Biurowe książki 2015 roku

Ostat­nią w 2015 roku deba­tę Tawer­na poświę­ca – tra­dy­cyj­nie już – dys­ku­sji o tym, któ­rą z ksią­żek wyda­nych przez Biu­ro Lite­rac­kie w cią­gu ostat­nich dwu­na­stu mie­się­cy uznać moż­na za naj­waż­niej­szą.

Rok 2015 był w histo­rii Biu­ra Lite­rac­kie­go z wie­lu wzglę­dów prze­ło­mo­wy. Po pierw­sze: jubi­le­uszo­wy, retro­spek­tyw­ny, dwu­dzie­sty Port Lite­rac­ki, ostat­ni w takiej for­mu­le – uzu­peł­nio­ny waka­cyj­ny­mi edy­cja­mi impre­zy nad morzem w Koło­brze­gu, Gdań­sku, a tak­że w górach, w Stro­niu Ślą­skim.

Po dru­gie – Biu­ro z więk­szą niż kie­dy­kol­wiek wcze­śniej ener­gią weszło w mię­dzy­na­ro­do­wy obieg ini­cja­tyw lite­rac­kich, cze­go naj­wy­ra­zist­szym (choć nie­je­dy­nym) zna­kiem były pere­gry­na­cje pisa­rzy zwią­za­nych z Biu­rem dosłow­nie po całej Euro­pie – od skry­te­go na pół­no­cy Tal­li­na do przy­cup­nię­tej na połu­dniu Bar­ce­lo­ny.

Po trze­cie – od jesie­ni wydaw­nic­twa ofi­cy­ny moż­na naby­wać rów­nież w for­mie e‑booków. Po czwar­te – w TVP Kul­tu­ra emi­to­wa­ny jest pro­gram Poeci autor­stwa Artu­ra Bursz­ty. Po pią­te – zakoń­czył się też pro­gram Labo­ra­to­rium Lite­rac­kie, w ramach któ­re­go zre­ali­zo­wa­no dzie­więć­dzie­siąt czte­ry pro­jek­ty edu­ka­cyj­ne, inter­ne­to­we, kon­kur­so­we i lite­rac­kie.

I wresz­cie po szó­ste – książ­ki z logo Biu­ra Lite­rac­kie­go zno­wu się­ga­ły po naj­bar­dziej pre­sti­żo­we lau­ry lite­rac­kie w Pol­sce: Krop­ka nad i Boh­da­na Zadu­ry zdo­by­ła Nagro­dę im. Cypria­na Kami­la Nor­wi­da, Przed­miar robót Mar­ci­na Sen­dec­kie­go nagro­dę Sile­siu­sa, Roma­na Hone­ta uho­no­ro­wa­no zaś Nagro­dą im. Wisła­wy Szym­bor­skiej za książ­kę świat był mój.

No wła­śnie: naj­waż­niej­sze w zeszłym roku w Biu­rze było – jak zawsze – wyda­wa­nie ksią­żek, a tych od stycz­nia do grud­nia 2015 uka­za­ło się w wydaw­nic­twie dwa­dzie­ścia sie­dem (lub – jeśli jako rodzaj „książ­ki” potrak­to­wać pewien eks­pe­ry­ment muzycz­ny – dwa­dzie­ścia osiem). Czy­li – wyli­cza­jąc z pew­nym przy­mru­że­niem oka – Biu­ro odda­ło swo­im czy­tel­ni­kom mniej wię­cej 1,7 książ­ki tygo­dnio­wo…

Nowe tomy wyda­wa­li auto­rzy koja­rze­ni z Biu­rem prak­tycz­nie od zawsze: Tade­usz Pió­ro, Mar­cin Sen­dec­ki i Andrzej Sosnow­ski; poja­wi­ły się gorą­co (a cza­sem też z daw­na) ocze­ki­wa­ne zbio­ry wier­szy Joan­ny Muel­ler, Mar­ty Pod­gór­nik, Dar­ka Fok­sa (któ­ry na zakoń­cze­nie roku dał jesz­cze czy­tel­ni­kom oso­bli­wą pro­zę zaty­tu­ło­wa­ną Histo­ria kina pol­skie­go), Jerze­go Jar­nie­wi­cza, Łuka­sza Jaro­sza, Grze­go­rza Kwiat­kow­skie­go i Grze­go­rza Wró­blew­skie­go.

