„Nowy europejski kanon literacki” w Biurze Literackim
Już w maju polscy czytelnicy poznają pierwsze książki z „Nowego europejskiego kanonu literackiego”. Na przygotowywaną przez Biuro Literackie przy współpracy z zagranicznymi wydawcami serię złoży się 21 książek napisanych przez 21 autorek i autorów, przetłumaczonych przez 21 tłumaczy i tłumaczek z 21 europejskich języków.
Już w maju polscy czytelnicy poznają pierwsze książki z „Nowego europejskiego kanonu literackiego”. Na przygotowywaną przez Biuro Literackie przy współpracy z zagranicznymi wydawcami serię złoży się 21 książek napisanych przez 21 autorek i autorów, przetłumaczonych przez 21 tłumaczy i tłumaczek z 21 europejskich języków. Wszystkie książki ukazały się w oryginale w XXI wieku i podejmują ważne współcześnie tematy, takie jak: ekologia, emigracja, LGBT, patriarchat, przemoc, wykluczenie czy zmiany klimatyczne. W ciągu trzech lat ukaże się siedem tytułów w każdym roku – trzy książki prozą (powieści, opowiadania), trzy tomy poetyckie oraz jedna publikacja dla dzieci.
Wyjątkowość projektu dostrzegła Komisja Europejska, która doceniła „dobór książek inicjujących międzynarodową literacką wymianę na płaszczyźnie zarówno artystycznej, jak i społecznej”. Autorki i autorzy wszystkich przygotowywanych pozycji odwiedzą Polskę i zostaną gośćmi festiwalu Biura Literackiego, który od tego roku odbywać się będzie w Kołobrzegu jako TransPort Literacki. W trakcie 27. edycji między 22 a 25 września 2022 roku czytelniczki i czytelnicy poznają: Bérengère CORNUT (Francja), Najat EL HACHMI (Katalonia), Claudiu KOMARTIN (Rumunia), Hałyna KRUK (Ukraina), Aleš ŠTEGER (Słowenia), Maja URBAN (Chorwacja) i Marek VADAS (Słowacja).
„Nowy europejski kanon literacki” zapoczątkuje debiutancka proza „Ktokolwiek, tylko nie ja” Hałyny Kruk w tłumaczeniu Bohdana Zadury, która ukaże się już 23 maja. Wybór tej powieści na otwarcie serii jest wyrazem wsparcia dla zagrożonej kultury naszych wschodnich sąsiadów. Z kolei na Dzień Dziecka zaplanowana została premiera słowackiej książki Marka Vadasa „Ucieczka” z pięknymi ilustracjami Danieli Olejníkovej, której przekład przygotowała Weronika Gogola. Historia małego chłopca, który wraz z psem zmuszony jest do ucieczki ze swojego kraju, też brzmi dzisiaj szczególnie wymownie.
W kolejnych dwóch latach w ramach „Nowego europejskiego kanonu literackiego” ukażą książki znanych oraz cenionych na świecie autorek i autorów, takich jak: Totth BENEDEK (Węgry), Charlotte VAN DEN BROECK (Belgia), Rūta BRIEDE (Łotwa), Matteo BUSSOLA (Włochy), Rumena BUŽAROVSKA (Macedonia), Doireann NÍ GHRÍOFA (Irlandia), Fríða ÍSBERG (Islandia), Dimităr KENAROV (Bułgaria), Lisa KRÄNZLER (Niemcy), Radmila PETROVIĆ (Serbia), Bjørn RASMUSSEN (Dania), Maria Navarro SKARANGER (Norwegia), Jan ŠKROB (Czechy), Ieva TOLEIKYTĖ (Litwa).
W gronie 21 tłumaczek i tłumaczy zaangażowanych w prace przy tworzeniu „kanonu” znalazły i znaleźli się: Zofia BAŁDYGA, Miłosz BIEDRZYCKI, Karolina DROZDOWSKA, Jacek GODEK, Weronika GOGOLA, Hanna IGALSON-TYGIELSKA, Dominika JAGIEŁKA, Jerzy JARNIEWICZ, Jakub Kornhauser, Dorota MENZEL, Olga NIZIOŁEK, Magdalena PYTLAK, Anna SAWICKA, Katarzyna SKÓRSKA, Agnieszka SMARZEWSKA, Elżbieta SOBOLEWSKA, Bogusława SOCHAŃSKA, Dorota STROIŃSKA, Miłosz WALIGÓRSKI, Aleksandra WOJTASZEK, Bohdan ZADURA.
W 2022 roku w następującej kolejności ukaże się siedem książek:
Hałyna KRUK, „Ktokolwiek, tylko nie ja”, przeł. Bohdan Zadura
Kronika czasu kwarantanny, opisująca trudną codzienność doby pandemii wraz z jej szeroką paletą doświadczeń i skrajnych emocji. Powieść Kruk zmaga się z zagadnieniem utraty bliskiej osoby, portretuje żałobę i nawracającą tęsknotę.
Hałyna KRUK / Ukraińska poetka, pisarka oraz autorka książek dla dzieci. Tłumaczy literaturę polską, białoruską i rosyjską. Jako historyczka literatury wykłada na Lwowskim Uniwersytecie Narodowym im. Iwana Franki. Nagradzana licznymi stypendiami, m.in. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Willę Decjusza, Szwajcarską Fundację dla Kultury Pro Helvetia.
