Henri MICHAUX: Meskalina i muzyka

W serii „Klasycy europejskiej poezji” ukazała się Meskalina i muzyka Henriego Michaux w wyborze i tłumaczeniu Wacława Rapaka i Jakuba Kornhausera. To liczący 140 stron zbiór jednego z najbardziej intrygujących poetów języka francuskiego, ikony literatury osobnej, autora sięgającego do wielu tradycji (m.in. awangardy, surrealizmu, poezji wizyjnej, działań kolażowych) i nieustającego w formalnym eksperymentowaniu.

W serii „Klasycy europejskiej poezji” ukazała się Meskalina i muzyka Henriego Michaux w wyborze i tłumaczeniu Wacława Rapaka i Jakuba Kornhausera. To liczący 140 stron zbiór jednego z najbardziej intrygujących poetów języka francuskiego, ikony literatury osobnej, autora sięgającego do wielu tradycji (m.in. awangardy, surrealizmu, poezji wizyjnej, działań kolażowych) i nieustającego w formalnym eksperymentowaniu. Znajdziemy tam szalone wizje, fantasmagoryczne czy realne dzienniki podróży, nonszalanckie makabreski, lapidarne aforyzmy zwane „plasterkami wiedzy”, kadry z doświadczeń narkotycznych, intymne lamenty, ćwiczenia duchowe, poetyckie kalendaria i scenopisy, zapisy halucynacji zamieszkanych przez zjawy, cienie i sobowtóry.

„Chcielibyśmy ukazać podskórną rewolucyjność pisania Michaux, w całej rozciągłości strukturalnej – od syntetycznych ‘plasterków wiedzy’ po gęste poematy prozą” – deklarują tłumacze. „Tylko w takim ujęciu bowiem dajemy czytelnikowi szansę na przeniknięcie do mrocznych krain, nawiązujących do piekielnych kręgów Rimbauda czy Lautréamonta, lecz poszerzających je o awangardową niejednoznaczność. Mimo że Michaux jest dobrze znany jako prozaik, to mamy do dyspozycji tylko dwie książki poetyckie autora: Poezje w wyborze i tłumaczeniu Juliana Rogozińskiego (celofanowa seria PIW, 1978), a także tom poematów prozą w przekładzie Julii Hartwig (Seans z workiem oraz inne rady i przestrogi, Sic!, 2004). Uważamy, że nadszedł czas, by przypomnieć tego niebanalnego twórcę nowymi tekstami”.

Zdaniem Tomasza Swobody: „Henri Michaux to pisarz i artysta osobny w pełnym sensie tego słowa. Luźno związany i kojarzony z ruchem surrealistycznym, kroczył przez całe dekady własną ścieżką, eksplorując literackie, wyobraźniowe i psychiczne obszary, na które nie zapuścili się, ani przedtem, ani potem, żadni inni artyści zachodniego świata. Przez ostatnie dekady odkrywany w Europie jako twórca wizualny, w Polsce wciąż pozostaje zapoznany także jako poeta. Zdumiewająco skromny wybór wierszy Michaux, jakim dysponujemy w naszym języku, wreszcie zostanie wzbogacony o nowe przekłady w wyborze znakomitych tłumaczy i do tego wybitnych znawców twórczości francuskiego mistrza”.

Według Anny Wasilewskiej: „Michaux inspirował się odkryciami awangardy, a jego poetyka opierała się na wizyjności i oniryzmie o surrealistycznych korzeniach. Nie byłby twórcą tak oryginalnym, o wciąż aktualnej wymowie, gdyby nie charakterystyczny idiolekt: minimalistyczny, lapidarny, bliski aforyzmowi, a między słowami wybuchający szalonymi wizjami. Jego różnorodne formalnie i wewnętrznie skomplikowane tomy dają możliwość przesunięcia akcentów w konstruowaniu poetyckiego programu Michaux: to już nie tylko kontynuator awangardowych eksperymentów, lecz w pierwszej kolejności praktyk, traktujący przestrzeń tekstu jako arenę zmagań z siłami nieprzyjacielskiego świata”.

Henri Michaux (1899–1984) to urodzony w Belgii francuski poeta, prozaik, eseista, malarz i grafik. Był jednym z najbardziej intrygujących XX-wiecznych pisarzy języka francuskiego, autorem kilkudziesięciu książek: tomów wierszy, prozy poetyckiej, dzienników z podróży, esejów i szkiców, a także przedsięwzięć intermedialnych. Otrzymał ważne nagrody literackie i malarskie. Twórczością Henriego Michaux fascynowali się nie tylko francuscy neoawangardziści, lecz również przedstawiciele Beat Generation.

Jakub Kornhauser to poeta, eseista, tłumacz, literaturoznawca. Jest adiunktem na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, współtworzy Ośrodek Badań nad Awangardą przy Wydziale Polonistyki UJ. Wydaje książki o literaturze, tomy poetyckie i eseistyczne. Jest laureatem Nagrody Szymborskiej za tom poematów prozą Drożdżownia (2016) i Nagrody Znaczenia za książkę z esejami Premie górskie najwyższej kategorii (2021), za którą nominowany był także do Nagrody Literackiej Gdynia. Przekłada literaturę awangardową z francuskiego, rumuńskiego. Za przekłady otrzymał nominacje m.in. do nagrody Europejski Poeta Wolności (2018) i Nagrody Literackiej Gdynia (2021).

Drugi ze współtłumaczy Meskaliny i muzyki Henriego Michaux – Wacław Rapak – to literaturoznawca, romanista, tłumacz, profesor w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się nowoczesną i współczesną literaturą francuską oraz teorią literatury. Jest autorem książek poświęconych m.in. Maurice’owi Blanchotowi i Henriemu Michaux, współredaktorem wielu monografii naukowych. Przekłada z języka francuskiego (m.in. książki Alberta Camusa czy Frédérica Beigbedera). Jest redaktorem naczelnym czasopism „Romanica Cracoviensia” i „Humanities and Cultural Studies”. Zyskał tytuł Kawalera Orderu Palm Akademickich (Francja).