Bumerang. Szkice o polskiej poezji przełomu XX i XXI wieku
Obszerna prezentacja najważniejszych zjawisk artystycznych zachodzących w polskiej poezji przełomu wieków. Autorka koncentruje się na czterech problemach: kultury masowej, przeszłości, cielesności oraz podróżowaniu. Wokół tych zagadnień osnuwa swoją narrację o wierszach autorów takich, jak m.in.: D. Foks, K. Jaworski, M. Cyranowicz, M. Sendecki, J. Bargielska, T. Różycki.
Wstęp
Pop i kultura masowa
Przeciw mitologizacji sztuki
Rewolucja na patelni: Czas triumfu gołębi Krzysztofa Jaworskiego
Standaryzacje i osobliwości: Ustalenia z Maastricht Darka Foksa
Rewolucjoniści i ping-pong: możesz czuć się bezpiecznie Szczepana Kopyta
Instant commercial art: Życie na gorąco Jasia Kapeli
Wszystkie chwyty dozwolone
Niebezpieczne związki: Kroniki filmowe Grzegorza Olszańskiego
Kreskówki na ringu: Stany Adama Kaczanowskiego
Estetyczna autonomia poezji: krytyka kultury masowej
Neoawangardowy resentyment: Kup kota w worku (work in progress)Tadeusza Różewicza
Czarne malwy w hipermarkecie: Wszystko Bohdana Zadury
Przeszłość
Gry i zabawy na poważnie
Poeta idzie przypudrować nosek: Wybór wierszy Marka Krystiana Emanuela Baczewskiego
Poetycka turystyka na zamówienie: Wyprawa na południe Jacka Dehnela
Przeszłość podkolorowana: Kolonie Tomasza Różyckiego
Duchy przeszłości
Historia jako eksterminacja: Jar/Raj Radosława Wiśniewskiego i Darka Pado
Przeszłość za jeden uśmiech: Co robi łączniczka Darka Foksa i Zbigniewa Libery
Bar na końcu świata: Biała Afryka Bartłomieja Majzla
Trajektorie duchów: Do widzenia gawrony Jarosława Marka Rymkiewicza
Początki
Genealogia: Dzieje rodzin polskich Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego
Smak PRL-u: Oranżada Jerzego Jarniewicza
Ciało
Wyzwolenie seksualności
Seks odczarowany: Długi maj Marty Podgórnik
Pozór i sztuczność: Wiersze okolicznościowe Tadeusza Pióry
Ambiwalentność pożądania: Gnijąca wisienka Marcina Barana.
Doświadczanie cielesności
Wojna: Oda chorej duszy Wojciecha Wencla
Religia na usługach erotyki: Te Deum Tadeusza Dąbrowskiego
Macierzyństwo: Zagniazdowniki Joanny Mueller
Olimpiada: Nike niosąca blask. Rzecz olimpijska Mariana Grześczaka
Materializacje i dematerializacje wiersza
Cyborgi i dzieci: psychodelicje Marii Cyranowicz
Hiperpoezja: Czarne kwiaty dla wszystkich Pawła Kozioła
Antyelementarz: China shipping Justyny Bargielskiej
Podróże
Pokaz sztucznych ogni: znieczulane i pobudzane Ja
Romantyzm i gwiazdy: Tlen Julii Fiedorczuk
Hybrydy: Sofostrofa i inne wiersze MLB
Księżycowy automat: Jesień Zuzanny Adama Zdrodowskiego
Popiół i funky: Po tęczy Andrzeja Sosnowskiego
Okna na podwórze
Pęknięcia: Bermudzkie historie Macieja Meleckiego
Exit: Słynne i świetne Mariusza Grzebalskiego
Prawdziwa scenografia: zmysłowość przedstawienia
Ludzkie, arcyludzkie: Centrum likwidacji szkód Krzysztofa Siwczyka
Torfowiska: Noc w obozie Corteza Grzegorza Wróblewskiego
Schodząc: Opisy przyrody Marcina Sendeckiego
Przypisy
Wykaz pierwodruków
Indeks osób
Książka Anny Kałuży to nie tylko bardzo wnikliwy zapis tego, co się działo z polską poezją od 1989 roku, ale jednocześnie obraz tego, co zmieniło się w społeczeństwie. Jest to więc analiza istotna, ponieważ obok postaci autora stawia nie mniej ważnego czytelnika wraz z jego oczekiwaniami.
Mateusz Kotwica
Kałuża szereguje szkice wedle lektury problemowej wybranych, “progresywnych” jak twierdzi, tekstów poetyckich. Tworzona przez nią opowieść krytyczno i historycznoliteracka biegnie wokół tematów kultury masowej i gry z nią, cielesności jako doświadczenia i materialności wiersza, przeszłości i czasu oraz podróży, jako doświadczenia granicznego. Tak szerokie spektrum problemów, wielość owych perspektyw czyni lekturę owych szkiców niezwykle interesującą.
Michał Gustowski
To jest fascynująca, bardzo spójna opowieść o kresie pewnych języków poetyckich i wejście z odwagą w nowy świat liryczny, który został urządzony na całkiem innych prawach. Zaletą tej książki jest to, że krytyczka nie biada nad piękną przeszłością, ale z dumą i werwą krytyczną pokazuje, że nowe języki są o wiele ciekawsze od starych, bardziej skomplikowane wewnętrznie, meandryczne, na opak dochodzące do kwestii tak zwanej poetyckości.
Michał Piętniewicz
Wśród piszących krytyków i krytyczek literackich Anna Kałuża bez wątpienia wyróżnia się ogromną aktywnością, której dorównać mógłby chyba jedynie największy pracuś pośród czytelników wierszy – Karol Maliszewski. Bumerang jest wspomnianej pilności najlepszym dowodem, ponieważ zebranych zostało w nim kilkadziesiąt niezwykle inspirujących, rozbudowanych recenzji o ważnych dla polskiej poezji współczesnej tomikach. Imponujące jest spektrum omawianych autorów, wśród których znaleźć można zarówno Tadeusza Różewicza czy Jarosława Marka Rymkiewicza, jak i Szczepana Kopyta, Marię Cyranowicz czy Jasia Kapelę. I choć w pełni ukształtowaną, dojrzałą koncepcję krytyki jako wartościującej lektury tekstów zanurzonych w przestrzeni społeczno-kulturowej Anna Kałuża wprost wyartykułuje dopiero w kolejnej swojej książce, Bumerang zdradza zalążki jej charakterystycznego sposobu myślenia, pozostając jednocześnie wspaniałym pokazem kompetencji interpretacyjnych. Czytanie tekstów autorki Bumerangu oznacza dla mnie zwykle intelektualną wyżerkę, po której przychodzi sytość, ale i… głód wierszy. Tak według mnie potrafi pobudzić apetyt tylko po mistrzowsku przyrządzona krytyka.
Marek Olszewski