Powrót klasyków poezji
Nagradzana seria „Klasycy europejskiej poezji” powraca w 2021 roku. Pierwszą wydaną w jej ramach książką będzie Pernambuco Ivana Wernischa. Tom przetłumaczony przez Leszka Engelkinga ukaże się w Biurze Literackim już 25 stycznia.
Pernambuco Ivana Wernischa w przekładzie Leszka Engelkinga ukaże się w znanej już w Biurze Literackim serii „Klasycy europejskiej poezji”. Projekt został doceniony w unijnym programie Kreatywna Europa – na blisko sto sześćdziesiąt zgłoszonych z całej Europy propozycji zdobył jedną z trzech najwyższych ocen. Dzięki temu do tej pory mogliśmy poznać już czterech wybitnych europejskich twórców: Williama Blake’a, Salvadora Espriu, Miroljuba Todorovicia oraz Otona Župančiča. Książki ukazały się w przekładach Tadeusza Sławka, Filipa Łobodzińskiego, Jakuba Kornhausera wraz z Kingą Siewior oraz Katariny Šalamun-Biedrzyckiej.
Rok 2021 rozpoczniemy w towarzystwie niepokornego klasyka poezji współczesnej. Ivan Wernisch jest czeskim twórcą wierszy, „przekładów”, utworów oryginalnych, niepodobnych do dzieł pióra innych autorów. To poeta zaskakujący, prowokujący, chuliganiący, którego teksty rozpoznaje się już po przeczytaniu kilku linijek. W Pernambuco Wernisch odrzuca wiarę w absolutną wartość formy i własnej poezji nadaje nowy kształt artystyczny. Również język, jakim się posługuje, nie przestaje zaskakiwać – wśród inspiracji poety znajdują się m.in. stare czeskie tłumaczenia Biblii, żydowskie przypowieści czy rosyjskie wiersze ludowe.
W posłowiu autorstwa Leszka Engelkinga czytamy: „Karnawałowa kultura śmiechu to wielki obszar, do którego odwołują się wiersze i prozy poetyckie Wernischa, ale bynajmniej nie obszar jedyny. Ta poezja, z pozoru tak żywiołowa, nieokiełznana, pełna niezwykłych skojarzeń, rozbuchana wyobraźniowo i językowo, gotowa do improwizacji, plebejska i młodzieńczo prowokacyjna, jest zarazem poezją kultury; roi się w niej od aluzji literackich i odwołań do dzieł plastycznych różnych epok, od parodii, pastiszów, przeróbek i imitacji cudzych utworów, od rozmaitych odniesień międzytekstowych”.
Ivan Wernisch urodził się w 1942 roku w Pradze. Jest poetą, plastykiem i tłumaczem. W 1959 roku ukończył średnią szkołę ceramiczną w Karlowych Warach (specjalność artystyczna). W kolejnych latach pracował w zawodach: betoniarza, cieśli, sztukatora, agenta reklamowego, robotnika na budowie metra, stróża nocnego, wartownika. W latach 1990‒1999 pełnił funkcję redaktora w czasopiśmie „Literární noviny”. Został laureatem m.in. Nagrody Franza Kafki oraz nagrody Magnesia Litera w kategorii poezja. Przekłada przede wszystkim z rosyjskiego, niemieckiego i niderlandzkiego.
Swoją karierę literacką rozpoczął w 1961 roku i bardzo szybko został okrzyknięty jednym z najciekawszych poetów swojego pokolenia. Po interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji oraz stłumienia idei Praskiej Wiosny jego tomy przez wiele lat nie mogły ukazywać się oficjalnie. Pojawiały się w niskonakładowych edycjach samizdatowych lub jako „książki zbójeckie” przywiezione z wolnego świata trafiały do ograniczonej liczby czytelników. Po przemianach ustrojowych wiersze Wernischa znów ukazywały się oficjalnie i w coraz większych nakładach.
W doborowym gronie tłumaczy książek z serii „Klasycy europejskiej poezji” znalazł się Leszek Engelking, laureat nagrody Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich, czeskiej nagrody Premia Bohemia dla zagranicznego bohemisty oraz trzykrotnie nagrody „Literatury na Świecie”, w 2006 roku odznaczony medalem „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Leszek Engelking urodził się 12 lutego 1955 w Bytomiu. Jest poetą, nowelistą, tłumaczem, literaturoznawcą i krytykiem literackim. Ukończył filologię polską ze specjalizacją filmoznawczą na Uniwersytecie Warszawskim.
W latach 1984–1995 był redaktorem w „Literaturze na Świecie”, następnie wykładowcą na Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Františka Palackiego (Ołomuniec) i na Uniwersytecie Łódzkim. Leszek Engelking jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, PEN-Clubu, Societé Européenne de Culture oraz Stowarzyszenia Literackiego „Scriptus”. Przekłada literaturę piękną m.in. z angielskiego, czeskiego, hiszpańskiego, rosyjskiego i słowackiego. Napisał też osiem tomów wierszy i jeden tom krótkich próz. Jego poezje tłumaczono na wiele języków. W Biurze Literackim ukazała się w jego tłumaczeniu antologia czeskich wierszy „Maść przeciw poezji” (2012).
W 2021 roku w ramach serii „Klasycy europejskiej poezji” ukażą się jeszcze trzy książki europejskich autorów, którzy do tej pory pozostawali nieobecni na polskim rynku wydawniczym. Będą to Ján Ondruš w przekładzie Zbigniewa Macheja i Morten Nielsen w tłumaczeniu Bogusławy Sochańskiej, a dzięki Jakubowi Kornhauserowi i Wacławowi Rapakowi poznamy również bliżej twórczość Henriego Michaux.
