Zbigniew MACHEJ: Telefon z antypodów
Do internetowej księgarni Biura Literackiego trafił właśnie, w formie e-booka, Telefon z antypodów Zbigniewa Macheja, tom – jak głosi podtytuł – zbierający jego “Wiersze z młodości w epoce minionej (1978-1990)”. Po dość frywolnym, niejako wbrew tytułowi, Mrocznym przedmiocie podążania, książka może nie tylko stanowić dla niego słuszną przeciwwagę, ale przede wszystkim przypomnieć linię rozwojową tej ciekawej skądinąd poezji.
Rozwój tej liryki był bowiem, na tle literatury polskiej lat 80., zjawiskiem cokolwiek nieoczywistym, w dużej mierze pewnie dlatego, że poeta, jak sam mówi, nie tylko nie był wyznawcą jakiegoś określonego stylu, jednej słusznej poetyki, lecz swoje wiersze, “dyktowane przez młody, niespokojny umysł, który dojrzewał w warunkach PRL-u”, pisał w “naiwny, spontaniczny, literacko niemetodyczny, instynktowny sposób”.
Telefon z antypodów nie jest jednak zwyczajnym zbiorem wierszy z podanego okresu – Machej próbuje inaczej przedstawić, opowiedzieć swoją historię, układa teksty w zupełnie nowe sekwencje, niektóre przepisuje na nowo, dodaje te, które w minionej epoce nie ustrzegły się ingerencji cenzorów. Próby swoistego rewritingu podejmuje się, wierząc zapewne, że coś z tego, kim się było, co się pisało, wciąż ma do zaoferowania pewną wartość, wciąż może stać się punktem wyjścia do rozmowy.
Ten niespokojny umysł młodego człowieka dyktował poecie wiersze pełne bólu, goryczy, krzyku i niezgody na rzeczywistość. Szczęśliwie jednak nie w upolitycznieniu Machej szukał narzędzia wyrażenia swego sprzeciwu, lecz w groteskowym wykrzywieniu świata realnego, w ucieczce w metaforę, w pozornie mało istotny detal, w grę odniesieniami do sztuki (nie tylko literatury zresztą), historii czy religii.
Zbigniew Machej to urodzony w 1958 roku poeta, tłumacz, krytyk i dyplomata, były pracownik dyplomacji kulturalnej w Czechach i na Słowacji. Autor kilkunastu tomów poetyckich, w 2014 roku ukazała się jego piąta książka w Biurze Literackim – Mroczny przedmiot podążania. W najnowszym numerze biBLioteki można będzie zapoznać się z wywiadem z poetą, komentarzem do jednego z wierszy oraz recenzją tomu.
