Biuro Literackie w 2021 roku

Biuro Literackie w 2021 roku skończyło dwadzieścia pięć lat i podobnie jak przed pięciu laty, przy poprzednim swoim jubileuszu, zamknęło kolejny etap działalności, by natychmiast otworzyć następny. Po drodze ukazało się dwadzieścia sześć książkowych premier, odbyła się „Ostatnia Stacja”, a jesienią ruszyły w Kołobrzegu „Lekcje języka literackiego” – będące zapowiedzią TransPortu Literackiego, czyli kontynuacji realizowanego od 1996 roku festiwalu, który symboliczne zaślubiny z morzem zapowiedział na 22 września 2022 roku.

 

 

Biuro Literackie w 2021 roku skończyło dwadzieścia pięć lat i podobnie jak przed pięciu laty, przy poprzednim swoim jubileuszu, zamknęło kolejny etap działalności, by natychmiast otworzyć następny. Po drodze ukazało się dwadzieścia sześć książkowych premier, odbyła się „Ostatnia Stacja”, a jesienią ruszyły „Lekcje języka literackiego” – będące zapowiedzią TransPortu Literackiego w Kołobrzegu, czyli kontynuacji realizowanego od 1996 roku festiwalu, który symboliczne zaślubiny z morzem zapowiedział na 22 września 2022 roku.

 

Po raz kolejny autorki i autorzy z Biura zdobywali najważniejsze wyróżnienia literackie. Anna Adamowicz otrzymała Nagrodę im. W. Szymborskiej, Radosław Jurczak zdobył Nagrodę Literacką m.st. Warszawy, do Marty Sokołowskiej trafiła Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO, a Aleksander Trojanowski został wyróżniony Wrocławską Nagrodą Poetycką Silesius. Bank rozbiła Elżbieta Łapczyńska, autorka „Bestiariusza nowohuckiego” wyróżnionego Nagrodą Conrada, Nagrodą Krakowa Miasta Literatury UNESCO i nagrodą Krakowska Książka Miesiąca.

 

Książka Łapczyńskiej była ponadto nominowana do Nagrody Literackiej Nike, Nagrody Literackiej Gdynia, Nagrody m.st. Warszawy i Paszportu Polityki. Inne nominacje to „Warto” dla Anny Adamowicz, Szymborska dla Adama Kaczanowskiego oraz Joanny Mueller i Joanny Łańcuckiej, Gdynia dla Radosława Jurczaka oraz Jakuba Kornhausera i Kingi Siewior. Do Nagrody Literackiej Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego nominowani byli Aleksander Trojanowski oraz Katarzyna Szweda. Ta ostatnia poetka otrzymała także nominację do Nagrody – Stypendium im. Stanisława Barańczaka.

 

Nagrodę Róży Kłodzkiej otrzymał festiwal Stacja Literatura. To ważne lokalne wyróżnienie wręczone zostało dwa miesiące po „Ostatniej Stacji”, która odbyła się w czerwcu w Stroniu Śląskim i Siennej, dokładnie w tych samych dniach, co pierwsza edycja festiwalu w Legnicy sprzed dwudziestu pięciu lat. Po tym, jak nie została przyznana ministerialna dotacja dla wydarzenia, do imprezy doszło dzięki publicznej zbiórce oraz petycji laureatek i laureatów projektów wydawniczych podpisanej przez blisko tysiąc osób.

 

Ogromnym wsparciem okazał się także list do Ministra Kultury podpisany przez trzydziestu czterech dyrektorów najważniejszych festiwali i instytucji literackich z całego świata. Za jego sprawą Stacja Literatura uzyskała w ramach odwołania środki umożliwiające przeprowadzenie jeszcze jednej edycji imprezy w Stroniu Śląskim, która okazała się sukcesem artystycznym, organizacyjnym i frekwencyjnym. Tym, co zasługiwało na szczególną uwagę, była niesamowita, wspólnotowa atmosfera, jakiej festiwalowi pozazdrościć może niejedno podobne wydarzenie.

 

Ten rok w Biurze to aż pięć książkowych debiutów – poetyckich: Michała Mytnika, Agaty Puwalskiej i Antoniny Tosiek oraz prozatorskich: Krzysztofa Chronowskiego i Marty Sokołowskiej. Nigdy wcześniej wydawnictwo nie wprowadzało do literatury polskiej tak wielu nowych autorek i autorów. W ramach projektów wydawniczych ukazały się też drugie książki Agaty Jabłońskiej i Przemysława Suchaneckiego oraz kolejny tom Karoliny Sałdeckiej. Swoją premierę miał ponadto almanach „Połów. Poetyckie debiuty 2020”.

 

Nowe książki opublikowali: Joanna Mueller i Kira Pietrek oraz Kacper Bartczak, Jerzy Jarniewicz, Adam Kaczanowski, Dariusz Sośnicki, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki i Bohdan Zadura. Na setną rocznicę urodzin Tymoteusza Karpowicza i Tadeusza Różewicza opublikowana została antologia „Odwrócona strefa” z udziałem m.in. Sylwii Chutnik, Liliany Hermetz, Katarzyny Jakubiak, Kamili Janiak, Piotra Janickiego, Aldony Kopkiewicz, Marty Podgórnik, Alicji Sawickiej, Patrycji Sikory, Kamila Sipowicza i Grzegorza Wróblewskiego. Ukazały się także Różewiczowskie „Wiersze odzyskane”.