Nie­daw­ni debiu­tan­ci – Kata­rzy­na Fetliń­ska i Szy­mon Słom­czyń­ski – powró­ci­li z dru­gi­mi w swo­im dorob­ku książ­ka­mi, by potwier­dzić swą wyso­ką for­mę twór­czą; a do gro­na tych, któ­rzy wła­śnie pod szyl­dem Biu­ra zechcie­li po raz pierw­szy zapre­zen­to­wać się czy­tel­ni­kom, dołą­czy­ła Bron­ka Nowic­ka.

Nie zabra­kło istot­nych pro­po­zy­cji prze­kła­do­wych. Mag­da Hey­del i Jerzy Jar­nie­wicz prze­tłu­ma­czy­li i zre­da­go­wa­li tom pre­zen­tu­ją­cy nie­zna­ne w Pol­sce anglo­ję­zycz­ne poet­ki z Wysp; podob­nie pio­nier­ską rolę wziął na sie­bie tom Szy­by są cien­kie, w któ­rym piąt­ka pol­skich poetów i tłu­ma­czy mie­rzy się z wier­sza­mi piąt­ki piszą­cych po wło­sku Szwaj­ca­rów.

Andrzej Sosnow­ski z kolei prze­ło­żył pierw­szy raz na język pol­ski powieść jed­ne­go z wiel­kich kla­sy­ków pro­zy angiel­skiej, Henry’ego Gre­ena. Do gro­na od lat wyda­wa­nych przez Biu­ro opa­słych anto­lo­gii autor­skich dołą­cza Radio Swo­bo­da, w któ­rym Zbi­gniew Dmi­tro­ca pre­zen­tu­je nową liry­kę rosyj­ską.

Biu­ro kon­ty­nu­owa­ło też dzie­ło przy­po­mi­na­nia waż­nych kla­sy­ków lite­ra­tu­ry pol­skiej: w dosko­na­le zna­nej serii 44. Poezja pol­ska od nowa Jacek Guto­row przed­sta­wił wybór wier­szy Tade­usza Róże­wi­cza, uzu­peł­nio­ny przez tom Ostat­nia wol­ność, w któ­rym Jan Sto­lar­czyk opu­bli­ko­wał, nie­obec­ne dotąd w obie­gu książ­ko­wym, ostat­nie wier­sze Sta­re­go Poety.

Pią­ty i szó­sty tom edy­cji dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza daje szan­sę zapo­zna­nia się z kom­ple­tem prób dra­ma­tycz­nych auto­ra Sło­jów zadrzew­nych. Swo­jej kon­ty­nu­acji docze­ka­ły się – Połów, gro­ma­dzą­cy naj­cie­kaw­szych poetów przed debiu­tem książ­ko­wym, oraz Komiks wier­szem, mie­rzą­cy się tym razem z poezją ukra­iń­ską. Nowa­tor­ską ini­cja­ty­wą z pogra­ni­cza lite­ra­tu­ry i muzy­ki była pły­ta Por­to­we pio­sen­ki, na któ­rej arty­ści sce­ny alter­na­tyw­nej przed­sta­wi­li wła­sne muzycz­ne inter­pre­ta­cje wier­szy z Biu­ro­wych ksią­żek.

Były też książ­ki dla dzie­ci: bra­wu­ro­wo zilu­stro­wa­ny przez Danie­la de Lato­ura Przed­szkol­ny sen Marian­ki Jac­ka Pod­sia­dły oraz anto­lo­gia Spo­so­by na zaśnię­cie, w któ­rej ze współ­cze­sny­mi wier­sza­mi dla naj­młod­szych (autor­stwa kil­ku poetów Biu­ra Lite­rac­kie­go) mie­rzy­li się naj­zna­ko­mit­si pol­scy ilu­stra­to­rzy.

