Zoom Poland

W tek­ście Jame­sa Jack­so­na, dzien­ni­ka­rza BBC, „The Sun­day Times” i „The Guar­dian”, „Nie tyl­ko Mic­kie­wicz i Miłosz”, któ­ry powstał po jego wizy­cie na jubi­le­uszo­wej 30. edy­cji festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki, pada waż­ne pyta­nie: „Czy ta nie­zwy­kła roz­mo­wa, jaką jest współ­cze­sna pol­ska lite­ra­tu­ra, ma szan­sę wybrzmieć za gra­ni­cą?”. Dawid Mobo­la­ji, mło­dy tłu­macz z Lon­dy­nu, odpo­wia­da szcze­rze: „Boom na prze­kła­dy po Noblu Tokar­czuk nie do koń­ca się zma­te­ria­li­zo­wał.”

Choć Nobel dla Tokar­czuk na moment skie­ro­wał uwa­gę świa­ta na pol­ską lite­ra­tu­rę, wyda­je się, że nie prze­ło­ży­ło się to na trwa­ły wzrost licz­by prze­kła­dów ani szer­szą obec­ność auto­rek i auto­rów z Pol­ski na klu­czo­wych festi­wa­lach. W pro­gra­mach poja­wia­ją się poje­dyn­cze nazwi­ska, ale wciąż bra­ku­je spój­nej stra­te­gii, dłu­go­fa­lo­we­go pla­nu i – przede wszyst­kim – pro­gra­mu dota­cyj­ne­go, któ­ry umoż­li­wił­by bar­dziej zróż­ni­co­wa­ną i ade­kwat­ną do współ­cze­sne­go obra­zu naszej lite­ra­tu­ry obec­ność za gra­ni­cą.

Zoom Poland, zre­ali­zo­wa­ny dzię­ki wspar­ciu Insty­tu­tu Ada­ma Mic­kie­wi­cza pod­czas naj­star­sze­go festi­wa­lu lite­rac­kie­go w Pol­sce, był pró­bą zmie­rze­nia się z tym pro­ble­mem. Do Koło­brze­gu i Rogo­wa przy­je­cha­li kura­to­rzy naj­waż­niej­szych euro­pej­skich festi­wa­li – wyda­rzeń, któ­re real­nie wpły­wa­ją na to, kto jest czy­ta­ny, tłu­ma­czo­ny i uzna­wa­ny za istot­ne­go w lite­ra­tu­rze euro­pej­skiej. Roz­ma­wia­li­śmy o tym, cze­go szu­ka­ją, jak widzą pol­ską lite­ra­tu­rę i cze­go chcie­li­by w niej jesz­cze poszu­kać.

Teraz pora na dru­gą stro­nę tej roz­mo­wy. W ramach deba­ty „Zoom Poland’ pro­si­my o reko­men­da­cje: kogo z pol­skich auto­rek i auto­rów war­to dziś poka­zać świa­tu? Jakie gło­sy, nur­ty, posta­wy i książ­ki mają poten­cjał, by zaist­nieć w mię­dzy­na­ro­do­wym obie­gu? Nie cho­dzi wyłącz­nie o nazwi­ska już ugrun­to­wa­ne, lecz tak­że o twór­ców i twór­czy­nie, któ­rzy – choć mniej roz­po­zna­wal­ni – two­rzą lite­ra­tu­rę uni­wer­sal­ną, otwar­tą na prze­kład i poru­sza­ją­cą kwe­stie waż­ne tak­że poza pol­skim kon­tek­stem.

Pro­si­my o krót­kie, dobrze uza­sad­nio­ne tek­sty, w któ­rych auto­rzy i autor­ki odpo­wie­dzą m.in. na pyta­nia: Dla­cze­go wła­śnie ta autor­ka lub ten autor? Co spra­wia, że ich twór­czość jest waż­na w dzi­siej­szym kon­tek­ście spo­łecz­nym, kul­tu­ro­wym i lite­rac­kim? Jakie tema­ty podej­mu­ją i w jaki spo­sób mogą one rezo­no­wać poza Pol­ską? Jak ich język, for­ma, este­ty­ka prze­kła­da­ją się na inne języ­ki? Czy są już tłu­ma­cze­ni – i z jakim odbio­rem?

Szcze­gól­nie waż­ne będzie wska­za­nie kon­kret­nych ksią­żek, któ­re – zda­niem auto­rek i auto­rów reko­men­da­cji – powin­ny zostać udo­stęp­nio­ne mię­dzy­na­ro­do­wej publicz­no­ści. Efek­tem deba­ty będzie stwo­rze­nie listy nazwisk oraz tytu­łów, któ­ra zosta­nie prze­ka­za­na kura­to­rom euro­pej­skich festi­wa­li. Chce­my, by była to pro­po­zy­cja prze­my­śla­na, róż­no­rod­na i uży­tecz­na – narzę­dzie pra­cy dla tych, któ­rzy chcą odkry­wać współ­cze­sną pol­ską lite­ra­tu­rę i wpro­wa­dzać ją do obie­gu świa­to­we­go.