Działać dwutorowo

Biblioteki w ramach swoich zadań statutowych powinny pełnić funkcję zarówno czytelniczą, jak i kulturotwórczą. Powinny być elastyczne i działać zgodnie z potrzebami środowiska, w którym funkcjonują. Bywają bowiem miejscowości, w których biblioteka jest jedynym miejscem spotkań mieszkańców i jedyną instytucją, w której mieszkańcy mają szansę obcować z kulturą. Tym bardziej że literatura jest silnie związana ze sztuką, teatrem, filmem, muzyką czy nawet tańcem. Połączone razem potrafią stworzyć wyjątkowe wydarzenie kulturalno-edukacyjne.

Ponieważ czytelnicy są zróżnicowaną grupą, należy działać dwutorowo. Z jednej strony popularyzować łatwiejsze przyswajanie lektur, z drugiej zachęcać do sięgania po ambitniejszą literaturę, poszerzając tym samym horyzonty czytelnicze (np. w DKK). Organizacja spotkań zatem nie tylko z pisarzami, poetami czy ludźmi związanymi z książką powinna być powszechną formą skupiania czytelników wokół środowiska biblioteki. Z racji obiektywizmu, który obowiązuje bibliotekarzy, popularyzacja „niszowych” rodzajów literatury, jak np. poezja, stanowi o szerokim spektrum form udostępnianych w bibliotece.

Obecnie zawód bibliotekarza ewaluuje w wielu kierunkach, np. ku edukacji, informatyce, informacji naukowej, i wymaga od pracowników coraz to nowych kompetencji oraz umiejętności, z którymi bibliotekarze doskonale sobie radzą i dostosowują się do zmieniającej się specyfiki pracy.

Rola bibliotekarza jako doradcy czytelnika w wyborze lektury nie jest zagrożona, gdyż w natłoku informacji, wciąż nas zalewających, potrzebny jest rodzaj „sita”, które może pomóc wyeliminować zbędne treści, a wydobyć te istotne. Na pewno wykształcenie wyższe na kierunku bibliotekoznawczym oraz w kierunkach literaturoznawczych, językowych, filologicznych, pedagogicznych, informatycznych czy zarządczych będą wciąż przydatne w pracy przy książkach. Bibliotekarz opracowując informacje o dziełach kultury i organizując dostęp do nich, tworzy nie tylko miejsca, w których można z nich korzystać, ale także takie, w których można o nich dyskutować. Służy też pomocą w poszukiwaniu potrzebnych źródeł oraz zachęca do zdobywania wiedzy i aktywności społecznej. Wszystko to sprawia, że bibliotekarz powinien być wszechstronny i nader obowiązkowy, a przede wszystkim dobrze znać czytelników swojej biblioteki i ich upodobania czytelnicze. Liczy się również kreatywność oraz łatwość nawiązywania kontaktów, otwartość na to, co niesie nowoczesność.

Ze względu na różnorodność form w udostępnianiu dóbr kultury, która ma miejsce w bibliotece, jest ona i jeszcze długo będzie atrakcyjnym miejscem zatrudnienia, oczywiście jeśli polepszą się walory finansowe i zostanie przywrócony prestiż naszego zawodu.

Współpraca z innymi instytucjami kultury odbywa się na wielu poziomach i jest dla wszystkich stron korzystna, gdyż wzbogaca ich formy działalności (czasem inicjuje nowe) oraz poszerza krąg odbiorców. Wraz ze zmieniającą się specyfiką pracy, oczekiwaniami użytkowników (już nie tylko czytelników) i coraz to nowymi trendami w kulturze potrzebne jest wsparcie finansowe organów samorządowych, pełniącego również rolę partnera w realizacji zadań.

Wiele jest jeszcze bibliotek, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, które borykają się ze złymi warunkami lokalowymi, mają stary, zniszczony sprzęt, nierzadko brak komputerów, ale też podstawowego sprzętu biurowego czy specjalistycznego, niezbędnego w pracy bibliotekarza. Czasem takie małe biblioteki pełnią funkcję jedynego ośrodka kultury na swoim terenie, dlatego organy samorządowe, od których są zależne, powinny dołożyć wszelkich starań, by te małe ośrodki stały się na tyle atrakcyjne, że będą przyciągały zwłaszcza młode pokolenie, ale też integrowały mieszkańców w każdym wieku.

Ważna jest również współpraca z mediami. Powinna uwzględniać komunikację, informowanie o wydarzeniach i akcjach dziejących się w bibliotekach. W przypadku lokalnych mediów może istniałaby możliwość współpracy w zakresie organizacji oraz promowania wydarzeń kulturalnych w regionie. Problemy, z którymi borykają się dzisiaj bibliotekarze, są różne w zależności od miejsca pracy – duża czy mała biblioteka, miasto czy wieś, bogata gmina czy zadłużona itd.

W małych jednoosobowych bibliotekach/filiach problemem są użytkownicy uzależnieni od alkoholu i narkotyków, osoby bezdomne. Bibliotekarka pracująca do późnych godzin wieczornych w obawie o własne bezpieczeństwo (w małych wioskach nie ma posterunku policji) czasem dyżuruje z mężem. W biednej gminie problemem jest brak środków finansowych na wkład własny do projektu „Zakup nowości wydawniczych do bibliotek publicznych”. Praca w bibliotece do późnych godzin wieczornych jest utrudnieniem dla rodziców, którzy mają małe dzieci. Powstają wówczas dylematy: zmienić pracę czy robić to, co się lubi kosztem rodziny.