recenzje / ESEJE

Nie tylko "Oda do Stalina"

Paweł Mościcki

Recenzja Pawła Mościckiego z książki Ten cały Brecht Bertolta Brechta.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Dwie intencje stoją za tą książką. Pierwsza wydaje się zrozumiała i godna poparcia, zwłaszcza że przynosi same pozytywne efekty. Pomysł, aby przypomnieć w polszczyźnie wielkiego poetę języka niemieckiego, Bertolta Brechta, jest tym bardziej słuszny, że od wydania ostatnich przekładów jego wierszy upłynęło około 20 lat. Po 1989 roku jemu podobnych dotknęła osobliwa, milcząca i pewnie nie do końca uświadomiona cenzura. To dlatego otrzymaliśmy w ostatniej dekadzie na przykład kilkanaście nowych tłumaczeń książek Martina Heideggera, ale niemal żadnego wznowienia pism Karola Marksa czy Györgya Lukácsa. Ta nierównowaga wynika z dominacji ideologicznego schematu, w myśl którego komunistyczni pisarze nie zasługują na uważną lekturę, nawet jeśli gotowi jesteśmy obdarzyć nią teksty członków NSDAP. Ci ostatni mówią czasem coś ważnego o istoczeniu się prawdy, a ci pierwsi z pewnością nigdy nie powiedzą nam niczego pouczającego o walce klas.

Dzięki tej książce możemy czytać nowe wersje wierszy Brechta, wybrane przez czterech znakomitych tłumaczy, którzy w dołączonych do każdego wyboru szkicach nie tylko wyjaśniają zasady swojej pracy, ale też dają świadectwa przygód lekturowych z autorem Opery za trzy grosze. Znajdziemy tu na przykład ciekawe spostrzeżenie, że to właśnie on, komunista, bywał wyrazicielem sprzeciwu wobec autorytarnej władzy dla czytających go w stanie wojennym studentów. Potrafił nazwać ich nastroje i zwrócić uwagę na ich dylematy. Niektóre utwory pojawiają się w dwóch różnych wersjach, co nadaje temu wyborowi dodatkowego wymiaru – i czyni z niego rodzaj praktycznego przewodnika po warsztacie tłumacza. W komentarzach tłumacze wchodzą ze sobą również w dialog, a nawet polemikę, wyrażając na przykład odmienne zdania na temat jednego z najsłynniejszych wierszy Brechta “Do urodzonych już potem”. Zobaczymy dzięki temu nie tylko, jak można poezję tłumaczyć, ale także jak wiąże się ona z aktem lektury, sposobem podejścia do wiersza i twórczości autora.

Oprócz tej świetnie zrealizowanej idei przywrócenia należnego Brechtowi miejsca na polskiej mapie poetyckiej, wydanemu przez Biuro Literackie tomowi przyświeca inna, bardziej problematyczna, myśl. Wyczytać ją można już z tytułu książki, Ten cały Brecht, który wyraża dwie przeciwstawne rzeczy. Z jednej strony, można pomyśleć, dostaniemy wreszcie na tacy całego Brechta: bez przemilczeń, selekcji, z całą skomplikowaną wiązanką jego ideologicznych, osobistych, historycznych i poetyckich zobowiązań. Są w tym tomie wiersze, w których ta komplikacja przechodzi w ton jednocześnie poruszający i dający do myślenia, świadomy swych uwarunkowań i w pełni zajęty światem.


Więcej: www.dwutygodnik.com

O AUTORZE

Paweł Mościcki

Urodzony w 1981 roku. Filozof i tłumacz. Interesuje się współczesną filozofią oraz jej związkami z różnymi dziedzinami sztuki, myślą postsekularną oraz krytycznymi dyskursami politycznymi. Redaktor książki Maurice Blanchot. Literatura ekstremalna (2007). Mieszka w Warszawie.

powiązania

Pieśń o daremności ludzkich wysiłków (przekład czyta Jacek St. Buras)

dzwieki / RECYTACJE Bertolt Brecht

Wiersz Bertolta Brechta z tomu Cały ten Brecht.

WIĘCEJ

Ballada o przyjemnym życiu [przekład czyta Jacek St. Buras]

dzwieki / RECYTACJE Bertolt Brecht

Wiersz z książki Ten cały Brecht, zarejestrowany podczas spotkania “Gottfried Benn i Bertolt Brecht” na festiwalu Port Wrocław 2012. Przekład czyta Jacek St. Buras.

WIĘCEJ

Ten cały Brecht, on to jednak jest

recenzje / ESEJE Marcin Sierszyński

Recenzja Marcina Sierszyńskiego z książki Ten cały Brecht Bertolta Brechta.

WIĘCEJ

Poezje Brechta

recenzje / ESEJE Leszek Szaruga

Recenzja Leszka Szarugi z książki Ten cały Brecht Bertolta Brechta.

WIĘCEJ

Komentarz do "Legendy o powstaniu księgi Tao-Te-Ching w drodze Lao-tse na emigrację"

recenzje / IMPRESJE Maciej Boenisch

Komentarz Macieja Boenischa do wiersza Legendy o powstaniu księgi Tao-Te-Ching w drodze Lao-tse na emigrację Bertolta Brechta z ksiażki Ten cały Brecht, która ukazała się 29 marca 2012 roku nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ

Zanim…

recenzje / KOMENTARZE Andrzej Kopacki

Komentarz Andrzeja Kopackiego do ksiażki Ten cały Brecht Bertolta Brechta, która ukazała się 29 marca 2012 roku nakładem Biura Literackiego.

WIĘCEJ