Między nieszczęściem a światłem

Najnowszy tom poetycki Jacka Podsiadły zatytułowany Być może należało mówić (2014) obejmuje 196 liryków poety, które pochodzą z wcześniejszych 22 zbiorów wierszy artysty opublikowanych między 1984 a 2012 rokiem. Czy to celowy zabieg pisarza? Co przyświecało jego intencjom artystycznym? Niech te i inne kluczowe pytania towarzyszą nam przy interpretacji jego niedawno wydanego dzieła.

Jacek Podsiadło to autor kilkudziesięciu utworów poetycko-prozatorskich, za które otrzymał liczne nagrody literackie. Jego teksty przetłumaczono na większość języków europejskich. Tak też i pewnie będzie z jego ostatnio opublikowaną książką pod wielce intrygującym tytułem Być może należało mówić, która stanowi twórcze podsumowanie jego trzydziestoletniej poetyckiej działalności. I właśnie w tytułowym liryku tego zbioru poetyckiego zawiera się przede wszystkim myśl przewodnia całego tomu pisarza. Odnajdziemy tu bowiem – wedle słów Piotra Śliwińskiego – dwa konstytuujące twórczość Podsiadły pierwiastki: „nostalgię” oraz „determinację”, które określają z kolei takie – często tylko z pozoru wykluczające się – cechy jak: łagodność, delikatność, nadzieja, niepewność, dystans, bezbronność, ranliwość, uniesienie, gniew, orgiastyczność, a także dzikość.

Już w otwierającym najnowszy tom Podsiadły, niezatytułowanym tekście widać szlachetną wiarę twórcy w ocalającą moc poezji: „chciałbym wierszem zmienić świat/albo chociaż jednego człowieka/albo choć jedną jego decyzję/- powstrzymać niewłaściwy gest lub słowo”. To artysta obdarzony szczególnymi cechami: wrażliwości, idealizmu, wyczucia estetycznego piękna, literackiej pasji oraz wyobraźni. Wielką estymą darzę tutaj ponadto – pełne humorystycznych scen – wiersze zadedykowane Cisowce, podlaskiej miejscowości związanej swego czasu z białostocką bohemą artystyczną skupioną wokół pisma „Kartki” i jej redaktora naczelnego Bogdana Dudki, który w wierszu „Krążowniki szos” zna się – o ironio! – głównie „(…) na ptakach”. Z kolei w liryku „Cisówka” pojawia się charakterystyczny dla autora Hej! (1987) motyw grzechu, który w utworze „Wigilia” – reprezentowanym minimalistycznie przez jedną tylko frazę „Nie potrafię się przełamać” – wieńczy zresztą wydatnie cały zbiór Być może należało mówić.

Zebranie przez Podsiadłę w jednym miejscu prawie 200 wierszy na niespełna 350 stronach to – w mojej opinii – celowy zabieg literacki pisarza, dzięki któremu mógł on w pełni przypomnieć i zaprezentować niemal cały swój dotychczasowy liryczny dorobek – zawarty symbolicznie między zbiorem Nieszczęście doskonałe (1987) a tomem Pod światło (2012) – swoim licznym wielbicielom, a także kolejnym pokoleniom rodzimych czytelników, dopiero co wkraczających w magiczny świat poezji. Być może należało mówić to przede wszystkim kwintesencja polskiej literatury współczesnej w jej reprezentatywnej lirycznej odsłonie.