Patti SMITH: Nie gódź się
Antologia z przekładami siedemdziesięciu piosenek i wierszy Patti Smith Nie gódź się to kolejna tegoroczna premiera Biura Literackiego. Autorem wszystkich przekładów jest Filip Łobodziński. Licząca 228 stron publikacja zawiera także dziewiętnaście rękopisów oraz dwanaście portretów artystki z różnych lat wykonane przez Stevena Sebringa.
Antologia z przekładami siedemdziesięciu piosenek i wierszy Patti Smith Nie gódź się to kolejna tegoroczna premiera Biura Literackiego. Autorem wszystkich przekładów jest Filip Łobodziński. Licząca 228 stron publikacja zawiera także dziewiętnaście rękopisów oraz dwanaście portretów artystki z różnych lat wykonane przez Stevena Sebringa. Całość otwiera słowo wstępne od Patti Smith, a kończą posłowie tłumacza oraz komentarze, które przybliżają czytelnikowi kontekst powstania poszczególnych tekstów.
Książkę rozpoczyna zestaw tekstów z lat 1970–1975: od „Przysięgi” (Oath) po „Wytwórnię szczyn” (Piss Factory). Następnie mamy osiem piosenek z płyty Horses (1975), sześć z albumu Radio Ethiopia (1976) i dziesięć z Easter (1978) oraz Wave (1979). Dream of Life (1988) reprezentuje pięć utworów, podobnie jak Gone Again (1996). Kolejne płyty: Peace and Noise (1997), Gung Ho (2000), Trampin (2004), Banga (2012) to łącznie 18 tekstów. Całość uzupełniają utwory rozproszone z lat 1989–2016.
Zapowiedzią Nie gódź się był wydany w sierpniu 2017 roku zbiór Tańczę boso, który został opublikowany z okazji koncertu Patti Smith w Dolinie Charlotty. Książka do tego stopnia przypadła do gustu artystce, że uznała ją za najlepiej wydaną publikację swoich utworów. Wszystko to sprawiło, że „Nie gódź się” była jedną z najbardziej wyczekiwanych książek 2019 roku – i to nie tylko w Polsce. Podobnie jak wydane przez Biuro Literackie książki Laurie Anderson i Nicka Cave’a publikacja powstała przy ścisłej współpracy z autorką.
W tekście otwierającym książkę „Odnaleźć głos” Patti Smith tak wspomina swoje literackie początki: „Wbiłam sobie do głowy, że będę malarką, a dzięki temu pragnieniu odnalazłam własny rytm i korzenie mego głosu. Stałam przed przybitymi do ściany płachtami papieru i, daremnie szukając obrazów, rysowałam zamiast nich słowa – rytmy, które z papieru spływały na tynk. Pisanie tekstów wzięło się z fizycznego aktu rysowania słów. Dalsze doskonalenie tego procesu doprowadziło mnie do występów”.
Patti Smith nazywana jest jedną z największych poetek rocka. Na początku lat 70. była artystką-performerką, później zajęła się muzyką. W połowie lat 70. znalazła się w centrum punkowej rewolucji i stała się jedną z ikon nowojorskiego rocka. Napisała kilkanaście książek, m.in. Seventh Heaven (1972), Woolgathering (1992), Just Kids (2010), M Train (2015). Jej wiersze przetłumaczono na kilkadziesiąt języków. W 2005 roku została odznaczona Orderem Sztuki i Literatury przez francuskiego ministra kultury, a dwa lata później przyjęto ją do Rock and Roll Hall of Fame.
W rozmowie, jaka towarzyszy premierze książki, nad źródłem fenomenu artystki zastanawia się Filip Łobodziński: „Jest poza czasem, poza stylem, nie jest świadkiem epoki, ale jakiegoś innego wymiaru. Imponują nam cynicy, którzy odzierają świat ze złudzeń, ale idealistka pokroju Patti Smith zawsze działa ożywczo. Zwłaszcza, że jej przesłanie nie wydaje się wykalkulowane, ona naprawdę taka jest, jak się przedstawia w piosenkach. Patti Smith nie musi niczego udowadniać, nie zabiega, nie pląsa przed publicznością. Ta wiarygodność i jednak konsekwencja artystyczna budzą szacunek”.
Steven Sebring urodził się w Dakocie Południowej w 1966 roku. Jako ceniony fotograf współpracuje m.in. z „Vogue” i „Vanity Fair”. Jest autorem filmu Patti Smith: Dream of Life z 2008 roku, wyróżnionego nagrodą na festiwalu w Sundance oraz nominacją do Primetime Emmy Award. Współpracował m.in. z Billem Gatesem, Millą Jovovich i Leonardem DiCaprio. Sebring jest także pionierem wielowymiarowej fotografii. Opracował unikalny system do przechwytywania obrazu w zakresie 360 stopni.
Chociaż Patti Smith i Steven Sebring przyjaźnią się i współpracują od wielu lat (mają w dorobku stworzone razem filmy, wystawy fotografii, instalacje artystyczne), to Nie gódź się będzie ich pierwszą wspólną książką. „Nie potrafię jej z nikim porównać” – mówi o Smith Sebring. – „To nasz narodowy skarb, ikona. Ludzie nie zdają sobie sprawy, że to Arthur Rimbaud naszych czasów. Jest prawdziwą artystką. Chcę, by była inspiracją dla innych”. W 2018 roku odbyła się premiera filmu dokumentalnego Horses: Patti Smith and Her Band w reżyserii Sebringa.
Nie gódź się to kolejna książka uznanego muzyka wydana przez Biuro Literackie. Obok wspomnianych już wcześniej publikacji Laurie Anderson i Nicka Cave’a ukazały się dwie książki Boba Dylana, a także antologia wszystkich tekstów Grzegorza Ciechowskiego oraz wybory Fisza, Grabaża, Kory i Lecha Janerki. Autor przekładów Filip Łobodziński rozpoczął także prace nad obszernymi antologiami z tekstami innych wybitnych muzyków. Cechą charakterystyczną każdego tłumaczenia jest to, że przełożone przez niego piosenki da się z oryginalną muzyką zaśpiewać po polsku.
Książka ukazuje się w dwóch formatach. W miękkiej oprawie z aksamitną folią na papierze Munken Print oraz w twardej oprawie z płótnem Cialux z tłoczeniem wraz z obwolutą oraz na specjalnym papierze Munken Lynx jedynie w ilości 444 egz. Obie książki dostępne są w księgarni poezjem.pl oraz dobrych sklepach w całej Polsce.
