra­ci.

Mimo ogrom­nej gory­czy, Maz­zi­ni i Ber­ta pozo­sta­wa­li w wiel­kim współ­czu­ciu dla swo­ich synów. Sta­ra­li się wyrwać swe dzie­ci ze sta­nu głę­bo­kie­go zezwie­rzę­ce­nia, nie ich dusz, lecz ich zatra­co­nych instynk­tów. Nie umie­li poły­kać, poru­szać się czy nawet usiąść. W koń­cu nauczy­li się cho­dzić, ale ze wszyst­kim się zde­rza­li, gdyż nie zwra­ca­li uwa­gi na prze­szko­dy. Kie­dy ich myto, mucze­li do momen­tu, aż ich twa­rze nabie­ra­ły czer­wo­ne­go odcie­nia. Oży­wia­li się tyl­ko na widok jedze­nia lub gdy zoba­czy­li jaskra­we kolo­ry albo usły­sze­li grzmo­ty. Śmia­li się wów­czas, wysta­wia­jąc języ­ki i pro­du­ku­jąc rze­ki śli­ny, lśnią­cych zwie­rzę­cym obłę­dem. Dla odmia­ny, posia­da­ły swe­go rodza­ju umie­jęt­ność imi­to­wa­nia, ale nic poza tym.

Prze­ra­ża­ją­cy pro­ce­der wyda­wał się koń­czyć na bliź­nię­tach. Lecz po trzech latach mał­żeń­stwo zapra­gnę­ło kolej­ne­go dziec­ka, wie­rząc, że dłu­gi czas, któ­ry minął, zła­go­dzi ich fatum.

Ich nadzie­je oka­za­ły się złud­ne. Z powo­du tego palą­ce­go pra­gnie­nia i fru­stra­cji spo­wo­do­wa­nej bra­kiem speł­nie­nia, sta­li się zgorzk­nia­li. Do tego cza­su każ­de z nich wzię­ło na sie­bie brze­mię odpo­wie­dzial­no­ści za cier­pie­nie swo­ich dzie­ci; ale brak nadziei na wyba­wie­nie czte­rech bestii, któ­re im się naro­dzi­ły, stwo­rzy­ło aro­ganc­ką potrze­bę obwi­nia­nia innych, co cha­rak­te­ry­zu­je płyt­kie ser­ca.

Zaczę­ło się od zmia­ny zaim­ka na twoi syno­wie. Jako że, wyrzu­ty były pro­wo­ka­cją, atmos­fe­ra zagęsz­cza­ła się.
– Wyda­je mi się – pew­nej nocy powie­dział jej Maz­zi­ni, któ­ry wła­śnie wcho­dząc, mył ręce – że mogła­byś bar­dziej dbać o higie­nę chłop­ców.
Ber­ta kon­ty­nu­owa­ła czy­ta­nie, tak jak­by go nie usły­sza­ła.
– To pierw­szy raz – odpo­wie­dzia­ła po chwi­li – gdy widzę cię przej­mu­ją­ce­go się sta­nem two­ich dzie­ci.
Maz­zi­ni odwró­cił się nie­znacz­nie w jej stro­nę z wymu­szo­nym uśmie­chem.
– Naszych dzie­ci, jak sądzę.
– Niech będzie, naszych dzie­ci. Tak lepiej? – pod­nio­sła swój wzrok.
Tym razem Maz­zi­ni wyra­ził się jasno:
– I zapew­ne nie powiesz mi teraz, że to ja jestem winien, nie­praw­daż?
– Pew­nie, że nie! – uśmiech­nę­ła się do sie­bie, bar­dzo bla­da – Ani ja! Jesz­cze cze­go…!– wymam­ro­ta­ła
– O co ci cho­dzi?
– Jeże­li ktoś jest win­ny, nie jestem to ja, zapa­mię­taj to sobie! Wła­śnie to mia­łam na myśli.
Jej mąż popa­trzył na nią przez moment, z dzi­kim pra­gnie­niem obra­że­nia jej.
– Dość! – powie­dział, wresz­cie wycie­ra­jąc ręce.
– Jak sobie życzysz, ale jeśli chcesz powie­dzieć, że…
– Ber­ta!
– Jak sobie życzysz!

To było ich pierw­sze spię­cie, któ­re zapo­cząt­ko­wa­ło kolej­ne. Jed­nak pod­czas nie­unik­nio­nych pojed­nań, ich dusze się łączy­ły z podwo­jo­ną eks­ta­zą i sza­leń­czym pra­gnie­niem kolej­ne­go dziec­ka.

