Strona A, strona B nr 114: Języki pamięci

Dziś zaj­mie­my się „języ­ka­mi pamię­ci” – tym, jak pamięć nie daje się zamknąć w defi­ni­cjach, jak wciąż doma­ga się nowych słów. Nie jest archi­wum ani suchym zapi­sem, ale pul­su­ją­cym, zmien­nym języ­kiem, któ­ry kształ­tu­je nas tak samo, jak my wpły­wa­my na jego for­mę. To, co było, nie­ustan­nie prze­pla­ta się z tym, co jest, a prze­szłość żyje w sło­wach, dźwię­kach i obra­zach, któ­re wra­ca­ją cza­sem wyraź­nie, cza­sem jak echo.

Mar­co­we pre­mie­ry Biu­ra bada­ją napię­cia mię­dzy tym, co się wyda­rzyło, a tym, co zosta­ło zapa­mię­ta­ne, mię­dzy doświad­cze­niem jed­nost­ko­wym i zbio­ro­wym, mię­dzy języ­kiem a tym, co wymy­ka się nazwa­niu. Poka­zu­ją, że histo­ria – oso­bi­sta, spo­łecz­na, mitycz­na – nie­ustan­nie doma­ga się nowe­go języ­ka. Języ­ka, któ­ry potra­fi opo­wie­dzieć o pęk­nię­ciach, prze­mil­cze­niach i napię­ciach. Języ­ka, któ­ry nie tyl­ko zapi­su­je prze­szłość, ale też wpły­wa na spo­sób, w jaki ją odczy­tu­je­my i inter­pre­tu­je­my dziś.

Mag­da­le­na Genow w książ­ce Zło­dziej­ka matek pyta o gra­ni­ce macie­rzyń­stwa i toż­sa­mo­ści, uka­zu­jąc, jak prze­szłość prze­ni­ka się z teraź­niej­szo­ścią, a momen­ta­mi wymy­ka się kon­tro­li. Per­ri­ne Le Quer­rec w tomie War­gli­fy roz­kła­da na czyn­ni­ki pierw­sze język woj­ny, poka­zu­jąc, jak prze­moc kształ­tu­je opo­wie­ści i jak moż­na je prze­for­mu­ło­wać. Piotr Maty­wiec­ki w Epi­ce mie­rzy się z trwa­ło­ścią miejsc i nar­ra­cji, bada­jąc, co spra­wia, że nie­któ­re histo­rie mają szan­sę prze­trwać, a inne giną w mil­cze­niu.

Język Boba Dyla­na to tak­że język pamię­ci. W Dusz­nym kra­ju pro­wa­dzi nas przez Ame­ry­kę peł­ną skaz i blizn, w Taran­tu­li eks­plo­du­je sur­re­ali­stycz­nym stru­mie­niem świa­do­mo­ści, a w Prze­kra­czam Rubi­kon roz­li­cza się z prze­szło­ścią i wła­snym miej­scem w histo­rii. Dylan balan­su­je więc w swo­jej lite­rac­kiej twór­czo­ści mię­dzy doku­men­tem a mitem, iro­nią a powa­gą, two­rząc opo­wie­ści, któ­re rezo­nu­ją na róż­nych płasz­czy­znach czasu.

Od stro­ny muzycz­nej też zanu­rza­my się w języ­kach pamię­ci – w dźwię­kach, któ­re przy­wo­łu­ją obra­zy z prze­szło­ści, roz­my­wa­ją gra­ni­ce mię­dzy tym, co było, a tym, co pozo­sta­ło w nas jako echo. Będzie o nostal­gii i zmia­nie, o miej­scach, do któ­rych wra­ca­my myśla­mi, i o chwi­lach, któ­re defi­niu­ją nasze histo­rie. Od intym­nych wyznań po roz­le­głe dźwię­ko­we pej­za­że. Tym, co łączy wszyst­kie osiem płyt, jest data pre­mie­ry. 7 mar­ca 2025 roku.

Posłu­chaj poprzed­nich odcin­ków o nowych książ­kach Biu­ra Lite­rac­kie­go 

Stro­na A, stro­na B nr 114: Języ­ki pamię­ci

▪ Mag­da­le­na GENOW: Zło­dziej­ka matek, Per­ri­ne LE QUERREC: War­gli­fy, Piotr MATYWIECKI: Epi­ka

Stro­na A, stro­na B nr 112: Toż­sa­mość

▪ Adam JAWORSKI: Baśń o zwich­nię­ciu sta­wu bio­dro­we­go, Mar­ta CARNICERO Her­nanz: Matriosz­ki, Lau­ra OSIŃSKA: Jaw

Stro­na A, stro­na B nr 110: Par­ce­le ze słów

▪ Łukasz WOŹNIAK: Umal­mu, Ser­hij ŻADAN: Skryp­ny­ków­ka,  Mar­cin SENDECKI: Węgier­skie morze

Stro­na A, stro­na B nr 107: Odkry­wa­nie wie­lo­znacz­no­ści 

▪ Alek­san­dra GÓRECKA: Regu­ła trzech, Jon FOSSE: Pies i anioł, Krzysz­tof JAWORSKI: Jak pisa­łem powieść kry­mi­nal­ną (w tym bied­nym kra­ju)

Stro­na A, stro­na B nr 106: Koniec lite­ra­tu­ry

▪ Maciej WNUK: Miej­sca odle­głe, Anto­ni­na TOSIEK: żer­twy, Jerzy JARNIEWICZ: Prze­zro­cza. Roz­mo­wy z Jerzym Jar­nie­wi­czem, Ezra POUND: Wier­sze, poema­ty i pie­śni

Stro­na A, stro­na B nr 105: Co dalej?

▪ Jakub BELINA-BRZOZOWSKI: cór­ka tań­czy, Jakub PSZONIAK: Kar­ni­ster, Boh­dan ZADURA: Zmia­na cza­su

Stro­na A, stro­na B nr 103: Kasprzak, Siw­czyk, Róże­wicz

▪ Alek­san­dra KASPRZAK: Wydrąż mi rodzi­nę w serze, Krzysz­tof SIWCZYK: Na prze­cię­ciu arte­rii, Tade­usz RÓŻEWICZ: Wier­sze ostat­nie