recenzje / KOMENTARZE

Literatura źle obecna. Fragment posłowia do książki Szaleniec z Placu Wolności

Agnieszka Piotrowska

Fragment posłowia Agnieszki Piotrowskiej do książki Szaleniec z Placy Wolności Hasana Blasima.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Nie ma piękna, jeśli w nim leży krzywda człowieka. Nie ma prawdy, która tę
krzywdę pomija. Nie ma dobra, które na nią pozwala
.

T. Borowski, “U nas w Auschwitzu”

“Literatura źle obecna”, “literatura cierpienia”, “literatura wojny”, “literatura Holokaustu i Gułagu” – to konteksty nasuwające się po lekturze opowiadań Hasana Blasima ze zbioru Szaleniec z Placu Wolności. Konieczne jest więc odczytywanie ich wraz z utworami wyrosłymi właśnie z tamtego doświadczenia historycznego. Z całą pewnością nie jest to jednak literatura dokumentu osobistego, rejestrująca fakty związane z najnowszą historią Iraku – sekwencją wojen, przemocy, zbrodniczego systemu totalitarnego i jego niefortunnych relacji z Zachodem. Wymyka się klasyfikacji jako świadectwo wydarzeń, które pozwoliłoby nam w łatwy sposób ująć ją w ramy okoliczności historycznych i potraktować jako podstawę dla dyskusji o polityce. Nie dostarcza wyjaśnień i nie jest relacją z autentycznych zajść. Zamiast tego mamy tu szaleństwo, sny, paranoiczne wizje, koszmarne żarty i makabryczne motywy. Umarli opowiadają swoje historie, imigranci z marginesu alkoholowe omamy, pacjenci snują chorobliwe monologi, schizofrenicy zbierają fragmenty przeszłości i wpadają w sidła innych szaleńców, oprawcy wyznają grzechy, straszne sny śnią się uchodźcom, którzy przeszli piekło, zdesperowani artyści uciekają od okrucieństw rzeczywistości w świat halucynacji, a dzieci popełniają zbrodnie i same stają się ofiarami. Oniryczne i surrealistyczne obrazy – ujęte w wartki rytm krótkich i pozbawionych komentarza zdań, dramatycznych konstatacji – wraz z obcymi nazwami mogą sprawiać wrażenie abstrakcji i przenosić czytelnika w świat poetyckiej iluzji. Ale szybko uświadamiamy sobie, że jest to jednak opowieść “ulokowana przestrzennie”, opowiedziana “ze środka” tamtego świata. Po raz pierwszy mamy okazję być świadkami “rozmontowania” fałszywej historii, którą do tej pory prezentowały nam gazety i telewizja. Czyniły to pod dyktando zachodniej propagandy – bez wnikliwości, rozeznania i empatii “ekspertów”. Tutaj “opowiadany” staje się “opowiadającym”, a my odkrywamy niby banalną, ale często pomijaną zależność: zmiana perspektywy zmienia samą historię. Wbrew pozorom za okrucieństwem wojny nie może skrywać się żadna logika:

Kiedy naród czy grupa ludzi przez długie lata konfrontowana jest z nagromadzeniem wojen, przerażenia, biedy i zniszczeń, to szukanie nieracjonalnych czy nawet trywialnych szczegółów przypomina jakieś sztuczki. Ale zawsze pozostaje w człowieku potrzeba, aby wyjaśnić wydarzenia za pomocą innej logiki niż logika zimnego rozumu, która przypisuje rezultaty do ich domniemanych źródeł – szlachetna ludzka potrzeba. Być może sztuczki i pisanie opowiadań są także smutną, ludzką próbą ogarnięcia tej nieprzeniknionej materii.

(“Targ opowieści”)

O AUTORZE

Agnieszka Piotrowska

Urodzona w 1979 roku. Doktor nauk humanistycznych, tłumaczka. Przełożyła na język polski m.in. Kair, historia pewnej kamienicy Ala’a al-Aswani (2008) i Bejrut jest gdzieś tam Youssefa Rakha (2010). Mieszka w Kairze.

powiązania

Szczeniak

utwory / premiery w sieci Agnieszka Piotrowska Mazen Maarouf

Fragment książki Mazena Maaroufa Szczury liżące uszy mistrza karate w przekładzie Agnieszki Piotrowskiej. Prezentacja w ramach projektu „Nowe głosy z Europy”.

WIĘCEJ

DNA

utwory / premiery w sieci Agnieszka Piotrowska Mazen Maarouf

Premierowy zestaw wierszy Mazena Maaroufa w przekładzie Agnieszki Piotrowskiej. Prezentacja w ramach projektu „Nowe głosy z Europy”.

WIĘCEJ

Kuszące węże zła bez owoców „drzewa wiadomości”, czyli kulturalne szaleństwo.

recenzje / ESEJE Przemysław Koniuszy

Recenzja Przemysława Koniuszego z książki Szaleniec z Placu Wolności Hasana Blasima, która ukazała się 28 maja 2013 roku na stronie Biblioteka Młodego Człowieka.

WIĘCEJ

Szaleniec z Placu Wolności

recenzje / ESEJE Anka Czytankowa

Recenzja z książki Szaleniec z Placu Wolności Hasana Blasima.

WIĘCEJ

Głos w obronie ojczyzny utraconej

recenzje / ESEJE Monika Długa

Recenzja Moniki Długiej z książki Szaleniec z Placu Wolności Hasana Blasima.

WIĘCEJ

Literackie Bękarty wojny

recenzje / ESEJE Justyna Chmielewska

Recenzja Justyny Chmielewskiej z książki Szaleniec z Placu Wolności Hasana Blasima.

WIĘCEJ

Recenzja: Szaleniec z Placu Wolności

recenzje / ESEJE Jarosław Czechowicz

Recenzja Jarosława Czechowicza z książki Szaleniec z Placu Wolności Hasana Blasima.

WIĘCEJ

O współczesnej literaturze arabskiej. Iracka narracja i jej rozwój historyczny

recenzje / IMPRESJE Salam Ibrahim

Esej Salama Ibrahima towarzyszący premierze książki Szaleniec z Placu Wolności Hasana Blasima.

WIĘCEJ

Arabskie sklepy cynamonowe

recenzje / ESEJE Marta Minakowska

Recenzja Marty Minakowskiej z książki Szaleniec z Placu Wolności Hasana Blasima.

WIĘCEJ

Autor opowiadań: Hasan Blasim

recenzje / IMPRESJE Adnan Al-Mubarak

Esej Adnana Al-Mubaraka towarzyszący premierze książki Szaleniec z Placu Wolności Hasana Blasima.

WIĘCEJ