debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA

Biurowe książki 2015 roku

Redakcja biBLioteki

Ostatnią w 2015 roku debatę Tawerna poświęca – tradycyjnie już – dyskusji o tym, którą z książek wydanych przez Biuro Literackie w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy uznać można za najważniejszą.

strona debaty

Ostatnią w 2015 roku debatę Tawerna poświęca – tradycyjnie już – dyskusji o tym, którą z książek wydanych przez Biuro Literackie w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy uznać można za najważniejszą.

Rok 2015 był w historii Biura Literackiego z wielu względów przełomowy. Po pierwsze: jubileuszowy, retrospektywny, dwudziesty Port Literacki, ostatni w takiej formule – uzupełniony wakacyjnymi edycjami imprezy nad morzem w Kołobrzegu, Gdańsku, a także w górach, w Stroniu Śląskim.

Po drugie – Biuro z większą niż kiedykolwiek wcześniej energią weszło w międzynarodowy obieg inicjatyw literackich, czego najwyrazistszym (choć niejedynym) znakiem były peregrynacje pisarzy związanych z Biurem dosłownie po całej Europie – od skrytego na północy Tallina do przycupniętej na południu Barcelony.

Po trzecie – od jesieni wydawnictwa oficyny można nabywać również w formie e-booków. Po czwarte – w TVP Kultura emitowany jest program Poeci autorstwa Artura Burszty. Po piąte – zakończył się też program Laboratorium Literackie, w ramach którego zrealizowano dziewięćdziesiąt cztery projekty edukacyjne, internetowe, konkursowe i literackie.

I wreszcie po szóste – książki z logo Biura Literackiego znowu sięgały po najbardziej prestiżowe laury literackie w Polsce: Kropka nad i Bohdana Zadury zdobyła Nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida, Przedmiar robót Marcina Sendeckiego nagrodę Silesiusa, Romana Honeta uhonorowano zaś Nagrodą im. Wisławy Szymborskiej za książkę świat był mój.

No właśnie: najważniejsze w zeszłym roku w Biurze było – jak zawsze – wydawanie książek, a tych od stycznia do grudnia 2015 ukazało się w wydawnictwie dwadzieścia siedem (lub – jeśli jako rodzaj “książki” potraktować pewien eksperyment muzyczny – dwadzieścia osiem). Czyli – wyliczając z pewnym przymrużeniem oka – Biuro oddało swoim czytelnikom mniej więcej 1,7 książki tygodniowo…

Nowe tomy wydawali autorzy kojarzeni z Biurem praktycznie od zawsze: Tadeusz Pióro, Marcin Sendecki i Andrzej Sosnowski; pojawiły się gorąco (a czasem też z dawna) oczekiwane zbiory wierszy Joanny Mueller, Marty Podgórnik, Darka Foksa (który na zakończenie roku dał jeszcze czytelnikom osobliwą prozę zatytułowaną Historia kina polskiego), Jerzego Jarniewicza, Łukasza Jarosza, Grzegorza Kwiatkowskiego i Grzegorza Wróblewskiego.

Niedawni debiutanci – Katarzyna Fetlińska i Szymon Słomczyński – powrócili z drugimi w swoim dorobku książkami, by potwierdzić swą wysoką formę twórczą; a do grona tych, którzy właśnie pod szyldem Biura zechcieli po raz pierwszy zaprezentować się czytelnikom, dołączyła Bronka Nowicka.

Nie zabrakło istotnych propozycji przekładowych. Magda Heydel i Jerzy Jarniewicz przetłumaczyli i zredagowali tom prezentujący nieznane w Polsce anglojęzyczne poetki z Wysp; podobnie pionierską rolę wziął na siebie tom Szyby są cienkie, w którym piątka polskich poetów i tłumaczy mierzy się z wierszami piątki piszących po włosku Szwajcarów.

Andrzej Sosnowski z kolei przełożył pierwszy raz na język polski powieść jednego z wielkich klasyków prozy angielskiej, Henry’ego Greena. Do grona od lat wydawanych przez Biuro opasłych antologii autorskich dołącza Radio Swoboda, w którym Zbigniew Dmitroca prezentuje nową lirykę rosyjską.