Tak więc uro­dzi­ła się cór­ka. Żyli dwa lata w nie­po­ko­ju o ich kwia­tu­szek, cią­gle ocze­ku­jąc kolej­nej kata­stro­fy. Jed­nak nic takie­go się nie wyda­rzy­ło. Rodzi­ce skon­cen­tro­wa­li całą swo­ją uwa­gę na cór­ce, roz­piesz­cza­jąc ją. Ta zaś, wyko­rzy­stu­jąc ich pobłaż­li­wość, coraz bar­dziej pod­no­si­ła poprzecz­kę.

Cho­ciaż Ber­ta w ostat­nich latach zaj­mo­wa­ła się swo­imi dzieć­mi, po naro­dzi­nach Ber­ti­ty prak­tycz­nie zapo­mnia­ła o synach. Naj­mniej­sza myśl o nich ją prze­ra­ża­ła, jak coś potwor­ne­go do cze­go zosta­ła zmu­szo­na. To samo, lecz w mniej­szym stop­niu, prze­ży­wał Maz­zi­ni. Mimo to, ich dusze nie zazna­ły spo­ko­ju. Naj­mniej­sza nie­dy­spo­zy­cja ich cór­ki uwal­nia­ła, z powo­du stra­chu przed jej utra­tą, falę gory­czy spo­wo­do­wa­ną jej pośled­nim pocho­dze­niem. Od dłu­gie­go cza­su w ich ser­cach zbie­rał się lód, więc wystar­czy­ło nie­wie­le, aby z ich wnę­trza wydo­stał się jad. Od cza­su pierw­szej kłót­ni stra­ci­li do sie­bie sza­cu­nek, a jeże­li jest coś do cze­go czło­wiek dąży z okrut­ną przy­jem­no­ścią, to, już raz zaczę­te, upo­ko­rze­nie dru­giej oso­by. Wcze­śniej powstrzy­my­wa­li się z powo­du poczu­cia bra­ku wza­jem­ne­go suk­ce­su, lecz teraz, kie­dy wresz­cie nad­szedł, każ­de z nich, przy­pi­su­jąc go sobie, czu­ło jesz­cze więk­szą ujmę z powo­du czte­rech kre­atur, do któ­rych naro­dzin zosta­ło zmu­szo­nym przez dru­gie.

W ten oto spo­sób nie było nadziei na to, by kie­dy­kol­wiek czwór­ka chłop­ców zosta­ła poko­cha­na. Słu­żą­ca z nie­ukry­wa­ną odra­zą ubie­ra­ła je, kar­mi­ła i kła­dła do łóż­ka. Pra­wie nigdy nie byłe myte. Prak­tycz­nie całe dnie spę­dza­li sie­dząc naprze­ciw ogro­dze­nia, cał­ko­wi­cie pozba­wie­ni opie­ki. W ten oto spo­sób Ber­ti­ta skoń­czy­ła czte­ry lata, i tej­że nocy, z powo­du łako­ci, któ­rych oczy­wi­ście nie odma­wia­li jej rodzi­ce, dziew­czyn­ka zaczę­ła drżeć w gorącz­ce. A strach przed ujrze­niem jej mar­twej lub upo­śle­dzo­nej, jesz­cze raz otwo­rzył cią­gle nie­za­bliź­nio­ną ranę.

Od trzech godzin nie roz­ma­wia­li ze sobą, jak zwy­kle z resz­tą, z powo­du szyb­kich kro­ków Maz­zi­nie­go.
– Mój Boże! Nie możesz iść wol­niej? Ile razy…?
– Dobrze, po pro­stu zapo­mi­nam, już, koniec! Nie robię tego spe­cjal­nie.
Uśmiech­nę­ła się pogar­dli­wie: – Nie no, pew­nie, już ci wie­rzę!
– Ja tobie też bym nigdy nie uwie­rzył, ty… gruź­licz­ko!
– Co? Co ty powie­dzia­łeś?
– Nic!
– Ach tak, sły­sza­łam prze­cież! Słu­chaj, nie wiem co powie­dzia­łeś, ale przy­się­gam, że wola­ła­bym cokol­wiek inne­go niż mieć takie­go ojca jak ty!
Maz­zi­ni nagle zbladł.
– W koń­cu! – wymam­ro­tał z zaci­śnię­ty­mi zęba­mi – W koń­cu, żmi­jo, wyszło szy­dło z wor­ka!
– Tak, żmi­ja, tak! Przy­naj­mniej mia­łam zdro­wych rodzi­ców, sły­szysz? Zdro­wych! Mój ojciec nie był upo­śle­dzo­ny! Mogłam mieć dzie­ci takie jak każ­dy inny! To są twoi syno­wie, ta czwór­ka!
Maz­zi­ni wybuchł natych­mia­sto­wo.
– Ty żmi­jo! Ty gruź­licz­ko! To chcia­łem ci powie­dzieć i to wła­śnie ci mówię! Zapy­taj go, zapy­taj leka­rza, kto jest odpo­wie­dzial­ny za zapa­le­nie opon mózgo­wych two­ich synów: mój ojciec czy two­je podziu­ra­wio­ne płu­co, żmi­jo!

