Już za miesiąc debiut Katarzyny Szwedy

Już za miesiąc nakładem Biura Literackiego ukaże się Bosorka Katarzyny Szwedy. Debiut laureatki projektu Pierwsza książka wierszem 2020 zwróci naszą uwagę w kierunku Łemkowszczyzny. Utworom towarzyszą fotografie autorki, które pomagają nam ujrzeć spójny obraz współczesności pozostającej w relacji z historią.

Katarzyna Szweda od najmłodszych lat pozostawała w bliskim kontakcie z naturą i literaturą. Wychowała się w Kotani, małej wsi położonej w Beskidzie Niskim. To obszar zamieszkiwany przez Łemków, których kiedyś było tu znacznie więcej niż dziś. Gwałtowne wysiedlenia stanowczo zmieniły krajobraz etniczny i kulturowy Łemkowszczyzny. W debiutanckim tomie Szweda szkicuje obraz wsi realnej i widmowej, gdzie to, co minione, jest równocześnie tym, co aktualne.

„Chciałam przedstawić pogranicze polsko-ruskie, jego różnorodność pod względem historycznym, kulturowym i społecznym, jego odmienność” – mówiła autorka w rozmowie z Maciejem Konarskim, która ukazała się w ramach 12. edycji Połowu. „To świat, który bardzo się zmienił, opustoszał. Czuję się związana z autochtonicznymi mieszkańcami Beskidu Niskiego, nie tylko ze względu na swoje korzenie, ale chociażby na sam fakt, że dorastałam wśród ich historii”.

Bosorka to nie tylko historia i jej konsekwencje. To ludowość, natura w postaci nie samego krajobrazu, ale i bohatera. Zmysłowość wynikająca z kontaktu z przestrzenią, z życia według jej zasad. Okrucieństwo i obojętność wchodzą w syntezę z zależnością. Jednak właśnie w historii, we wspomnieniach z dzieciństwa, w powrotach do reguł natury Szweda znajduje sposób na wyrażenie tego, jak wygląda współczesność.

Różne rodzaje bliskości korespondują z rozmaitymi pograniczami, również etnicznymi, ale też tymi między erotyką a niewinnością, człowieczeństwem a absolutnym podporządkowaniem naturze, wreszcie między tym, co realne, a tym, co iluzoryczne, widmowe. Śmierć, kobiecość, macierzyństwo wchodzą w ramy spójnego obrazu, który przez pryzmat przeszłości pokazuje dzisiejszy świat.

Mamy też do czynienia z granicami między ekopoetyką, do której zdążyliśmy przywyknąć, i subtelną, a zarazem mroczną liryką Katarzyny Szwedy. Fotografie autorki ułatwiają doświadczenie tego świata wszystkimi zmysłami, pomagają dotrzeć do źródła opowiadanych historii. Jest to historia wykluczeń, klasowości, sztywnych hierarchii, ale również historia czułości, wspólnotowości i pamięci.

Katarzyna Szweda urodziła się w 1990 roku. Studiowała w Polsce i w Niemczech, ukończyła filologię angielską oraz studia nauczycielskie z językami angielskim i hiszpańskim. Jest laureatką szeregu konkursów poetyckich, programu stypendialnego Telewizji Polskiej ,,Dolina Kreatywna” oraz 12. edycji Połowu Biura Literackiego.

Publikowała m.in. w „Blizie”, „BiBLiotece”, „Arteriach”, „Kontencie”, „Stonerze Polskim”. Autorka stara się szukać prawdy nie tylko poprzez słowo, ale także poprzez obraz, fotografię. Jej debiutancka Bosorka łączy te perspektywy, prowadzi nas przez historię w stronę źródła.

Podczas pracy nad książką autorka korzystała ze Stypendium Twórczego Miasta Krakowa.