Wiersze Julii Szychowiak – intymne, wewnętrzne, tajemnicze, subtelne, krótkie, przemyślane, świadome. Wyróżniające się spośród wierszy rówieśników. Jej debiutancki tom Po sobie, nagradzany i dobrze przyjęty przez krytykę, wydawał mi się usytuowany niebezpiecznie blisko poezji Krystyny Miłobędzkiej, która do dziś pozostaje dla autorki jednym z najważniejszych punktów odniesienia. Myślę, że miała tego świadomość również sama Julia Szychowiak, pokazując swój dokument zdobywania pisarskiej dojrzałości. Dlatego też jej drugi tom poetycki jest ważniejszy. Widać w nim bowiem, że autorka Wspólnego języka jest dziś dalej, więc bliżej siebie, bardziej świadoma niebezpieczeństw „własnego języka, którym trzeba się dzielić z innymi”. To wiersze, które pytają o tożsamość, poszukują miejsc i sposobów, w których można ocalić siebie, oddzielić się od bycia wspólnym, „wkrzykniętym w innych”.

Skoro życie może być tak konwencjonalne, jak niektóre frazy i stereotypowe jak językowe kalki, to zwyciężyć można tylko poprzez zerwanie sojuszu z językiem. Ale język musi być wspólny, by porozumieć się ze zmarłymi (tradycją) i żywymi (rozmawiając o zmarłych). Język tworzy poczucie nieprzerywalności ludzkiego istnienia, gwarantuje iluzję kontinuum, staje tym samym wobec i na przekór lękom o przygodności, nietrwałości bycia w świecie. Ale, z drugiej strony, największe niebezpieczeństwo polega na tym, że użyczenie swojego języka innym istotom oznacza, że nie przestając mówić, nie mówimy sobą, nie mówimy siebie. Julia Szychowiak pyta o to, kim staję się, gdy inny przeze mnie przemawia? Istnieję – czy może umarłam? Małe śmierci Szychowiak polegałyby zatem na zatracie, ambiwalentnym, bo upragnionym i znienawidzonym, rozmyciu „ja”, które nie jest w stanie realizować się inaczej, niż tylko poprzez język.

We Wspólnym języku obowiązują takie emocje i stany jak zanikanie, odchodzenie, stawanie się kimś innym, doświadczenie i doświadczanie, przemiana, przekraczanie granic czy dualizm własnej osoby. Tytuł zbioru sygnalizuje chęć, lub może raczej przymus dzielenia się z innymi użytkownikami języka tym co subiektywne, osobiste; próbę uczynienia prywatnych stanów zrozumiałymi, na przekór tego, że – jak pisze autorka w jednym z wierszy – „ to niebezpieczne/ własny język, którym trzeba się dzielić/ z innymi”.

Szychowiak mierzy się zarówno z lękiem przed eksponowaniem swoich wierszy (symboliczny [Stać bez ubrania] czy “To niebezpieczne”, gdzie zaznacza “Własny język, którym trzeba się dzielić/z innymi.”), poddawaniem ich zewnętrznej ocenie. Ale klimat jej wierszy jest przede wszystkim oniryczny, jak gdyby zawieszony między jawą a rzeczywistością. Wyobraźnia, silny związek z przyrodą, nokturnowość, pragnienie bliskości drugiego człowieka są tu bardzo silnie akcentowane i uzupełnione rysunkami Niny Łupińskiej.

Wspólny język, druga książka poetycka Julii Szychowiak, jest boleśnie osobista. W konsekwentnie spójny sposób, podobnie jak w debiutanckim tomie, poetka kreuje świat smutny, ale niepozbawiony nadziei. W poprzednim tomie o uczuciach mówiła niedopowiedzeniami, intymnie, tajemniczo, szeptała zza conradowskiej smugi cienia. Nic nie było oczywiste. Teraz też tak robi, ale mocniej. Krótkie i zwięzłe w formie wiersze, choć mówią nieraz o sprawach trudnych, pozbawione są patosu. Brzmią naturalnie i szczerze, zaskakują dojrzałością. Oswajanie smutku, łagodna melancholia, zgoda na kolej rzeczy to język tej poezji.

Te mini formy mają postać ni to kalamburów słownych ni metafor rozbudowanych na całą długość wierszy. O czym mówią? O szukaniu, stracie, przemijaniu, zaskakująco dużo o śmierci i bólu. Liryczne ja miota się we mgle, ciemnościach, ciągle szukając, cierpiąc, obserwując innych, kiedyś zapewne bliskich. Atmosfera wierszy zaczyna dusić, człowiek może czuć się jak w sennym koszmarze poetki: „Teraz karmię cień, co jest wcieleniem / chłopca. Wieczność jest bolesna. / Przebij gardło / ziemi”. Mimo tego dużym plusem książki jest zaskakująca łatwość przekazywania emocji w tak skrótowej, telegraficznej formie. Szychowiak bawi się słowem, ale unika rozbuchania formy, zamyka te emocje w ciasnym pudełku.

(…) w tomiku wierszy Wspólny język (…) możemy dostrzec poszukiwania przez autorkę własnej tożsamości, walki z ograniczeniami języka i możliwością wykreowania osobistego, którym nie chce się dzielić z innymi, ponieważ oznaczałoby to, że ktoś inny za nią przemawia; ktoś inny z niej wychodzi, wreszcie – ktoś inny za nią oddycha.