recenzje / IMPRESJE

Kobieca wrażliwość w komiksie wierszowanym

Michał Chudoliński

Esej Michała Chudolińskiego towarzyszący premierze książki almanachu Komiks wierszem w trybie żeńskim.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Poezja nie jest obecnie czymś „trendy”, szczególnie wśród młodzieży. Dzisiejsze generacje żyją za pan brat z obrazem potrafiącym być bardziej wymowną i złożoną formą przekazu od słowa pisanego. Ma to miejsce głównie dlatego, że jesteśmy zalewani masą informacji ze wszystkich stron, oddziałujących na wszystkie zmysły. Analizujemy wyrywkowo, pośpiesznie, zmuszając mózg do adaptacji w nowych warunkach. W tych okolicznościach archaiczna, nieczytelna, nierzadko bełkotliwa liryka pisana może nie być tak pożądana tudzież intrygująca, jak w czasach minionych. Aby przetrwać, poezja potrzebuje nieustannie ewoluować poprzez romansowanie z innymi mediami. Inaczej umrze w potopie treści, cichym zapomnieniu.

Z początku wydaje się, że poemiks powiela błąd nieczytelności wierszy. Jednakże żaden inny gatunek komiksowy nie wykorzystuje z taką siłą potencjału obrazkowego języka. Dobrze napisana historia obrazkowa z wierszem w tle to nie tyle sztuka ulokowana „pomiędzy”, co bardziej medium bazujące na niedopowiedzeniu. Środki wyrazu używane są oszczędnie, a obraz interpretuje jedynie warstwę emocjonalną wiersza, nie ograniczając się wyłącznie do opisu rzeczywistości i wartości w nim zawartych. Podobnie jak w jazzie, mamy tutaj do czynienia z płynną, nieskrępowaną improwizacją zarówno w procesie twórczym, jak i doznaniach czytelniczych. Z kolei poszczególne detale zawarte w warstwie graficznej sprawiają, że wiersz staje się zagadką rozwiązywalną na kilka sposobów; Swobodną refleksją ograniczaną jedynie potencjałem wyobraźni.

Zasady komiksów wierszowanych doskonale rozumie David Mack. To uznany już amerykański twórca komiksowy, który w wyjątkowy sposób rozporządza przestrzenią strony. Jego prac nie sposób pomylić z dorobkiem innych autorów parających się historiami obrazkowymi. Zazwyczaj są to kolaże malowane akwarelami i akrylami, złożone z ciekawej symboliki, przedmiotów codziennego użytku oraz zapisków czynionych pomiędzy kadrami, ułożonych często w (pozornie) chaotyczny sposób. Owe zapiski przypominają niekiedy notatki, co jeszcze bardziej oddaje ich intymny, osobisty charakter. Co ważne jednak efekt oddziaływania plansz Macka jest mocny, a jednocześnie swobodny i delikatny, naznaczony wrażliwością. Język komiksowy olśniewa na jego rozkładówkach i pojedynczych stronicach, co docenili entuzjaści prac autorskich, jak również bardziej komercyjnych pozycji. Mack bowiem wykorzystuje swoje pomysły obrazkowo-liryczne chociażby w komiksach Marvela, w takich seriach, jak „Daredevil” czy „New Avengers”.

W Polsce możliwości poemiksu są efektywnie odkrywane przez Biuro Literackie, publikujące antologie tematyczne związane z tym specyficznym gatunkiem komiksowym. Tym razem padło na wiersze i autorki kobiecie, z racji coraz większej popularności komiksów tworzonych przez reprezentantki płci pięknej. Choć większość jest zachowawcza, jeżeli chodzi o formę obrazkową, to wśród autorek można już odnaleźć osoby ciekawie interpretujące polskie limeryki, w przejmujący sposób oddające przemijanie (Anna Podczaszy), jak również izolację w zakładzie zamkniętym i wynikające z przebywania w nim myśli koncentrujące się na odebraniu sobie życia (Marta Podgórnik). Dzięki takim inicjatywom zostaje zasiane ziarno, z którego potem mogą się wykluć tuzy komiksowego medium. Nowe twarze, mogące odnosić międzynarodowe sukcesy, o ile będą wypracowywać swój styl narracyjny i czytać autorów dorównujących talentowi Macka.

O AUTORZE

Michał Chudoliński

Urodzony w 1988 roku. Krytyk komiksowy i filmowy. Ukończył socjologię w Collegium Civitas oraz założył tamtejsze Koło Komiksu. Redaktor naczelny „Magazynu Miłośników Komiksu KZ” (www.kzet.pl) oraz bloga „Gotham w deszczu” (www.gothamwdeszczu.com.pl). Publikuje na łamach „Nowej Fantastyki”, „Czasu Fantastyki”, „2+3D” oraz w dwutygodniku internetowym „ArtPapier”. Współpracował z „Polityką”, „Przekrojem” i „Newsweekiem”, Polskim Radiem oraz Tok.FM. Mieszka w Warszawie.

powiązania

Skamandryci i dinozaury

recenzje / ESEJE Emilia Walczak

Recenzja Emilii Walczak z książki Komiks wierszem w trybie żeńskim.

WIĘCEJ

Panie dają radę

recenzje / ESEJE Maciej Jasiński

Recenzja Macieja Jasińskiego z książki Komiks wierszem w trybie żeńskim.

WIĘCEJ

Wierszodymkowe ilustracje

recenzje / ESEJE Paweł Chmielewski

Recenzja Pawła Chmielewskiego z książki Komiks wierszem w trybie żeńskim.

WIĘCEJ

Komiks „Pinktronic” z komentarzem

recenzje / KOMENTARZE Justyna Bargielska Liwia Dzierżawa

Komentarz Liwii Dzierżawy, finalistki konkursu “Komiks wierszem w trybie żeńskim”, do wiersza Pinktronic Justyny Bargielskiej.

WIĘCEJ

Komiks „Pole bawełny” z komentarzem

recenzje / KOMENTARZE Justyna Bargielska Karolina Zalewska

Komentarz Karoliny Zalewskiej, finalistki konkursu “Komiks wierszem w trybie żeńskim”, do wiersza Pole bawełny Justyny Bargielskiej.

WIĘCEJ