Cią­gnę­li to z nara­sta­ją­cą bru­tal­no­ścią, aż do momen­tu, w któ­rym jęk Ber­ti­ty od razu zamknął im usta. O pierw­szej po połu­dniu lek­ka nie­straw­ność znik­nę­ła, i jak to się zawsze zda­rza mło­dym mał­żeń­stwom, któ­re kocha­ją się namięt­nie, choć­by przez chwi­lę, pogo­dzi­li się, tym moc­niej, czym obrzy­dliw­sze były oskar­że­nia.

Wspa­nia­ły dzień zaświ­tał, gdy Ber­ta wsta­ła, wyplu­wa­jąc krew. Powo­dem, bez wąt­pie­nia, były emo­cje i zła noc. Maz­zi­ni trzy­mał ją w uści­sku przez dłu­gi czas, pod­czas gdy ona pła­ka­ła bez­na­dziej­nie, ale żad­ne z nich nie odwa­ży­ło się cokol­wiek powie­dzieć.

O dzie­sią­tej zde­cy­do­wa­li, że wyj­dą po dru­gim śnia­da­niu. Gonił ich czas, więc naka­za­li słu­żą­cej zabić kurę.

Cudow­ny dzień wycią­gnął idio­tów ze swo­jej ław­ki. Tak więc, gdy słu­żą­ca w kuch­ni ści­na­ła gło­wę kurze, powo­li ją wykrwa­wia­jąc (Ber­ta nauczy­ła się tego dobre­go spo­so­bu kon­ser­wa­cji świe­żo­ści mię­sa od swo­jej mat­ki), wyda­ło jej się, że poczu­ła za sobą coś jak oddech. Odwró­ci­ła się i zoba­czy­ła czte­rech idio­tów, sto­ją­cych ramię w ramię, obser­wu­jąc niczym odu­rze­ni całą ope­ra­cję… Czer­wień… Czer­wień…
– Pani! Chłop­cy są tutaj, w kuch­ni.

Ber­ta przy­bie­gła, nigdy nie chcia­ła aby się tutaj krę­ci­li. Nawet w godzi­nach peł­nych wyba­cze­nia, zapo­mnie­nia i odzy­ska­nej rado­ści, nie mogła unik­nąć tego okrop­ne­go wido­ku! Ponie­waż, natu­ral­nie, im inten­syw­niej­sze były jej unie­sie­nia miło­ści wzglę­dem męża i cór­ki, tym bar­dziej wzra­sta­ła jej iry­ta­cja wzglę­dem tych potwo­rów.
– Niech wyj­dą, Mario! Wyrzuć ich! Wyrzuć ich, mówię!
Czte­ry bied­ne bestie, wstrzą­śnię­te i bru­tal­nie wypchnię­te, wró­ci­ły na swo­ją ław­kę.

Po posił­ku wszy­scy wyszli. Słu­żą­ca podą­ży­ła do Buenos Aires, a mał­żon­ko­wie na spa­cer pośród wiej­skich posia­dło­ści. Wraz z zacho­dem słoń­ca, wró­ci­li, ale Ber­ta chcia­ła jesz­cze przy­wi­tać się ze swy­mi sąsiad­ka­mi z naprze­ciw­ka. Jej cór­ka szyb­ko ucie­kła do domu.

W mię­dzy­cza­sie, idio­ci nie ruszy­li się przez cały dzień ze swo­jej ław­ki. Słoń­ce już prze­cię­ło ogro­dze­nie i zaczy­na­ło za nim zni­kać, pod­czas gdy oni cią­gle patrzy­li się w cegły, bar­dziej nie­mra­wi niż zawsze.

