24/06/25

Nasłuch nr 10: Wysoko, głęboko

Jakub Jakubik

Strona cyklu

Nasłuch
Jakub Jakubik

Studiował filologię polską i historię sztuki. Od 2023 współpracownik Biura Literackiego. Publikował w „Śląsku” i „ArtPapierze”. Interesują go teoria literatury, Norwegia i niderlandzkie retabula ołtarzowe.

Sły­szy­cie to stu­ka­nie? Nie? Dziw­ne. To fani dobi­ja­ją­cy się po auto­gra­fy. Ostat­nie 10 mie­się­cy wynio­sły nas na wyży­ny lite­rac­kie­go Mount Eve­re­stu, zago­ści­li­śmy też wspól­nie na dnie pięk­ne­go Rowu Mariań­skie­go. Wyso­ko, głę­bo­ko. Podejdź­cie bli­żej. Tak, nie bój­cie się. Posłu­chaj­cie ostat­nie­go Nasłu­chu w tym sezo­nie. Już za chwi­lę otwo­rzą drzwi i wszyst­ko prze­sta­nie mieć zna­cze­nie. Sta­nie­my się czę­ścią cze­goś wiel­kie­go. Więk­sze­go niż to co zna­li­śmy do tej pory… Żar­tu­ję! To po pro­stu kolej­ny Nasłuch.

Na dobry począ­tek Edy­ta Rau­hut zauwa­ża, że książ­ka Krzysz­to­fa Jawor­skie­go to przede wszyst­kim traf­na dia­gno­za współ­cze­sne­go świa­ta książ­ki, być może dzię­ki nie­sza­blo­no­wej for­mie. Wtó­ru­ją jej Kurzo­ja­dy, doda­jąc, że „[d]ochodów nie ma, splen­do­ru nie ma, czas pisać kry­mi­nał”. I oh boy wyszedł z tego kry­mi­nał, ale czy w tre­ści, czy dla auto­ra to musi­cie spraw­dzić sami.

Jak kry­mi­nał, to Nor­we­gia! Pies i anioł Jona Fos­se­go „nie tłu­ma­czy rze­czy­wi­sto­ści, lecz ją oglą­da, akcep­tu­je jej tajem­ni­czość”. Pan­na Zuzan­na ze Sztu­ka­te­ra traf­nie roz­czy­tuje meta­fi­zycz­ne nuty, któ­re przy­go­to­wał dla nas Nobli­sta – „To poezja, któ­ra nie szu­ka efek­tu, lecz praw­dy – i nie tej gło­śnej, obja­wio­nej, lecz tej cichej, ukry­tej w zwy­kłych zda­niach i codzien­nych gestach”.

Z kolei do kry­mi­nal­nych zaga­dek dnia codzien­ne­go kie­ru­je nas Zło­dziej­ka matek – „zasko­czy Was prze­past­ną kolek­cją kadrów z codzien­no­ści, tak bli­skich i obcych jed­no­cze­śnie”. Na blo­gu „Z kul­tu­rą o kul­tu­rze” znaj­dzie­cie (szcze­rą) reko­men­da­cję pro­zy Mag­da­le­ny Genow. Ale nie tyl­ko tam. Media zapeł­ni­ły się posta­mi i komen­ta­rza­mi peł­nym pozy­tyw­nych reak­cji, któ­rych nie spo­sób wszyst­kich przy­to­czyć. Chy­lę czo­ła aż po pas. Wiel­kie gra­tu­la­cje dla autor­ki, a dla mnie jesz­cze więk­sza moty­wa­cja, by w koń­cu się za Zło­dziej­kę zabrać… Kie­ru­nek zwie­dza­nia do komen­ta­rzy i wywia­dów wrzu­cam dla cie­kaw­skich w biblio­gra­fię.

