recenzje / KOMENTARZE

Historia jednego akapitu: „Pałac, zegar, winda”

Janusz Rudnicki

Autorski komentarz Janusza Rudnickiego, towarzyszący premierze książki Człowiek na rondzie, wydanej w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Stoję pod Centralnym, mgła, nie widać wieżyczki Pałacu, nie widać na nim godziny.


Po nocy hucznej z samego rana pod Dworcem Centralnym, Warszawa. Przytomny na pół, patrzę na Pałac Kultury, zadzieram skołowany łeb i nie widzę wieżyczki, nie widzę zegara na niej, bo mgła. Wsiadam do pociągu, jadę, jadę, alkohol schodzi, ale nie schodzi ten obraz, mnie z zadartą głową i niewidocznego zegara, bo mgła. Pierwsze zdanie więc wykluwa się samo: „Stoję pod Centralnym, mgła, nie widać wieżyczki Pałacu, nie widać na nim godziny”.

Kiedyś musiało tak być, że przechodnie nań patrzyli, a jak była mgła, to ci, którzy zegarka nie mieli, pytali o godzinę tych, którzy go mieli (tego motywu użyję w ostatnim opowiadaniu, „Tok wydarzeń”). Pierwsze zdanie jak klocek domino, jeśli pada, to paść musi następne: „Dawno temu w całej stolicy jeden był tylko zegar, ten właśnie. Czwórpostaciowy, na każdą stronę jeden. I gdy przyszła mgła, nikt nie wiedział, która godzina. Mężczyźni z pracy nie mogli wyjść, a kobiety za mąż”. A potem kto? Kto pod wtedy nim stoi? Przypomina mi się windziarka w pałacu, na krześle z góry i na dół przez cały dzień, co za życiorys! Moja matka mogłaby nią być, a wtedy stać pod Pałacem musiałby ojciec, i jeśli tak, to wtedy ja poczęty zostaje w stolicy, w windzie. No, i już, dalej już z górki.

Ten pierwszy akapit, ten początek był jak bomba kasetowa, eksplodowało jedno zdanie, a z niego następne. Wyszedł z tego tekst krótki, ale niekoniecznie mały. Potem następny w tym stylu i następny, aż te wszystkie kawałki zmontowały się jak tetrix, w postaci Człowieka na rondzie właśnie.

O AUTORZE

Janusz Rudnicki

Urodzony w 1956 roku w Kędzierzynie-Koźlu na Śląsku. Pisarz i eseista. Emigrant polityczny, od 1983 roku mieszkał w Hamburgu, gdzie studiował slawistykę i germanistykę. Debiutował opowiadaniem w berlińskim „Archipelagu”. Nominowany do Nagrody Literackiej Nike 2008 za Chodźcie, idziemy. Finalista Nagrody Literackiej Nike 2010 oraz nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2010 za Śmierć czeskiego psa.

powiązania

Rozmowy na koniec: odcinek 15 Janusz Rudnicki

nagrania / TransPort Literacki Antonina Tosiek Jakub Skurtys Janusz Rudnicki Resina

Piętnasy odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 28. Muzyka Resina.

WIĘCEJ

Człowiek na rondzie

nagrania / TransPort Literacki Janusz Rudnicki Resina

Czytanie z książki Człowiek na rondzie z udziałem Janusza Rudnickiego w ramach festiwalu TransPort Literacki 28. Muzyka Resina.

WIĘCEJ

Zbieg z okoliczności

wywiady / O KSIĄŻCE Janusz Rudnicki Mirek Kulisz

Rozmowa Mirosława Kulisza z Januszem Rudnickim, towarzysząca premierze książki Człowiek na rondzie Janusza Rudnickiego, wydanej w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

WIĘCEJ

Człowiek na rondzie (2)

utwory / zapowiedzi książek Janusz Rudnicki

Fragmenty zapowiadające książkę Człowiek na rondzie Janusza Rudnickiego, która ukaże się w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

WIĘCEJ

Człowiek na rondzie

utwory / zapowiedzi książek Janusz Rudnicki

Fragmenty zapowiadające książkę Człowiek na rondzie Janusza Rudnickiego, która ukaże się w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

WIĘCEJ

Rozmowy na koniec: odcinek 15 Janusz Rudnicki

nagrania / TransPort Literacki Antonina Tosiek Jakub Skurtys Janusz Rudnicki Resina

Piętnasy odcinek z cyklu “Rozmowy na koniec” w ramach festiwalu TransPort Literacki 28. Muzyka Resina.

WIĘCEJ

Człowiek na rondzie

nagrania / TransPort Literacki Janusz Rudnicki Resina

Czytanie z książki Człowiek na rondzie z udziałem Janusza Rudnickiego w ramach festiwalu TransPort Literacki 28. Muzyka Resina.

WIĘCEJ

Zbieg z okoliczności

wywiady / O KSIĄŻCE Janusz Rudnicki Mirek Kulisz

Rozmowa Mirosława Kulisza z Januszem Rudnickim, towarzysząca premierze książki Człowiek na rondzie Janusza Rudnickiego, wydanej w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

WIĘCEJ

Na rondzie i pod prąd

recenzje / ESEJE Grzegorz Małecki

Recenzja Grzegorza Małeckiego, towarzysząca premierze książki Człowiek na rondzie Janusza Rudnickiego, wydanej w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

WIĘCEJ

Człowiek na rondzie (2)

utwory / zapowiedzi książek Janusz Rudnicki

Fragmenty zapowiadające książkę Człowiek na rondzie Janusza Rudnickiego, która ukaże się w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

WIĘCEJ

Człowiek na rondzie

utwory / zapowiedzi książek Janusz Rudnicki

Fragmenty zapowiadające książkę Człowiek na rondzie Janusza Rudnickiego, która ukaże się w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

WIĘCEJ

Na rondzie i pod prąd

recenzje / ESEJE Grzegorz Małecki

Recenzja Grzegorza Małeckiego, towarzysząca premierze książki Człowiek na rondzie Janusza Rudnickiego, wydanej w Biurze Literackim 26 czerwca 2023 roku.

WIĘCEJ