Zmartwychwstanie

COPACABANA

Lur­des Bexi­ga zmar­twych­wsta­ła w Wiel­ką Nie­dzie­lę. Póź­niej wyszła ze szpi­ta­la, zabra­ła tro­je swo­ich dzie­ci i wpro­wa­dzi­ła się do kuzyn­ki w Quin­ta da Fon­te da Pra­ta. To już trze­ci raz w tym samym roku kie­dy spa­da­ła ze scho­dów lub śli­zga­ła się na świe­żo umy­tej pod­ło­dze i ponie­waż za każ­dym razem było coraz gorzej – teraz to już nie tyl­ko były krwia­ki i roz­bi­te zęby, ale tak­że per­fo­ra­cja płu­ca i roz­bi­ta szczę­ka –posta­no­wi­ła, że musi opu­ścić dom ze wzglę­du na dobro dzie­ci, oba­wia­jąc się, że kolej­ny wypa­dek mógł­by ją zabić. Domi­tília, wła­ści­ciel­ka skle­pu ryb­ne­go, w któ­rym pra­co­wa­ła Lour­des, począt­ko­wo pro­po­no­wa­ła jej pomoc, ale teraz mia­ła już dość pra­cow­ni­cy, któ­ra w kół­ko była na zwol­nie­niu. Bar­dzo ją lubi­ła, było jej żal, ale tak nie mogło być dłu­żej. Biz­nes jest biz­nes. Dla­te­go też, kie­dy Lur­des ze swo­ją trój­ką zaję­ła pokój u kuzyn­ki, musia­ła imać się róż­nych prac, w tygo­dniu myła scho­dy z Isą, a w week­en­dy sprzą­ta­ła w kawiar­ni w Teixe­ira. W nie­dziel­ne popo­łu­dnia mia­ła chwi­lę wytchnie­nia, kie­dy mogła zapo­mnieć o nie­szczę­śli­wych latach mał­żeń­stwa, i w jedy­nej sukien­ce, jaką mia­ła, wyma­lo­wa­na przez kuzyn­kę, cha­dza­ła wraz z nią na popo­łu­dnio­we potań­ców­ki w Salão de Baile Copa­ca­ba­na.
Zno­wu czu­ła się jak nasto­lat­ka i lubi­ła ten nie­co plu­ga­wy kli­mat loka­lu, męż­czyzn w śred­nim wie­ku w wyświech­ta­nych gar­ni­tu­rach, lakier­kach i bia­łych skar­pet­kach, za któ­ry­mi cią­gnął się ostry zapach lakie­ru do wło­sów i tanich per­fum, tale­rzy­ki z orzesz­ka­mi ziem­ny­mi i pest­ka­mi dyni, usta, z któ­rych wali­ło piwem i mię­sem z obia­du, obce cia­ło przy­le­ga­ją­ce do niej, kie­dy tań­czy­li w rytm muzy­ki Tony’ego de Mato­sa, Rober­ta Car­lo­sa i Rosa­ny, czu­ła się jak nasto­lat­ka i chcia­ła zapo­mnieć, że tam, za tam­ty­mi drzwia­mi, ist­niał świat, że to schro­nie­nie dla łaj­da­ków i sta­rych kurew będą­cych na utrzy­ma­niu kochan­ków było jedy­nym miej­scem, w któ­rym w cza­sie tych ulot­nych nie­dziel­nych godzin mogła odzy­skać cho­ciaż odro­bi­nę rado­ści z życia, bo bez tego, bez tej ułu­dy schro­nie­nia, w któ­rym pod wie­czór sły­chać było wal­ce i tan­ga, praw­do­po­dob­nie dosta­ła­by depre­sji, pod­da­ła­by się lęko­wi przed mężem i Lur­des posta­no­wi­ła­by skoń­czyć ze sobą, rzu­ca­jąc się pod pociąg.
Nie było to koniecz­ne. Mąż już zja­wił się w domu kuzyn­ki, dobi­jał się do drzwi, kopiąc i prze­kli­na­jąc w środ­ku nocy, i sąsie­dzi wyrzu­ci­li go stam­tąd roz­sier­dzo­ne­go i i pija­ne­go w sztok. Pew­ne­go razu, w nie­dziel­ny pora­nek, przy­cza­ił się na nią pod kawiar­nią Teixe­ira. Ura­to­wa­ła ją Isa, radząc, żeby ucie­kła tyl­ny­mi drzwia­mi.
Kie­dy się dowie­dział, że jego żona spę­dza­ła nie­dziel­ne popo­łu­dnia w Copa­ca­ba­na, zasa­dził się na nią na par­kin­gu i kie­dy wyszła z twa­rzą pro­mie­nie­ją­cą krót­ką chwi­lą szczę­ścia, jesz­cze raz czu­ła się jak nasto­lat­ka, oddał trzy strza­ły z bli­skiej odle­gło­ści i zosta­wił ją leżą­cą w kału­ży krwi, jedy­na sukien­ka – czar­na, z odkry­ty­mi ramio­na­mi – upa­pra­na w bło­cie. Z wie­czo­ro­wej toreb­ki poda­ro­wa­nej przez wła­ści­ciel­kę skle­pu ryb­ne­go wypa­dło luster­ko, tusz, bank­not o war­to­ści pię­ciu­set escu­do, port­mo­net­ka, w któ­rej były zale­d­wie dwa bile­ty auto­bu­so­we oraz daw­no zro­bio­ne zdję­cie z trój­ką dzie­ci. Ostat­ni strzał, kie­dy już nie żyła, roz­bił jej czasz­kę.

