Komentarz Massima Gezziego do wiersza "Cegły"

Cegły

Jeśli chcesz cegłę, powinieneś wziąć
cegłę, by naprawić mur
lub żeby załatać dziurę
w podłodze w jodełkę.

Cegła, która żyje: bryła o trzech wymiarach,
swoje waży, w dotyku wydaje się
szorstka i porowata, razem z innymi
piętrzy się w rumowisko, gniazdo
dla stonogi, skorka i pająka.

Cegła, która istnieje, rozbita młotkiem
pęka tylko jeden raz, piękny jest dźwięk
cegły, suchy i precyzyjny.

Cegła waży więcej niż słowa,
które potrafią tylko imitować ciężar,
kładąc się jedno na drugim.

Chciałbym z wierszy robić cegły.

„Cegły” to wiersz z pozoru jasny, który ostatecznie okazuje się niejednoznaczny. Pisząc go, myślałem: czasem słowa bywają w naszym życiu mniej istotne niż cegły. Te, zwykle wskazywane jako budulec muru oddzielającego coś od czegoś innego („another brick in the wall”, śpiewali Pink Floyd), są tak naprawdę niewidzialną podporą naszych domów. Nasza codzienność opiera się na cegłach, bez nich nie istniałyby historie każdego z osobna (wiedziałem o tym dobrze, gdy tekst powstawał – żyłem bez stabilnej pracy i stałego mieszkania).

Wydawało mi się wtedy, że słowa nie mają identycznej wagi: nierzadko puste, niepotrzebne, ulotne – niekiedy także te zawarte w wierszach – mogą okazywać się mniej niezastąpione, mniej niezbędne, dla naszego istnienia niż rząd cegieł.

Tekst nie kończy się jednak w przewidywalny sposób – to, co mówi ostatni wers, można rozumieć przynajmniej dwojako: jedyne cegły, które umiem wyprodukować w moim życiu, zrobione są z poezji, z wierszy, czyli właśnie z tych słów, które poprzednie wersy obrażały. I, według mnie, prawdziwa poezja – do tworzenia jakiej wszyscy przecież dążymy – może zachowywać siłę i solidność cegły. Umieścić wiersz jako fundament naszych pokoi, naszego istnienia na świecie, to nie byłby, w gruncie rzeczy, taki zły pomysł, jeśli tylko nasze „wyroby ze słów” by nam na to pozwoliły. Czasem, nieoczekiwanie, się tak zdarza.