Marek VADAS, „Ucieczka”, ilustracje Daniela Olejniková, przeł. Weronika Gogola
Historia małego chłopca i jego psa Alana opowiada o niesamowitych podróżach przez miasteczka, państwa i kontynenty, przedstawiając w ten sposób trudny temat migracji. Pozycja skierowana do młodych czytelników, poruszająca zagadnienia ksenofobii, rasizmu i uprzedzeń.
Marek VADAS / Słowacki prozaik i autor książek dla dzieci. Studiował estetykę i słowacystykę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie. Laureat nagrody literackiej Anasoft Litera za książkę „Uzdrowiciel”. Nominowany do nagrody BIBIANA za najlepszą książkę dla dzieci.
Bérengère CORNUT, „Z kamienia i kości”, przeł. Hanna Igalson-Tygielska
Portret silnej kobiety usytuowany w kulturze Inuitów. Walka o przetrwanie w trudnych warunkach Arktyki zamienia się dla głównej bohaterki w duchową podróż, pomagającą zgłębić tożsamość i zależność człowieka od natury. Powieść Cornut łączy w sobie wątki feministyczne i ekologiczne.
Bérengère CORNUT / Francuska pisarka, autorka literatury dziecięcej. Zajmuje się rdzennymi grupami etnicznymi Ameryki Północnej, takimi jak Indianie i Inuici, ekologią oraz duchowością. Za powieść „Z kamienia i kości” nagrodzona Prix du Roman Fnac oraz Le Prix Libr’à Nous, jest również laureatką Bologna Ragazzi Award.
Najat EL HACHMI „Ostatni patriarcha”, przeł. Anna Sawicka
Powieść usytuowana w Katalonii, opowiada historię muzułmańskiej rodziny i jej tytułowego ostatniego patriarchy. El Hachmi konstruuje współczesną baśń kwestionującą ustalone role kobiece w kulturze muzułmańskiej, by wyrazić swój bunt przeciw przemocy i zaakcentować konieczność zmian.
Najat EL HACHMI / Katalońska pisarka o marokańskich korzeniach. Studiowała literaturę arabską na Uniwersytecie w Barcelonie. W pracy literackiej wykorzystuje swoje doświadczenia związane z wychowywaniem się w środowisku łączącym wpływy dwóch kultur. Za „Ostatniego patriarchę” nagrodzona Ramon Llull Prize oraz Le Prix Ulysse, finalistka Prix Méditerranée Étranger. Laureatka Nadal Prize.
Aleš ŠTEGER, „Księga rzeczy”, przeł. Miłosz Biedrzycki
Konceptualny tom wierszy mający na celu opisanie świata przedmiotów z nowej, nieantropocentrycznej perspektywy. Poeta koncentruje się na codzienności, przełamując schematyczną percepcję i utarte opozycje binarne.
Aleš ŠTEGER / Słoweński poeta, pisarz, redaktor i krytyk literacki. Jego książki zostały przetłumaczone na szesnaście języków. Laureat licznych nagród: BTBA, AATSEL, Veronika, Nagrody Rožanca. Członek Berlińskiej Akademii Sztuk. Juror Griffin Poetry Prize. Dyrektor programowy festiwali literackich o międzynarodowym zasięgu.
Claudiu KOMARTIN, „Kobalt”, przeł. Jakub Kornhauser
Poezja, która mierzy się z fundamentalnymi dla życia ludzkiego tematami i doświadczeniami, takimi jak utrata, samotność, choroba czy depresja. Komartin porusza również kwestie ekologiczne, przedstawiając katastroficzną wizję zniszczeń dokonanych ręką człowieka.
Claudiu KOMARTIN / Rumuński poeta i tłumacz. Przekłada z języka angielskiego, francuskiego i włoskiego. Laureat Mihai Eminescu National Prize oraz Romanian Academy Poetry Prize. Redaktor naczelny magazynu literackiego „Poesis internaţional”. Zajmuje się również promocją współczesnej literatury rumuńskiej.
Maja URBAN (Chorwacja) „Statua wolności”, przeł. Miłosz Waligórski
Tom wierszy portretujący sprzeciw wobec świata społecznych konwencji i kwestionujący powierzchowny feminizm. Urban podważa utarte schematy, dekonstruuje kobiece role, walczy z utowarowieniem ekologii i wszechobecnym marketingiem.
Maja URBAN / Chorwacka poetka. Studiowała filologię klasyczną i hungarystykę. Laureatka nagrody Zdravko Pucak. W swojej poezji koncentruje się na obnażaniu hipokryzji obecnej w życiu chorwackiego społeczeństwa. Triathlonistka i ultramaratonka. Pracuje jako nauczycielka języka węgierskiego.
Za projekt oprawy graficznej serii odpowiadać będą: Gosia HERBA – ilustratorka dwukrotnie nagrodzona za grafikę w konkursie Polskiej Sekcji IBBY „Książka Roku” – oraz Mikołaj PASIŃSKI – pisarz, autor komiksów i projektant graficzny, nominowany wspólnie z Herbą do nagrody im. Ferdynanda Wspaniałego oraz konkursu Polskiej Sekcji IBBY „Książka Roku”. Projekt typograficzny serii opracował Artur Burszta. „Nowy europejski kanon literacki” to już trzeci projekt Biura Literackiego wyróżniony przez Komisję Europejską. W ramach wcześniejszych inicjatyw ukazały się m.in. „Pamięć” Pétera Nádasa (tłum. Elżbieta Sobolewska), „Niedziela życia” Raymonda Queneau i tom Miroljuba Todorovicia „świnia jest najlepszym pływakiem” (tłum. Jakub Kornhauser, Kinga Siewior).
