recenzje / ESEJE

Za zamkniętymi drzwiami

Rumena Bužarovska

Głosy o twórczości Rumeny Bužarovskiej, wybrane przez autorkę. Prezentacja w ramach projektu Nowe głosy z Europy.

Rume­na Buža­ro­vska jest mistrzy­nią psy­cho­lo­gicz­nych por­tre­tów, a jej kobie­ce boha­ter­ki opo­wia­da­ją codzien­ne histo­rie, obra­zu­jąc spo­łecz­no-poli­tycz­ną rze­czy­wi­stość Mace­do­nii: peł­ną korup­cji, błysz­czą­cych buti­ków, bie­dy i prze­mo­cy. Buža­ro­vską naj­bar­dziej inte­re­su­ją codzien­ne dra­ma­ty, któ­re roz­gry­wa­ją się za zamknię­ty­mi drzwia­mi domów, tłam­sząc jej boha­te­rów i roz­bi­ja­jąc ich świat. Jej boha­ter­ki to nie wojow­nicz­ki. Ich dra­mat, któ­ry nie­jed­no­krot­nie czy­ta się niczym thril­ler, opo­wie­dzia­ny jest w chłod­ny, opa­no­wa­ny spo­sób, pozwa­la­jąc jed­nak czy­tel­ni­ko­wi zbli­żyć się do nich i poznać w nie­mal­że intym­ny spo­sób.

Mika Bul­je­vić, Book­sa, Zagreb


Każ­de opo­wia­da­nie Buža­ro­vskiej to z rze­mieśl­ni­czą pre­cy­zją skom­po­no­wa­ne stu­dium ludz­kich rela­cji. Autor­ce nie cho­dzi przy tym jedy­nie o „flirt” z mini­ma­li­zmem jako arty­stycz­nym kon­cep­tem. Nie, Buža­ro­vska po pro­stu nie dopusz­cza do swo­jej nar­ra­cji nicze­go, co w jakiś spo­sób by się jej nie przy­słu­ży­ło. W ten spo­sób czy­tel­nik otrzy­mu­je zupeł­nie osob­ną fik­cję lite­rac­ką. Nie jest więc przy­pad­kiem, że kry­ty­cy jej twór­czo­ści wska­zy­wa­li na powi­no­wac­two arty­stycz­ne z Carve­rem czy Mun­ro – zwłasz­cza z Mun­ro, i to nie tyl­ko ze wzglę­du na „kobie­cą per­spek­ty­wę”.

Teo­fil Pančić


Moż­na powie­dzieć, że Buža­ro­vska pisze „eko­no­micz­nie”, jak przy­sta­ło na dobrą autor­kę małych próz. Jej opo­wia­da­nia, pro­ste, ale tre­ści­we, nie­jed­no­krot­nie z otwar­tym zakoń­cze­niem, dyna­micz­ne, nie­rzad­ko gęste od zna­czeń, poka­zu­ją, jak codzien­ne życie w swo­jej powsze­dnio­ści kry­je w sobie mnó­stwo intryg, jeśli tyl­ko potra­fi się je dobrze obser­wo­wać. Buža­ro­vska potra­fi to na pew­no.

Jagna Poga­čnik


W opo­wia­da­niach Buža­ro­vskiej to, co lokal­ne, mace­doń­skie, pięk­nie prze­ni­ka się z uni­wer­sal­nym ludz­kim dra­ma­tem i spo­łecz­ną opre­sją. Jej nie­na­gan­ne pod wzglę­dem arty­stycz­nym opo­wia­da­nia są pro­po­zy­cją wglą­du w ludz­ką psy­chi­kę, dostar­cza­jąc jed­no­cze­śnie spo­rej daw­ki spo­łecz­nej świa­do­mo­ści i tegoż spo­łe­czeń­stwa kry­ty­ki, co spra­wia, że tak widocz­ny jest ich eman­cy­pa­cyj­ny poten­cjał.

Kar­la Pudar, Cro­atian Wri­ters’ Asso­cia­tion


Czę­sto powta­rzam, że naj­trud­niej jest pisać łatwo i w spo­sób przej­rzy­sty, ale jed­no­cze­śnie tak, by tekst nie tra­cił na głę­bi. To wła­śnie cecha opo­wia­dań Buža­ro­vskiej. Zawie­ra­ją dużą daw­kę tej głę­bi, cza­sem mają też w sobie coś sur­re­ali­stycz­ne­go, cza­sem znaj­dzie się tam pier­wia­stek „thril­le­ra”. Bez wzglę­du na to jak bar­dzo jest się oczy­ta­nym – pro­za Buža­ro­vskiej zawsze nas czymś zasko­czy.