Zupeł­nie osob­ne miej­sce wśród zeszło­rocz­nych Biu­ro­wych wydaw­nictw przy­znać trze­ba uło­żo­nej przez Artu­ra Bursz­tę anto­lo­gii 100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści – oka­za­ła się ona być jed­ną z naj­chęt­niej czy­ta­nych ksią­żek 2015 roku, któ­ra ma teraz szan­se na wyda­nie w kil­ku innych kra­jach.

Któ­rą (lub któ­re) z tych ksią­żek uznać nale­ży za naj­lep­sze, naj­waż­niej­sze, naj­cie­kaw­sze? Z tym jed­nym tyl­ko, pro­stym pyta­niem zwra­ca się do zapro­szo­nych gości ostat­nia w 2015 roku deba­ta.

KSIĄŻKI BIURA LITERACKIEGO W 2015 ROKU

Dla dzie­ci

▪ Jacek PODSIADŁO Przed­szkol­ny sen Marian­ki [rysun­ki Daniel de Lato­ur]

▪ Woj­ciech BONOWICZ, Darek FOKS, Jerzy JARNIEWICZ, Bogu­sław KIERC, Zbi­gniew MACHEJ, Joan­na MUELLER, Anna PODCZASZY, Boh­dan ZADURA i Filip ZAWADA oraz Tomasz BRODA, Maria EKIER, Piotr FĄFROWICZ, Mar­ta IGNERSKA, Ewa KOZYRA-PAWLAK, Daniel de LATOUR, Kry­sty­na LIPKO-SZTARBAŁŁO, Joan­na OLECH, Zuzan­na ORLIŃSKA, Joan­na RUSINEK, Anna SĘDZIWY, Marian­na SZTYMA Spo­so­by na zaśnię­cie

Anto­lo­gie

▪ Mar­cin BARAN, Justy­na BARGIELSKA, Woj­ciech BONOWICZ, Jacek DEHNEL, Sła­wo­mir ELSNER, Julia FIEDORCZUK, Darek FOKS, Kon­rad GÓRA, Krzysz­tof (GRABAŻ) Gra­bow­ski, Mariusz GRZEBALSKI, Jacek GUTOROW, Roman HONET, Lech JANERKA, Jerzy JARNIEWICZ, Łukasz JAROSZ, Krzysz­tof JAWORSKI, Bogu­sław KIERC, Urszu­la KOZIOŁ, Ryszard KRYNICKI, Zbi­gniew MACHEJ, Tomasz MAJERAN, Bar­tło­miej MAJZEL, Piotr MATYWIECKI, Kry­sty­na MIŁOBĘDZKA, Joan­na MUELLER, Edward PASEWICZ, Tade­usz PIÓRO, Anna PODCZASZY, Mar­ta PODGÓRNIK, Jacek PODSIADŁO, Tade­usz RÓŻEWICZ, Mar­cin SENDECKI, Krzysz­tof SIWCZYK, Szy­mon SŁOMCZYŃSKI, Andrzej SOSNOWSKI, Dariusz SOŚNICKI, Dariusz SUSKA, Julia SZYCHOWIAK, Euge­niusz TKACZYSZYN-DYCKI, Adam WIEDEMANN, Grze­gorz WRÓBLEWSKI, Boh­dan ZADURA, Filip ZAWADA i Adam ZDRODOWSKI 100 wier­szy pol­skich odpo­wied­niej dłu­go­ści [wybór i redak­cja Artur Bursz­ta]

▪ Moni­za ALVI, Lavi­nia GREENLAW, Jac­kie KAY, Gwy­neth LEWIS, Ali­ce OSWALD, Ruth PADEL, Jo SHAPCOTT, Rose­ma­ry TONKS Poet­ki z Wysp [wybór i prze­kład Jerzy Jar­nie­wicz i Mag­da Hey­del]

▪ Kac­per ADAMUS, Justy­na CHARKIEWICZ, Michał DOMAGALSKI, Paweł KOBYLEWSKI, Grze­gorz MARCINKOWSKI, Bar­tosz POPADIAK, Syl­wia RZĄCA i Adrian TUJEK Połów. Poetyc­kie debiu­ty 2014–2015