Nagle coś sta­nę­ło mię­dzy nimi a ogro­dze­niem. Ich sio­stra, zmę­czo­na po pię­ciu godzi­nach prze­by­wa­nia z rodzi­ca­mi, pra­gnę­ła sama pomysz­ko­wać po oko­li­cy. Zatrzy­ma­ła się przy ogro­dze­niu i spoj­rza­ła roz­waż­nie na szczyt. Chcia­ła się tam wspiąć, to nie ule­ga wąt­pli­wo­ści. W koń­cu zde­cy­do­wa­ła się na krze­sło z bra­ku­ją­cym sie­dze­niem, lecz dalej nie dosię­ga­ła. Wybra­ła więc skrzy­nię po naf­cie, a jej orien­ta­cja w tere­nie spra­wi­ła, że umie­ści­ła to pio­no­wo na krze­śle, dzię­ki cze­mu zatrium­fo­wa­ła.

Czte­rech idio­tów, z nie­zmien­nym wzro­kiem, zoba­czy­ło jak ich sio­strze uda­ło się wresz­cie zła­pać rów­no­wa­gę i jak sto­jąc na palusz­kach opar­ła szy­ję na czub­ku ogro­dze­nia mię­dzy napię­ty­mi ręko­ma. Zoba­czy­li jak spo­glą­da­jąc na wszyst­kie stro­ny, szu­ka miej­sca gdzie mogła­by oprzeć sto­py, by wznieść się wyżej.

Wten­czas, wzrok idio­tów się oży­wił, ten sam upo­rczy­wy refleks był widocz­ny w ich źre­ni­cach. Nie spusz­cza­li oczu ze swo­jej sio­stry, gdy wzra­sta­ją­ce uczu­cie zwie­rzę­cej żar­łocz­no­ści zmie­nia­ło im rysy twa­rzy. Powo­li zbli­ża­li się do ogro­dze­nia. Dziew­czyn­ka, już mia­ła prze­ło­żyć nogę i bez­piecz­nie opaść na sto­py, kie­dy poczu­ła szarp­nię­cie za kost­kę. Poni­żej znaj­do­wa­ły się czte­ry pary oczu wpa­trzo­nych w prze­ra­żo­ną isto­tę.
– Puść­cie mnie! Zostaw­cie mnie! – wykrzy­cza­ła macha­jąc nogą. Lecz zosta­ła unie­ru­cho­mio­na.
– Mamo! O, mamo! Mamo, tato! – sta­now­czo zapła­ka­ła. Pró­bo­wa­ła trzy­mać się kra­wę­dzi, ale zosta­ła pocią­gnię­ta i upa­dła.
– Mamo, oj, ma… – nie była w sta­nie już dalej krzy­czeć. Jeden z chłop­ców ści­snął jej szy­ję, roz­dzie­la­jąc jej loki jak­by były pió­ra­mi, a pozo­sta­li wle­kli ją za nogę do kuch­ni, gdzie tam­te­go poran­ka wykrwa­wia­ła się bez­wol­na kura, z któ­rej życie ucho­dzi­ło sekun­da po sekun­dzie.

Maz­zi­nie­mu, w domu naprze­ciw­ko, zda­ło się, że usły­szał głos cór­ki.
– Myślę, że ona cię woła – powie­dział do Ber­ty.
Nasłu­chi­wa­li z nie­po­ko­jem, ale nic wię­cej nie usły­sze­li. Pomi­mo tego, chwi­lę póź­niej poże­gna­li się, a gdy Ber­ta zakła­da­ła swój kape­lusz, Maz­zi­ni wyszedł na ganek.
– Ber­ti­ta!
Nikt nie odpo­wie­dział.
– Ber­ti­ta! – bar­dziej pod­niósł swój, już unie­sio­ny, głos.
Dla jego zawsze prze­ra­żo­ne­go ser­ca, cisza wyda­ła się tak gro­bo­wa, że aż po krę­go­słu­pie prze­szył go chłód okrop­ne­go prze­czu­cia.
– Moja cór­ka, moja cór­ka! – w pani­ce pobiegł na tyły domu. Gdy prze­cho­dził obok kuch­ni, zoba­czył morze krwi na pod­ło­dze. Gwał­tow­nie popchnął na wpół zamknię­te drzwi i wydał z sie­bie krzyk roz­pa­czy.

Ber­ta, któ­ra zaczę­ła biec, jak tyl­ko usły­sza­ła roz­pacz­li­we woła­nie męża, a następ­nie jego krzyk, odpo­wie­dzia­ła kolej­nym. Jak tyl­ko dotar­ła do kuch­ni, Maz­zi­ni, bla­dy jak śmierć, zagro­dził jej dro­gę, powstrzy­mu­jąc ją:
– Nie wchodź tam! Nie wchodź!

Ber­ta zdo­ła­ła zoba­czyć pod­ło­gę pokry­tą krwią. Była wsta­nie tyl­ko zawie­sić ręce na gło­wie i opaść powo­li na pod­ło­gę z zachryp­nię­tym wes­tchnie­niem.