FERNANDO T.

Wysze­dłem odrę­twia­ły z domu mat­ki. Zje­dli­śmy bia­ły ser, dor­sza bacal­hau à Brás, któ­re­go wzią­łem sobie dokład­kę, i napi­łem się wina – cierp­kie­go, zwy­kłe­go. Sta­łem na pode­ście, świa­tła były zga­szo­ne, zapa­li­łem papie­ro­sa i przez okna przy­glą­da­łem się budyn­kom z naprze­ciw­ka. Przy­jem­nie było palić po ciem­ku, w ukry­ciu. To wła­śnie sobie wte­dy pomy­śla­łem. Zsze­dłem po scho­dach. Mia­łem wra­że­nie, że kie­dyś wszyst­ko tęt­ni­ło tam życiem, wię­cej ludzi wcho­dzi­ło i scho­dzi­ło, sły­chać było zmę­czo­ne odde­chy i jed­no­cze­śnie z zewnątrz docho­dzi­ły odgło­sy z miesz­kań, ciche odde­chy zwie­rząt ze środ­ka: dźwięk tele­wi­zo­ra, zabaw­ki tur­la­ją­ce się po par­kie­cie, skrzy­pie­nie otwie­ra­nych i zamy­ka­nych drzwi, odgłos noża sie­ka­ją­ce­go cebu­lę, deli­kat­ny brzęk ostrzy ude­rza­ją­cych o kamien­ny blat, sta­wia­nych na kuchen­kę garn­ków napeł­nio­nych po brze­gi wodą, zapa­łek pocie­ra­nych o brzeg pudeł­ka, bul­go­ta­nia gotu­ją­cej się wody, skrzy­pią­cych wie­sza­ków na bie­li­znę, pta­ków sza­mo­czą­cych się w klat­kach, psich pazu­rów dra­pią­cych ner­wo­wo w drew­nia­ne drzwi, szcze­ka­nie, śmie­chy nie­szczę­śli­wych ludzi, mono­ton­ne brzę­cze­nie dzie­sią­tek lodó­wek, mat­czy­ne krzy­ki i w odda­li, z tyłu budyn­ku, trzask roz­bi­ja­nych w drob­ny mak bute­lek, ude­rza­ją­cych o dno kosza na śmie­ci. To było wie­le lat temu. Odrę­twie­nie ustą­pi­ło niczym roz­cho­dzą­ca się burza. Budy­nek zamie­nił się w obo­la­łe cia­ło, kru­che w swo­jej nago­ści cemen­tu, mil­czą­ce nie tak jak cia­ło, któ­re odpo­czy­wa, lecz jak cia­ło, któ­re przy­go­to­wu­je się na śmierć. Kie­dy wysze­dłem na uli­cę, usły­sza­łem głos:
«Ej!»
Póź­niej wyraź­niej:
«Ej! Bru­no!»
Spoj­rza­łem w ciem­ność, lam­py na uli­cy były poga­szo­ne. Dostrze­głem jakąś postać. Któż to mógł być? Musiał mnie znać.
«Co u cie­bie?»
Stał dokład­nie naprze­ciw­ko mnie, ale nie mogłem go roz­po­znać.
«Nie pamię­tasz mnie?»
I wte­dy sobie przy­po­mnia­łem. To było nie­moż­li­we. Fer­nan­do. On tam stał. Zawsze taki sam. Nie zmie­nił się od cza­sów, kie­dy byli­śmy dzieć­mi. Uśmiech­nę­li­śmy się, jed­no­cze­śnie. Szli­śmy razem pośród labi­ryn­tu budyn­ków. Zda­li­śmy sobie spra­wę z tego, że nie­wie­le mie­li­śmy sobie do powie­dze­nia.
«Ile to już lat minę­ło? Dzie­sięć?», zapy­ta­łem.
«Wię­cej. To było 26 grud­nia 1999», odparł. Wte­dy wska­zał pal­cem bud­kę tele­fo­nicz­ną sto­ją­cą naprze­ciw­ko daw­nej rady Jun­ta de Fre­gu­esia.
«To sta­ło się tutaj. Dokład­nie w tym miej­scu. Pamię­tasz?»
Pamięć mnie zawio­dła. Czyż­by to wła­śnie tam?
«Tam. 26 grud­nia 1999. To wła­śnie tam mnie zabi­li.»

(prze­kład i tytuł pre­zen­to­wa­ne­go frag­men­tu – Mał­go­rza­ta Kolan­kow­ska)