▪ Igor BIEŁOW, Jele­na FANAJŁOWA, Linor GORALIK, Demian KUDRIAWCEW, Wia­cze­sław KUPRIJANOW, Lew OBORIN, Maria STIEPANOWA, Igor POMIERNCEW, Andriej RODIONOW, Dmi­trij WODENNIKOW Radio Swo­bo­da [wybór i prze­kład Zbi­gniew Dmi­tro­ca]

▪ Fabia­no ALBORGHETTI, Yari BERNASCONI, Van­ni BIANCONI, Mat­teo CAMPAGNOLI, Mas­si­mo GEZZI Szy­by są cien­kie. Szwaj­car­skie wier­sze wło­sko­ję­zycz­ne w tłu­ma­cze­niach pol­skich poetów [prze­kład Maciej Woź­niak, Nata­lia De Bar­ba­ro, Joan­na Wajs, Jacek Deh­nel, Rado­sław Kobier­ski]

Poezje

▪ Kata­rzy­na FETLIŃSKA Sek­sta­śmy

▪ Darek FOKS Tablet taty

▪ Jerzy JARNIEWICZ Woda na Mar­sie

▪ Łukasz JAROSZ Kar­do­nia i Faber

▪ Grze­gorz KWIATKOWSKI Spa­la­nie

▪ Joan­na MUELLER inti­ma thu­le

▪ Bron­ka NOWICKA Nakar­mić kamień

▪ Tade­usz PIÓRO Powąz­ki

▪ Mar­ta PODGÓRNIK Zawsze

▪ Tade­usz RÓŻEWICZ Ostat­nia wol­ność

▪ Mar­cin SENDECKI Lame­ty

▪ Szy­mon SŁOMCZYŃSKI Dwu­płat

▪ Andrzej SOSNOWSKI Dom ran

▪ Grze­gorz WRÓBLEWSKI Kosmo­nau­ci

Pro­za

▪ Darek FOKS Histo­ria kina pol­skie­go

▪ Hen­ry GREEN Kocha­jąc [prze­kład Andrzej Sosnow­ski]

Poezja pol­ska od nowa

▪ Tade­usz RÓŻEWICZ Zni­ka­nie

Dzie­ła zebra­ne

▪ Tymo­te­usz KARPOWICZ Dzie­ła zebra­ne, tom 5. Dra­ma­ty

▪ Tymo­te­usz KARPOWICZ Dzie­ła zebra­ne, tom 6. Dra­ma­ty

Komik­sy

▪ Jewhen BRUSŁYNOWSKI, Nazar HONCZAR, Jurij IZDRYK, Marian­na KIJANOWSKA, Ołeh KOCAREW, Hały­na KRUK, Andrij LUBKA, Dmy­tro PAWŁYCZKO, Mar­ja­na SAWKA, Lud­my­ła TARAN, Hały­na TKACZUK oraz Edy­ta BYSTROŃ, Alek­san­dra ĆWIKOWSKA, Mar­ta FALKOWSKA, Marek GRĄBCZEWSKI, Radek JAKUBIAK, Bar­ba­ra KONIECKA, Anna KRZTOŃ, Paweł MODZELEWSKI, Ali­cja MUSIAŁ, Tomasz NIEWIADOMSKI, Beata NOWAK-ŻURAWSKA, Mag­da NOWICKA-CHOMSK, Ula­dzi­mir PAZNIAK, Agniesz­ka PIEKARSKA, Agniesz­ka SOZAŃSKA, Agniesz­ka ŚWIĘTEK, ZAVKA [prze­kład Ane­ta Kamiń­ska i Boh­dan Zadu­ra] Komiks wier­szem po ukra­iń­sku

Pły­ty

▪ Mar­cin BARAN, Woj­ciech BONOWICZ, Krzysz­tof JAWORSKI, Bogu­sław KIERC, Zbi­gniew MACHEJ, Mar­ta PODGÓRNIK, Mar­cin SENDECKI, Krzysz­tof SIWCZYK, Andrzej SOSNOWSKI, The Abs­ti­nents, Boko­non Ltd., The Corag­gio Gro­up, GDA, Gum­schwei, Han­na Jan­czak & Tade­usz Szmi­giel, Kur­ki, La La La, Qklok, Proca_Y, Syre­ny, Waltz Por­to­we pio­sen­ki