Sko­ro mamy już kie­ru­nek, to żeby cia­ło mogło się poru­szać, potrzeb­na jest jesz­cze siła. Kamil Figas prze­ko­nu­je, że ruch w Regu­le trzech Alek­san­dry Górec­kiej „posia­da zdol­no­ści kre­acyj­ne”. I choć zapew­ne, żeby „prze­brnąć” przez mate­ma­ty­kę nie­chyb­nie potrze­ba dużych pokła­dów siły, Górec­ka zna­la­zła spo­sób opo­wie­dzieć ją na nowo, nawet dla tych, dla któ­rych na wspo­mnie­nie mate­ma­tycz­ki mięk­ną kola­na. Figas odnaj­du­je jesz­cze jed­ną nie­zwy­kłą cechę mate­ma­ty­zu­ją­ce­go tomi­ku – „Ten róż­no­rod­ny kon­glo­me­rat moty­wów, od antycz­nej Gre­cji, poprzez tra­dy­cję jude­ochrze­ści­jań­ską i roman­tyzm, aż do współ­cze­sno­ści, pozwa­la poezji Górec­kiej zająć miej­sce w grze o uni­wer­sal­ność. To nie jest pisa­nie repor­ta­żo­we czy kon­fe­syj­ne, o tym, co tu i teraz. To raczej roz­wa­ża­nie nad­rzęd­nych wiel­kich pytań, głos w spo­rze o rudy­men­ty – usta­no­wie­nie świa­ta”. Jeże­li jed­nak ktoś jesz­cze wąt­pi to na pyta­nie „Czy dobry jest ten tom?” Figas odpo­wia­da: „Jak naj­bar­dziej! Jesz­cze jak!”.

Podob­nie o naszych auto­rach pomy­śle­li człon­ko­wie Jury czte­rech róż­nych kapi­tuł. Żer­twy Anto­ni­ny Tosiek zosta­ły nomi­no­wa­ne do Poznań­skiej Nagro­dy Lite­rac­kiej 2025 i do 18. Nagro­dy Lite­rac­kiej War­sza­wy. Alek­san­dra Kasprzak z Wydrąż mi rodzi­ne w serze i Maciej Wnuk z Miej­sca­mi odle­gły­mi wal­czą o tytuł lau­re­ata Nagro­dy Lite­rac­kiej im. Witol­da Gom­bro­wi­cza, a Kac­per Bart­czak został uho­no­ro­wa­ny Wro­cław­ską Nagro­dą Poetyc­ką Sile­sius za cało­kształt pra­cy twór­czej. Do tego nale­ży rów­nież wspo­mnieć o nagro­dzie dla Ada­ma Jawor­skie­go „Koło brze­gu poezji i pro­zy” przy­zna­wa­nej za naj­lep­sze czy­ta­nie w tego­rocz­nej edy­cji Trans­Por­tu. Trud­no przejść obok tej sali chwa­ły obo­jęt­nie, ale też i trud­no coś powie­dzieć, bo, chcąc nie chcąc, to mówi samo za sie­bie!

I tak to zle­cia­ło… Mamy nasz mały nasłu­cho­wy jubi­le­usz! Dycha. Za dychę jesz­cze dzie­sięć mie­się­cy temu moż­na było kupić mer­ce­de­sa w nie­złym sta­nie. Teraz to nawet nie jest cen­ty­metr kwa­dra­to­wy koło­brze­skiej kawa­ler­ki. No ale nic. Jakoś to będzie. Praw­da?

Zrzut­ka pod adre­sem: jjakubik@biuroliterackie.pl

 

Jak pisa­łem powieść kry­mi­nal­ną (w tym bied­nym kra­ju), Krzysz­tof Jawor­ski:

Edy­ta Rau­hut, Edis Ano­ni­ma Art: https://edisanonimaart.pl/2025/04/10/jak-pisalem-powiesc-kryminalna-w-tym-biednym-kraju-krzysztofa-jaworskiego/

Face­bo­ok, Kurzo­ja­dy: https://www.facebook.com/photo/?fbid=1162855969153554&set=a.720202723418883

Pies i anioł, Jon Fos­se tłum. Elż­bie­ta Frąt­czak-Nowot­ny:

Pan­na Zuzan­na, sztukater.pl: https://sztukater.pl/ksiazki/pies-i-anio%C5%82.html

Zło­dziej­ka matek, Mag­da­le­na Genow:

