Emily DICKINSON: „Samotność przestrzeni”

24 czerwca ukazała się 94. przekładowa książka Biura Literackiego – Samotność przestrzeni Emily Dickinson w tłumaczeniu Tadeusza Sławka.

24 czerwca ukazała się 94. przekładowa książka Biura Literackiego – Samotność przestrzeni Emily Dickinson w tłumaczeniu Tadeusza Sławka. Liczący blisko pięćdziesiąt tekstów wybór wierszy amerykańskiej poetki to kolejna premiera i jeden z najważniejszych punktów zbliżającej się 24. edycji festiwalu Stacja Literatura, który w dniach 12–15 września po raz kolejny zawita do Stronia Śląskiego.

Biografia Emily Dickinson (1830–1886), jednej z najwybitniejszych poetek w historii, w dużej mierze pozostaje zagadką. Zrekonstruowany z listów oraz wierszy obraz jej życia niezmiennie frapuje kolejne pokolenia czytelników, każąc na nowo stawiać pytania o źródła twórczości i rolę, jaką odgrywają w niej samotność, dobrowolne odosobnienie, a także nie zawsze łatwa do zdefiniowania odmienność.

Urodzona w 1830 roku w Amherst (Massachusetts) Dickinson tworzyła w izolacji, niemal całe swoje życie spędzając w rodzinnym domu, z dala od świata. Do roku 1886 ukazało się drukiem zaledwie kilka z ponad 1700 tekstów. Dopiero po śmierci poetki odnalezione w zamkniętym kufrze wiersze pozwoliły w pełni pojąć jej niezwykły talent, co przyniosło autorce zasłużone uznanie.

Poezja Emily Dickinson nie przestaje zadziwiać swą nowoczesnością. Zmagając się z tradycyjnymi, „wielkimi” tematami, Dickinson czyni to na własnych warunkach, poddając lirycznej – i krytycznej – analizie zarówno same pojęcia, z których utkany jest nasz obraz świata, jaki i język, przy pomocy którego o nich mówimy.

Pozornie nieskomplikowane wiersze Dickinson stanowią jedną z najbardziej wyszukanych propozycji intelektualnych w dziejach poezji. Jak pisał Harold Bloom: „Dickinson osiągnęła wewnętrzną wolność, która pozwoliła jej przemyśleć wszystko na nowo, zyskując poznawczą oryginalność równie głęboką co William Blake”.

Dokonany przez Tadeusza Sławka wybór wierszy obejmuje teksty ze wszystkich okresów jej twórczości, stając się kolejną, niezwykle zajmującą propozycją odczytania tych unikatowych wierszy, które zadziwiają kunsztowną, zwięzłą formą. Dickinson, jak pisał tłumacz, to „wielka mistrzyni myślników”, która w osobie śląskiego eseisty znalazła godnego siebie czytelnika i interpretatora.

Poezja ta od lat cieszy się w Polsce niesłabnącą popularnością. Przekładana przez Kazimierę Iłłakowiczównę, Ludmiłę Marjańską, Andrzeja Szubę, Stanisława Barańczaka, Macieja Maleńczuka, a ostatnio także przez Krystynę Lenkowską Emily Dickinson należy do najchętniej tłumaczonych u nas poetów i poetek.

Premierowe przekłady Tadeusza Sławka to fascynujący głos w toczącej się już od kilkudziesięciu lat dyskusji o polskim obliczu tej poezji, przynoszący niezwykle świeże spojrzenie na interpretację tej arcytrudnej dla każdego tłumacza literatury. Samotność przestrzeni z niezwykłą maestrią oddaje zwodniczą, ufundowaną często na paradoksie prostotę wierszy Dickinson.

Tadeusz Sławek należy do najwybitniejszych postaci polskiej humanistyki ostatnich dekad. Jak zauważa autor zamieszczonego w książce posłowia Juliusz Pielichowski: „duet Dickinson–Sławek okazuje się jednym z najszczęśliwszych intelektualnych mariaży, jakie można sobie na niepewnym gruncie tej na wskroś oryginalnej poezji wyobrazić”.

Znakomity tłumacz, poeta, eseista, literaturoznawca, profesor Uniwersytetu Śląskiego, a także – od niedawna – samorządowiec, w 2017 roku został laureatem Poznańskiej Nagrody Literackiej. Samotność przestrzeni to druga książka – po Pieśni torby na pawia Nicka Cave’a – przygotowana przez Tadeusza Sławka we współpracy z Biurem Literackim.