Biuro kontynuowało też dzieło przypominania ważnych klasyków literatury polskiej: w doskonale znanej serii 44. Poezja polska od nowa Jacek Gutorow przedstawił wybór wierszy Tadeusza Różewicza, uzupełniony przez tom Ostatnia wolność, w którym Jan Stolarczyk opublikował, nieobecne dotąd w obiegu książkowym, ostatnie wiersze Starego Poety.

Piąty i szósty tom edycji dzieł zebranych Tymoteusza Karpowicza daje szansę zapoznania się z kompletem prób dramatycznych autora Słojów zadrzewnych. Swojej kontynuacji doczekały się – Połów, gromadzący najciekawszych poetów przed debiutem książkowym, oraz Komiks wierszem, mierzący się tym razem z poezją ukraińską. Nowatorską inicjatywą z pogranicza literatury i muzyki była płyta Portowe piosenki, na której artyści sceny alternatywnej przedstawili własne muzyczne interpretacje wierszy z Biurowych książek.

Były też książki dla dzieci: brawurowo zilustrowany przez Daniela de Latoura Przedszkolny sen Marianki Jacka Podsiadły oraz antologia Sposoby na zaśnięcie, w której ze współczesnymi wierszami dla najmłodszych (autorstwa kilku poetów Biura Literackiego) mierzyli się najznakomitsi polscy ilustratorzy.

Zupełnie osobne miejsce wśród zeszłorocznych Biurowych wydawnictw przyznać trzeba ułożonej przez Artura Bursztę antologii 100 wierszy polskich stosownej długości – okazała się ona być jedną z najchętniej czytanych książek 2015 roku, która ma teraz szanse na wydanie w kilku innych krajach.

Którą (lub które) z tych książek uznać należy za najlepsze, najważniejsze, najciekawsze? Z tym jednym tylko, prostym pytaniem zwraca się do zaproszonych gości ostatnia w 2015 roku debata.

KSIĄŻKI BIURA LITERACKIEGO W 2015 ROKU

Dla dzieci

▪ Jacek PODSIADŁO Przedszkolny sen Marianki [rysunki Daniel de Latour]

▪ Wojciech BONOWICZ, Darek FOKS, Jerzy JARNIEWICZ, Bogusław KIERC, Zbigniew MACHEJ, Joanna MUELLER, Anna PODCZASZY, Bohdan ZADURA i Filip ZAWADA oraz Tomasz BRODA, Maria EKIER, Piotr FĄFROWICZ, Marta IGNERSKA, Ewa KOZYRA-PAWLAK, Daniel de LATOUR, Krystyna LIPKO-SZTARBAŁŁO, Joanna OLECH, Zuzanna ORLIŃSKA, Joanna RUSINEK, Anna SĘDZIWY, Marianna SZTYMA Sposoby na zaśnięcie

Antologie

▪ Marcin BARAN, Justyna BARGIELSKA, Wojciech BONOWICZ, Jacek DEHNEL, Sławomir ELSNER, Julia FIEDORCZUK, Darek FOKS, Konrad GÓRA, Krzysztof (GRABAŻ) Grabowski, Mariusz GRZEBALSKI, Jacek GUTOROW, Roman HONET, Lech JANERKA, Jerzy JARNIEWICZ, Łukasz JAROSZ, Krzysztof JAWORSKI, Bogusław KIERC, Urszula KOZIOŁ, Ryszard KRYNICKI, Zbigniew MACHEJ, Tomasz MAJERAN, Bartłomiej MAJZEL, Piotr MATYWIECKI, Krystyna MIŁOBĘDZKA, Joanna MUELLER, Edward PASEWICZ, Tadeusz PIÓRO, Anna PODCZASZY, Marta PODGÓRNIK, Jacek PODSIADŁO, Tadeusz RÓŻEWICZ, Marcin SENDECKI, Krzysztof SIWCZYK, Szymon SŁOMCZYŃSKI, Andrzej SOSNOWSKI, Dariusz SOŚNICKI, Dariusz SUSKA, Julia SZYCHOWIAK, Eugeniusz TKACZYSZYN-DYCKI, Adam WIEDEMANN, Grzegorz WRÓBLEWSKI, Bohdan ZADURA, Filip ZAWADA i Adam ZDRODOWSKI 100 wierszy polskich odpowiedniej długości [wybór i redakcja Artur Burszta]