Z Kul­tu­rą o kul­tu­rze…: https://zkultury.blogspot.com/2025/04/emma-suma-wszystkich-matek-zodziejka.html

Insta­gram, @asystent_literatury: https://www.instagram.com/p/DJHQlxXsiA6/

Agniesz­ka Kamiń­ska, Szu­ka­my wspar­cia, jakiej­kol­wiek wspólno­ty, choć­by mia­ła to być wspólno­ta ther­mo­mi­xo­wa, Hel­lo zdro­wie: https://www.hellozdrowie.pl/szukamy-grup-wsparcia-jakiejkolwiek-wspolnoty-chocby-miala-to-byc-wspolnota-thermomixowa/?utm_campaign=link-bio&utm_source=instagram&utm_medium=social

Insta­gram, Nata­lia Szo­stak, @natszostak- https://www.instagram.com/p/DJrdMCaqTRs/?img_index=2

Insta­gram, @ola_lifestyle: https://www.instagram.com/p/DHWOpR4oVhq/

Insta­gram, @patsy_thebooklover: https://www.instagram.com/p/DHdD4M8sGzT/

Insta­gram, @kobiecasilawsparcia: https://www.instagram.com/p/DHkshqLMpld/?img_index=1

Insta­gram, @opowiem_ci: https://www.instagram.com/p/DHvmCf_tXI4/

Insta­gram, @lubiemiecksiazki: https://www.instagram.com/p/DIJt-N-NZQg/

Kul­tu­ra u Pod­staw, Zamie­niam się w słuch #216: „Zło­dziej­ka matek”. Roz­mo­wa z Mag­dą Genow: https://open.spotify.com/episode/17bBVbvGmgKLJYaVw4TGK4?si=7bbdd19a422b4630

Radio Afe­ra, Sabo­taż Kul­tu­ral­ny #152 – Poznań Pisze: Mag­da­le­na Genow „Zło­dziej­ka Matek”: https://open.spotify.com/episode/06prnQ5MVuprmiWPPWwfY6?si=bc1792db94bc428b

Regu­ła trzech, Alek­san­dra Górec­ka:

Kamil Figas, Niech nie­zna­ją­cy geo­me­trii nie wcho­dzi, Zakład maga­zyn: https://www.zakladmagazyn.pl/post/kamil-figas-niech-nieznający-geometrii-nie-wchodzi/

żer­twy, Anto­ni­na Tosiek:

Nomi­na­cja do 18. Nagro­dy Lite­rac­kiej War­sza­wy: https://kultura.um.warszawa.pl/-/18-nagroda-literacka-warszawy-nominacje-poezja

Nomi­na­cja do Poznań­skiej Nagro­dy Lite­rac­kiej 2025:  https://poznanskanagrodaliteracka.pl/pnl-2025-nominacje-anna-adamowicza-antonina-tosiek-patryk-zalaszewski/

Miej­sca odle­głe, Maciej Wnuk:

Nomi­na­cja do Nagro­dy Lite­rac­kiej im. Witol­da Gom­bro­wi­cza: https://muzeumliteratury.pl/19-ksiazek-w-kolejnym-etapie-nagrody-gombrowicza/

Wydrąż mi rodzi­nę w serze, Alek­san­dra Kasprzak:

Nomi­na­cja do Nagro­dy Lite­rac­kiej im. Witol­da Gom­bro­wi­cza: https://muzeumliteratury.pl/19-ksiazek-w-kolejnym-etapie-nagrody-gombrowicza/

Kac­per Bart­czak:

Lau­re­at Wro­cław­skiej Nagro­dy Poetyc­kiej Sile­sius za cało­kształt pra­cy twór­czej: https://literatura.wroclaw.pl/kacper-bartczak-laureatem-wroclawskiej-nagrody-poetyckiej-silesius-za-caloksztalt-pracy-tworczej/

Baśń o zwich­nię­ciu sta­wu bio­dro­we­go, Adam Jawor­ski:

Adam Jawor­ski lau­re­atem Koło­brze­skiej nagro­dy koło brze­gu poezji i pro­zy: https://fb.watch/zCLmbgXdTL/