Zapowiedź z Biura / Jan ŠKROB: Real

Pierwszą tegoroczną książką poetycką z serii Nowy europejski kanon literacki jest tom Jana Škroba Real w przekładzie Zofii Bałdygi. Premiera już 3 kwietnia.

Pierwszą tegoroczną książką poetycką z Nowego europejskiego kanon literackiego jest tom Jana Škroba Real w przekładzie Zofii Bałdygi. Real opisuje i diagnozuje napięcia pomiędzy różnymi wymiarami rzeczywistości: codziennością, mitem, psychodeliczną wizją, teraźniejszością, dystopią czy grą komputerową. To właśnie spotkanie tych światów jest poezją. A ich wspólnym lirycznym mianownikiem stają się stawiane pytania. Poeta nie traci czasu, pyta jedynie o kwestie zasadnicze, oscylując między duchowością a zaangażowaniem, indywidualizmem jednostki a kolektywizmem wspólnoty.

Pytania Jana Škroba są pełne wielkich słów. Autor się ich nie boi, nie stroni od nich. Co więcej, chce ich używać, często stawia na patos. Interesuje go wyłącznie to, co egzystencjalnie istotne, bo przecież współczesność nie zostawia nam miejsca na nic innego. Czas i przestrzeń tych wierszy są skrajnie niegościnne, nieprzytulne, nieprzyjemne. Poeta o krok wyprzedza katastrofę, której nadejście wszyscy przeczuwamy. Zamienia znajomy krajobraz w dystopię. Nie jest to cicha transformacja, te wiersze – przede wszystkim dzięki specyficznemu użyciu przerzutni i powtórzeń – wręcz krzyczą.

Real można czytać jako próbę wspólnotowej wypowiedzi generacji, która mierzy się z katastrofą klimatyczną i nieuchronnością zbliżającego się (trwającego?) końca antropocenu. Jednocześnie tom Škroba warto interpretować jako osobisty (duchowy, filozoficzny, polityczny) manifest. Poezja staje się tu buntem przeciwko katastrofie, której nieuchronność jest oczywista, ale nie usprawiedliwia bezczynności. Słowo poetyckie pozwala zachować wolność i osobistą autonomię w rzeczywistości, która powoli staje się dystopią.

Czeski poeta i tłumacz Jan Škrob urodził się w 1988 roku. Jest autor tomów Pod dlažbou (2016), Reál (2018) oraz Země slunce (2021). Współlaureat czesko-niemieckiej nagrody literackiej Dresdner Lyrikpreis. Jego wiersze były tłumaczone na wiele języków i publikowane w czasopismach oraz antologiach w Czechach i za granicą. Jest członkiem stowarzyszenia pisarzy Asociace spisovatelů oraz związku Svaz nezávislých autorů. Autor będzie gościem tegorocznego TransPortu Literackiego 28 zaplanowanego między 21 a 24 września w Kołobrzegu.

Zofia Bałdyga urodziła się w 1987 roku w Warszawie. Jest poetką oraz tłumaczką najnowszej poezji czeskiej i słowackiej. Autorka książek poetyckich: Passe-partout (2006), Współgłoski (2010), Kto kupi tak małe kraje (2017) oraz Klimat kontynentalny (2021). Absolwentka Instytutu Slawistyki Zachodniej i Południowej UW. Twórczyni antologii poezji kobiet Sąsiadki. 10 poetek czeskich (2020) oraz Sąsiadki. 10 poetek słowackich (2022). Za działalność translatorską uhonorowana Nagrodą Literatury na Świecie w kategorii Młoda twarz (2021). Mieszka w Pradze.