Mikrokosmos blokowiska

Jeden punkt na mapie, gdzieś w mieście lub na jego peryferiach, wokół którego ogniskuje się życie całej społeczności. To bardzo stary motyw literacki i filmowy. Knajpa w Portugalii Zoltana Egressy’ego, opuszczony barak w Zmruż oczy Andrzeja Jakimowskiego czy ekskluzywny lokal “Paradise” z prozy Głowackiego. Do galerii tych miejsc dołączył osiedlowy warzywniak z najnowszego tomu opowiadań Krzysztofa Jaworskiego.

Autor, kielczanin, doktor nauk humanistycznych, badacz twórczości Brunona Jasieńskiego i poeta dość chętnie uprawia również dramat i prozę. Zbiór Warzywniak składa się z siedmiu opowiadań, do których dołączono na DVD ekranizację tytułowego utworu w formie animacji Andrzeja Barańskiego, z rysunkami Edwarda Dwurnika.

Osiedlowy sklep otwierają o siódmej rano. Już koło szóstej spotykają się tam Zegarek, Gruby Rysiek i “ten spod ósemki”, wkrótce dołączy do nich Młody, Wnusio, zakupy przyjdzie zrobić Psychiczna, wpadnie na chwilę zrobić reportaż Tleniona z kablówki. Piwko się leje, toczą się rozmowy, gdzieś na osiedlu podobno grasuje zboczeniec. Nawet “umundurowany organ” jest taki swojski. Jaworski opisując ten mikrokosmos, posługuje się bardzo specyficznym językiem, pełnym wytartych zwrotów, narrator stara się mówić (myśleć), aż tak poprawnie, że jest przekomiczny: “Stanęliśmy jak zwykle pod ścianą północną warzywniaka, licząc od wejścia głównego, gdyż było to nasze ulubione miejsce. Młodzież szkolna przedmaturalna gromadziła się na przykład przy ścianie zachodniej”.

W tym mikroświecie blokowiska rozgrywa się historia nastoletniej miłości uczniów zasadniczej szkoły: kulturysty Kwadrata, wąchającego klej Sznurówy i filozofującego Świni (“Pierwsza miłość”). Między podwórkiem a klatką schodową. Ironiczno-dydaktyczna opowiastka kończy się obrazkiem “dwadzieścia lat później” – sportowiec zostaje menelem, narkoman statystycznym ojcem rodziny, a filozof mężem najbrzydszej dziewczyny i właścicielem firmy wędliniarskiej. W tym świecie współczesnego miasta przewija się trójka dziewcząt paplających o ciążach, chłopakach w damskiej ubikacji (“Chłopcy od kultury”), mały Cygan umierający na mrozie (“Opowieść wigilijna”), postaci coraz bardziej surrealistyczne – zapijaczony pisarz wysyłający z podróży szalone sms-y (“Sms-y zebrane”) czy bracia Raskolnikow kupujący siekierę w promocji (“Pożegnanie ojczyzny”). Wszystko opisywane z charakterystycznym dla Jaworskiego trochę cynicznym humorem.

A bohaterów łączy przekonanie, że gdzieś tam istnieje ten lepszy świat, w którym bracia Raskolnikow pojadą na plan filmowy, męki twórcze literata przerwie aniołek ze składnym ognistym mieczem, a narrator “Warzywniaka 360” zamarzy: “jestem pełen nadziei i wiary, i wierzę, głęboko wierzę, że gdzieś tam jest warzywniak otwarty całą dobę”.