Bekim Sej­ra­no­vić

(prze­kład z angiel­skie­go – Alek­san­dra Olszew­ska, z chor­wac­kie­go – Miłosz Wali­gór­ski)


nowe_glosy_eu_eng

Pro­jekt Nowe gło­sy z Euro­py reali­zo­wa­ny przez Biu­ro Lite­rac­kie wraz z mię­dzy­na­ro­do­wy­mi insty­tu­cja­mi lite­rac­ki­mi dzia­ła­ją­cy­mi w ramach plat­for­my Lite­ra­ry Euro­pe Live i finan­so­wa­ny z unij­ne­go pro­gra­mu Kre­atyw­na Euro­pa.

O autorze

Rumena Bužarovska

Urodzona w 1981 roku. Tłumaczka i prozaiczka. Autorka trzech zbiorów opowiadań: Čkrtki (Bazgroły, 2007), Osmica (Ząb mądrości, 2010) i Mojot maž (Mój mąż, 2015). Badaczka humoru we współczesnej prozie amerykańskiej i macedońskiej. Za przekład powieści J.M. Coetzeego Życie i czasy Michaela K. uhonorowana nagrodą ,,Złote Pióro” od Stowarzyszenia Tłumaczy Macedońskich. Redaktorka internetowego czasopisma literackiego „Blesok”. Mieszka w Skopje, gdzie wykłada literaturę amerykańską na Uniwersytecie Stanowym.

Powiązania

Codzienna walka z dysfunkcyjnym systemem

wywiady / o książce Dorota Jovanka Ćirlić Rumena Bužarovska

Roz­mo­wa Doro­ty Jovan­ki Ćir­lić z Rume­ną Buža­ro­vską, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Mój pan mąż Rume­ny Buža­ro­vskiej w tłu­ma­cze­niu Doro­ty Jovan­ki-Ćir­lić, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 22 stycz­nia 2024 roku.

Więcej

Mój pan mąż

utwory / zapowiedzi książek Dorota Jovanka Ćirlić Rumena Bužarovska

Frag­men­ty książ­ki Mój pan mąż Rume­ny Buža­ro­vskiej w tłu­ma­cze­niu Doro­ty Jovan­ki Ćir­lić, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 22 stycz­nia 2024 roku.

Więcej

Nowe głosy z Europy: Rumena Bužarovska

nagrania / między wierszami Bronka Nowicka Rumena Bužarovska Wieńczysław Dębiński

Czwar­ty odci­nek pro­gra­mu „Nowe gło­sy z Euro­py” z udzia­łem Rume­ny Buža­ro­vskiej.

Więcej

Nowe Głosy z Europy 2016: Proza

nagrania / stacja Literatura Różni autorzy

Zapis spo­tka­nia autor­skie­go „Nowe gło­sy z Euro­py 2016: Pro­za”, w któ­rym udział wzię­li Jerzy Jar­nie­wicz, Rume­na Buža­ro­vska, Eri­ka Fatland, Ciwan­merd Kulek i Zoran Pilić. Spo­tka­nie odby­ło się w ramach festi­wa­lu lite­rac­kie­go Sta­cja Lite­ra­tu­ra 21.

Więcej

Lilka

utwory / premiery w sieci Rumena Bužarovska

Pre­mie­ro­wy frag­ment opo­wia­da­nia Rume­ny Buža­ro­vskiej Lil­ka w prze­kła­dzie Alek­san­dry Kamiń­skiej. Pre­zen­ta­cja w ramach pro­jek­tu Nowe gło­sy z Euro­py.

Więcej

Każdy jest ofiarą

recenzje / KOMENTARZE Rumena Bužarovska

Autor­ski komen­tarz Rume­ny Buža­ro­vskiej do opo­wia­da­nia Lil­ka, któ­re­go frag­ment publi­ku­je­my w biBLio­te­ce. Pre­zen­ta­cja w ramach pro­jek­tu Nowe gło­sy z Euro­py.

Więcej

Mężowie i żony. Jedenaście opowieści z wnętrza patriarchatu

recenzje / ESEJE Monika Ładoń

Recen­zja Moni­ki Ładoń, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Mój pan mąż Rume­ny Buža­ro­vskiej w tłu­ma­cze­niu Doro­ty Jovan­ki Ćir­lić, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 22 stycz­nia 2024 roku.

Więcej

Za zamkniętymi drzwiami

recenzje / ESEJE Rumena Bužarovska

Gło­sy o twór­czo­ści Rume­ny Buža­ro­vskiej, wybra­ne przez autor­kę. Pre­zen­ta­cja w ramach pro­jek­tu Nowe gło­sy z Euro­py.

Więcej