Zapowiedź z Biura / Rumena BUŽAROVSKA Mój pan mąż
W styczniu powraca „Nowy europejski kanon literacki”, a wraz z nim – jedna z najważniejszych macedońskich pisarek Rumena Bužarovska, która była gościnią Stacji Literatura 21 w 2016 roku jako finalistka projektu „Nowe głosy z Europy”. Piętnastą książką w prestiżowej serii, współtworzonej przez instytucje literackie z dwudziestu jeden krajów, będzie nagradzana i tłumaczona na wiele języków oraz wystawiana w teatrach powieść Mój pan mąż w przekładzie Doroty Jovanki Ćirlić. Na zbiór składa się jedenaście opowiadań ukazujących perypetie rodzinnego (małżeńskiego) życia.
Tytułowych mężczyzn/mężów autorka przedstawia w niezwykle krytyczny sposób. To zapatrzeni w siebie despoci, którzy oszukują i zdradzają, jakby nie poznali innych wzorców funkcjonowania w świecie. Tak ich wychowano w społeczeństwie patriarchalnym i tak wychowają zapewne swoich synów, którzy pojawiają się w opowiadaniach jako cisi, choć często trudni bohaterowie. Kobiety nie okazują się zresztą dużo lepsze. Dzielnie walczą o swoje miejsce w świecie, ale bywają próżne, bezduszne, zakłamane, zdradzieckie, podstępne, w ostateczności gotowe nawet zabić.
W opisywanym tu świecie nikt nie jest niewinny. Choć w książce nie brakuje czułości okazywanej bohaterom i zrozumienia dla ich motywacji, to dominuje w niej przekonanie o ciemnej stronie ludzi, którzy są sterowani przez geny nie do przezwyciężenia, mroczne popędy, nawyki oraz stereotypy. To nie są historie, których nie znamy – jak mówi jedna z bohaterek. My je znamy, czasem z własnego doświadczenia, jednak Rumena Bužarowska, snując opowieść o świecie zdominowanym przez mężczyzn, odnajduje własny, silny głos.
Rumena Bužarovska urodziła się w 1981 roku w Skopje. Jest pisarką, tłumaczką literatury i komentatorką społeczną. Jej tomy opowiadań tłumaczono na język angielski, niemiecki, francuski, chorwacki, serbski i bułgarski. Była stypendystką International Writing Program w Iowa. Wykłada literaturę amerykańską na uniwersytecie w Skopje. Jest też redaktorką internetowego czasopisma literackiego „Blesok”, współinicjatorką projektu opowiadania historii dla kobiet „Peach Preach” oraz badaczką humoru w literaturze amerykańskiej i macedońskiej, o czym napisała studium naukowe.
Dorota Jovanka Ćirlić urodziła się w 1954 roku w Kielcach. Jest tłumaczką literatury pięknej, redaktorką i publicystką. Ukończyła filologię polską Uniwersytetu Warszawskiego. Jej książkowy debiut translatorski – Kiedy kwitną tykwy Dragoslava Mihailovicia – ukazał się w 1977 roku, od tego czasu tłumaczka pracuje też w miesięczniku teatralnym „Dialog”, gdzie zajmuje się polską dramaturgią oraz teatrem bałkańskim. Współpracowała bądź współpracuje z czołowymi czasopismami polskimi, m.in. z „Gazetą Wyborczą”, gdzie przez trzy lata była redaktorką działu kultury. Współpracowała z londyńskim wydawnictwem PULS (od 1991 roku), gdzie zaczęła pisać o Bałkanach. W 1998 roku otrzymała nagrodę ZAiKS-u za najlepszy przekład w dziedzinie dramaturgii, w 2013 – nagrodę za całokształt pracy translatorskiej. Jest członkinią Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Przetłumaczyła ponad czterdzieści książek prozatorskich i tyleż sztuk teatralnych. Od czasu do czasu podejmuje się tłumaczenia poezji.
