Jan ŠKROB: Real

03/04/2023 premiery

Ukazała się właśnie pierwsza tegoroczna książka poetycka z Nowego europejskiego kanonu literackiego – tom Jana Škroba Real w przekładzie Zofii Bałdygi. Poeta nie traci czasu, pyta jedynie o kwestie zasadnicze, oscylując między duchowością a zaangażowaniem, indywidualizmem jednostki a kolektywizmem wspólnoty.

 

 

Ukazała się właśnie pierwsza tegoroczna książka poetycka z Nowego europejskiego kanonu literackiego – tom Jana Škroba Real w przekładzie Zofii Bałdygi. Real opisuje i diagnozuje napięcia między różnymi wymiarami rzeczywistości: codziennością, mitem, psychodeliczną wizją, teraźniejszością, dystopią czy grą komputerową. To właśnie spotkanie tych światów jest poezją. A ich wspólnym lirycznym mianownikiem stają się stawiane pytania. Poeta nie traci czasu, pyta jedynie o kwestie zasadnicze, oscylując między duchowością a zaangażowaniem, indywidualizmem jednostki a kolektywizmem wspólnoty.

 

Pytania Jana Škroba są pełne wielkich słów. Autor się ich nie boi, nie stroni od nich. Co więcej, chce ich używać, często stawia na patos. Interesuje go wyłącznie to, co egzystencjalnie istotne, bo przecież współczesność nie zostawia nam miejsca na nic innego. Czas i przestrzeń tych wierszy są skrajnie niegościnne, nieprzytulne, nieprzyjemne. Poeta o krok wyprzedza katastrofę, której nadejście wszyscy przeczuwamy. Zamienia znajomy krajobraz w dystopię. Nie jest to cicha transformacja, te wiersze – przede wszystkim dzięki specyficznemu użyciu przerzutni i powtórzeń – wręcz krzyczą.

 

W rozmowie opublikowanej w biBLiotece tak autor mówi o swojej książce: „Jednym z głównych pytań stojących za Realem jest kwestia natury naszej rzeczywistości. Co możemy postrzegać jako prawdziwe, a co jako nierealne? Wciąż mamy tendencję do postrzegania przestrzeni wirtualnej jako nierealnej, ale jednocześnie już teraz dostarcza nam ona narzędzi do rozwijania głębokich przyjaźni i intymnych relacji ponad kontynentami. Myślę, że wszyscy doceniliśmy to w niedawnej erze lockdownów, kiedy nagle nasza własna dzielnica stała się odległym kontynentem”.

 

Real można czytać jako próbę wspólnotowej wypowiedzi generacji, która mierzy się z katastrofą klimatyczną i nieuchronnością zbliżającego się (trwającego?) końca antropocenu. Jednocześnie tom Škroba warto interpretować jako osobisty (duchowy, filozoficzny, polityczny) manifest. Poezja staje się tu buntem przeciwko katastrofie, której nieuchronność jest oczywista, ale nie usprawiedliwia bezczynności. Słowo poetyckie pozwala zachować wolność i osobistą autonomię w rzeczywistości, która powoli staje się dystopią.

 

Zdaniem Przemysława Rojka: „opowieści o traconej w wirtualnym rozpędzie realności nie kierują się wstecz, nie zastygają w jałowej kontemplacji tego, co bezpowrotnie minione. Przestrzeń tych wierszy jest – co oczywiste – zbudowana z okruszyn tego, co już się wydarzyło bądź już się wydarza (a może nie tyle zbudowana, co zlana w jeden celowo mętny, choć jednorodny roztwór), ale przemawiający tu podmiot rzadko kieruje się ku przeszłości: nie rozpamiętuje, nie żałuje, nie próbuje reaktywować minionego”.

 

Czeski poeta i tłumacz Jan Škrob urodził się w 1988 roku. Jest autor tomów Pod dlažbou (2016), Reál (2018) oraz Země slunce (2021). Współlaureat czesko-niemieckiej nagrody literackiej Dresdner Lyrikpreis. Jego wiersze były tłumaczone na wiele języków i publikowane w czasopismach oraz antologiach w Czechach i za granicą. Jest członkiem stowarzyszenia pisarzy Asociace spisovatelů oraz związku Svaz nezávislých autorů. Autor będzie gościem tegorocznego TransPortu Literackiego 28 zaplanowanego między 21 a 24 września w Kołobrzegu.

 

Zofia Bałdyga urodziła się w 1987 roku w Warszawie. Jest poetką oraz tłumaczką najnowszej poezji czeskiej i słowackiej. Autorka książek poetyckich: Passe-partout (2006), Współgłoski (2010), Kto kupi tak małe kraje (2017) oraz Klimat kontynentalny (2021). Absolwentka Instytutu Slawistyki Zachodniej i Południowej UW. Twórczyni antologii poezji kobiet Sąsiadki. 10 poetek czeskich (2020) oraz Sąsiadki. 10 poetek słowackich (2022). Za działalność translatorską uhonorowana Nagrodą Literatury na Świecie w kategorii Młoda twarz (2021). Mieszka w Pradze.

 

belka_2

inne wiadomości z kategorii
teksty i materiały o książce w bibliotece
  • POEZJE Real Fragmenty książki Real Jana Škroba w tłumaczeniu Zofii Bałdygi, wydanej w Biurze Literackim 3 kwietnia 2023 roku. więcej
  • zapowiedzi książek Real (2) Fragmenty zapowiadające książkę Real Jana Škroba w tłumaczeniu Zofii Bałdygi, która ukaże się w Biurze Literackim 3 kwietnia 2023 roku. więcej
  • zapowiedzi książek Real (1) Fragmenty zapowiadające książkę Real Jana Škroba w tłumaczeniu Zofii Bałdygi, która ukaże się w Biurze Literackim 17 kwietnia 2023 roku. więcej