 

Biuro Literackie opublikowało w 2021 roku siedem książek przekładowych: Boba Dylana (tłumaczenie – Filip Łobodziński), Addy Djørup i Mortena Nielsena (Bogusława Sochańska), Henriego Michaux (Wacław Rapak i Jakub Kornhauser), Jána Ondruša (Zbigniew Machej), Tanji Stupar-Trifunović (Miłosz Waligórski) i Ivana Wernischa (Leszek Engelking). Oprócz tego swoje premiery miało dwadzieścia sześć książek wydanych w wersji elektronicznej. Jako audiobook ukazał się z kolei „Bestiariusz nowohucki” Elżbiety Łapczyńskiej.

 

W ramach trzynastu numerów Magazynu Literackiego biBLioteka swoją premierę miało blisko pięćset rozmów, recenzji, utworów, fragmentów książek, cykli, debat oraz materiałów audio i wideo, w tym premierowe programy telewizyjne „Książki z Biura”, „Rozmowy na torach” oraz „Muzyka słowa” z udziałem autorek i autorów oraz cenionych aktorek i aktorów. Niektóre z odcinków podcastu „Strona A, strona B” potrafiły przyciągnąć kilka tysięcy słuchaczy – największą popularnością cieszyły się raporty „o stanie poezji polskiej na świecie” oraz „o stanie nagród literackich w Polsce”.

 

Najważniejszym wydarzeniem okazało się ogłoszenie przenosin festiwalu i Biura Literackiego z Dolnego Śląska na Pomorze Zachodnie. Po dwudziestu pięciu latach festiwal – dawniej nazywany Fortem, Portem i Stacją – organizowany będzie od 2022 roku w Kołobrzegu, gdzie będą również wydawane książki wydawnictwa. Pierwszymi wydarzeniami po przeprowadzce były „Kurs na sztukę”, który zaangażował w różne działania lokalną społeczność artystyczną oraz środowisko animatorów kultury, oraz „Lekcje języka literackiego” poprowadzone w szkołach przez Michała Mytnika i Elżbietę Łapczyńską.

 

Na początku października ruszył nabór do festiwalowych pracowni będących przepustką do publikacji książki w Biurze Literackim. Dla osób przed debiutem książkowym (poezja i proza) uruchomiony został już po raz siedemnasty Połów. Dla laureatek i laureatów poprzednich Połowów oraz konkursu Bierezina zostały przygotowane pracownie „Pierwsza książka wierszem” i „Pierwsza książka prozą”. Projekt „Druga książka wierszem” adresowany jest dla osób po debiucie książkowym. „Kolejna książka wierszem” to projekt dla osób mających na koncie dwie książki lub więcej.

 

Po raz pierwszy uruchomiony został także projekt „Druga książka prozą”. Został on przygotowany z myślą o osobach po debiucie książkowym. Zgłoszenia są przyjmowane do 28 lutego 2022 roku. Laureaci projektów wybrani przez prowadzących zajęcia oraz redakcję Biura Literackiego po rekomendacji uczestników, którzy wskażą ich zdaniem najbardziej wartościowe propozycje literackie, otrzymają bezpłatne redakcyjne wsparcie w trakcie prac nad swoją książką, która zostanie wydana w Biurze Literackim w 2022 lub 2023 roku.

 

Mijający rok, pełen zwrotów akcji i niepokoju spowodowanego niepewną sytuacją festiwalu, był wyjątkowy, jeśli chodzi o wydane książki oraz liczbę wyróżnień i nagród, które trafiły głównie do laureatek i laureatów projektów wydawniczych Biura. Po raz ostatni festiwal odbył się w Stroniu Śląskim. Wydarzenia w tym miejscu w powszechnej opinii uczestników uchodzą za najlepsze w historii imprezy. Zazwyczaj do zmian dochodzi wtedy, gdy wyczerpuje się jakaś formuła, wypala energia danego miejsca. Tym razem festiwal kończył swoją działalność po najciekawszej edycji i w roku wręczenia wyjątkowego wyróżnienia.

 

Odważne zmiany zawsze nadawały działaniom Biura Literackiego nowy wymiar. Należy wierzyć, że ta jedna z najstarszych metrykalnie, a najmłodszych duchem literackich inicjatyw w Polsce właśnie zaczyna kolejny etap historii, w którym warto wziąć udział. Impreza będzie otwarta nie tylko na piszących, ale także na czytających – i nie jedynie tych z nadmorskich okolic. Zaplanowano m.in. pracownie (dla blisko stu czytelników), w ramach których uczestnicy i uczestniczki będą dzielić się ze sobą doświadczeniami i przeżyciami związanymi z lekturą książek. Podobnych zmian będzie znacznie więcej.

inne wiadomości z kategorii