▪ Moniza ALVI, Lavinia GREENLAW, Jackie KAY, Gwyneth LEWIS, Alice OSWALD, Ruth PADEL, Jo SHAPCOTT, Rosemary TONKS Poetki z Wysp [wybór i przekład Jerzy Jarniewicz i Magda Heydel]

▪ Kacper ADAMUS, Justyna CHARKIEWICZ, Michał DOMAGALSKI, Paweł KOBYLEWSKI, Grzegorz MARCINKOWSKI, Bartosz POPADIAK, Sylwia RZĄCA i Adrian TUJEK Połów. Poetyckie debiuty 2014-2015

▪ Igor BIEŁOW, Jelena FANAJŁOWA, Linor GORALIK, Demian KUDRIAWCEW, Wiaczesław KUPRIJANOW, Lew OBORIN, Maria STIEPANOWA, Igor POMIERNCEW, Andriej RODIONOW, Dmitrij WODENNIKOW Radio Swoboda [wybór i przekład Zbigniew Dmitroca]

▪ Fabiano ALBORGHETTI, Yari BERNASCONI, Vanni BIANCONI, Matteo CAMPAGNOLI, Massimo GEZZI Szyby są cienkie. Szwajcarskie wiersze włoskojęzyczne w tłumaczeniach polskich poetów [przekład Maciej Woźniak, Natalia De Barbaro, Joanna Wajs, Jacek Dehnel, Radosław Kobierski]

Poezje

▪ Katarzyna FETLIŃSKA Sekstaśmy

▪ Darek FOKS Tablet taty

▪ Jerzy JARNIEWICZ Woda na Marsie

▪ Łukasz JAROSZ Kardonia i Faber

▪ Grzegorz KWIATKOWSKI Spalanie

▪ Joanna MUELLER intima thule

▪ Bronka NOWICKA Nakarmić kamień

▪ Tadeusz PIÓRO Powązki

▪ Marta PODGÓRNIK Zawsze

▪ Tadeusz RÓŻEWICZ Ostatnia wolność

▪ Marcin SENDECKI Lamety

▪ Szymon SŁOMCZYŃSKI Dwupłat

▪ Andrzej SOSNOWSKI Dom ran

▪ Grzegorz WRÓBLEWSKI Kosmonauci

Proza

▪ Darek FOKS Historia kina polskiego

▪ Henry GREEN Kochając [przekład Andrzej Sosnowski]

Poezja polska od nowa

▪ Tadeusz RÓŻEWICZ Znikanie

Dzieła zebrane

▪ Tymoteusz KARPOWICZ Dzieła zebrane, tom 5. Dramaty

▪ Tymoteusz KARPOWICZ Dzieła zebrane, tom 6. Dramaty

Komiksy

▪ Jewhen BRUSŁYNOWSKI, Nazar HONCZAR, Jurij IZDRYK, Marianna KIJANOWSKA, Ołeh KOCAREW, Hałyna KRUK, Andrij LUBKA, Dmytro PAWŁYCZKO, Marjana SAWKA, Ludmyła TARAN, Hałyna TKACZUK oraz Edyta BYSTROŃ, Aleksandra ĆWIKOWSKA, Marta FALKOWSKA, Marek GRĄBCZEWSKI, Radek JAKUBIAK, Barbara KONIECKA, Anna KRZTOŃ, Paweł MODZELEWSKI, Alicja MUSIAŁ, Tomasz NIEWIADOMSKI, Beata NOWAK-ŻURAWSKA, Magda NOWICKA-CHOMSK, Uladzimir PAZNIAK, Agnieszka PIEKARSKA, Agnieszka SOZAŃSKA, Agnieszka ŚWIĘTEK, ZAVKA [przekład Aneta Kamińska i Bohdan Zadura] Komiks wierszem po ukraińsku

Płyty

▪ Marcin BARAN, Wojciech BONOWICZ, Krzysztof JAWORSKI, Bogusław KIERC, Zbigniew MACHEJ, Marta PODGÓRNIK, Marcin SENDECKI, Krzysztof SIWCZYK, Andrzej SOSNOWSKI, The Abstinents, Bokonon Ltd., The Coraggio Group, GDA, Gumschwei, Hanna Janczak & Tadeusz Szmigiel, Kurki, La La La, Qklok, Proca_Y, Syreny, Waltz Portowe piosenki