Justyna BARGIELSKA: Siedem przygód Rozalii Grozy

Ostat­nią gru­dnio­wą pre­mie­rą Biu­ra Lite­rac­kie­go jest naj­now­sza książ­ka Justy­ny Bar­giel­skiej, któ­ra tra­fi­ła wła­śnie do księ­garń w całej Pol­sce. Nie jest tom poetyc­ki czy pre­mie­ro­wa pro­za, lecz zbiór opo­wia­dań dla dzie­ci – Sie­dem przy­gód Roza­lii Gro­zy. Do ple­ja­dy boha­te­rów biu­ro­wych ksią­żek dla naj­młod­szych (i nie tyl­ko), takich jak Marian­ka czy Ska­czą­cy Mysz­ka, dołą­cza kolej­na cie­ka­wa postać. Ilu­stra­cje do przy­gód Roza­lii Gro­zy stwo­rzy­ła Patry­cja Ochman, gra­ficz­ka zwią­za­na z kra­kow­ską Aka­de­mią Sztuk Pięk­nych.

Tym, co wcią­ga czy­tel­ni­ka w przy­go­dy Roza­lii Gro­zy, jest nie tyl­ko ich róż­no­rod­ność, lecz tak­że umie­jęt­ne połą­cze­nie świa­ta rze­czy­wi­ste­go i fik­cyj­ne­go. Nie dzi­wią zatem zupeł­nie nie­rze­czy­wi­ste stwo­rze­nia, jak egzo­tycz­ny pająk, z któ­rym Roza­lia roz­ma­wia w auto­bu­sie, czy prze­wie­sza­ją­ca kurt­ki w szat­ni syre­na, któ­ra naj­zwy­czaj­niej w świe­cie nudzi­ła się po tym, jak dyrek­cja wyłą­czy­ła z użyt­ku szkol­ne źró­deł­ko. Tym samym jed­nak wszyst­kie komen­ta­rze doty­czą­ce spraw współ­cze­snych wyda­ją się o wie­le bar­dziej aktu­al­ne.

„Urok i siła tej opo­wie­ści – pisze Alek­san­der Nawa­rec­ki – łączy się z mie­sza­niem i łącze­niem porząd­ków: z jed­nej stro­ny mamy bogac­two reali­stycz­nych szcze­gó­łów niby z powie­ści oby­cza­jo­wej dla dora­sta­ją­cych dziew­cząt (realia domu i szko­ły: pra­ce domo­we, zaku­py, posił­ki, dojaz­dy auto­bu­sem, odra­bia­nie lek­cji itp.), a z dru­giej – tytu­ło­we ‘przy­go­dy’, więc zda­rze­nia nie­zwy­kłe, ocie­ra­ją­ce się o cudow­ność (np. mówią­ce zwie­rzę­ta) i ‘awan­tu­rę’ ”. Z kolei Joan­na Muel­ler zauwa­ża­ła, że poet­ka, „podob­nie jak w swo­ich wcze­śniej­szych książ­kach, z nie­sły­cha­ną pre­cy­zją doty­ka czu­łych miejsc w rela­cjach mię­dzy­ludz­kich”.

Bar­giel­ska nie tyl­ko świa­do­mie i nie­zwy­kle spraw­nie wyko­rzy­stu­je współ­cze­sny, codzien­ny język, by zarów­no posta­ci, jak i opi­sy­wa­ne wyda­rze­nia wyglą­da­ły na moż­li­wie naj­bar­dziej auten­tycz­ne, ale też swo­ją książ­ką komen­tu­je waż­ne pro­ble­my dzi­siej­sze­go świa­ta. Poja­wia­ją się w przy­go­dach Roza­lii wąt­ki zwią­za­ne z emi­gra­cją, patrio­ty­zmem, ter­ro­ry­zmem, o któ­rym zaczy­na się uczyć już dzie­ci w szko­łach, czy toż­sa­mo­ścią (kie­dy Roza­lia ma pro­blem z inny­mi dzieć­mi nazy­wa­ją­cy­mi ją „Chiń­czy­kiem”, nie jej dość egzo­tycz­na uro­da, lecz nasz spo­sób obcho­dze­nia się z inno­ścią jest tutaj naj­waż­niej­szy).

Jeśli przy tym wszyst­kim przy­jąć, że dla czy­tel­ni­ków dzie­cię­cych poru­sza­nie tego rodza­ju kwe­stii peł­ni funk­cję przede wszyst­kim edu­ka­cyj­ną, uczy zacho­wa­nia się w trud­nych i wyma­ga­ją­cych sytu­acjach, autor­ka zaś pisze o tym wszyst­kim w spo­sób przy­ku­wa­ją­cy uwa­gę, to z per­spek­ty­wy doro­słe­go moż­na książ­kę Bar­giel­skiej czy­tać jak sub­tel­ną i deli­kat­ną kry­ty­kę rze­czy­wi­sto­ści. To, moż­na powie­dzieć, przty­czek w nos tych wszyst­kich zbyt poważ­nych, zamknię­tych w sobie i na innych ludzi, któ­rzy spra­wia­ją, że ota­cza­ją­cy nas świat dzia­ła nie tak, jak powi­nien – a uświa­da­mia­ją nas o tym chy­ba przede wszyst­kim dzie­ci, myślą­ce i mówią­ce w spo­sób zupeł­nie nie­sza­blo­no­wy.