wywiady / O KSIĄŻCE

Nigdy nie widziałam wilgi

Bianka Rolando

Martyna Buliżańska

Rozmowa Bianki Rolando z Martyną Buliżańską, towarzysząca premierze książki wizyjna, wydanej w Biurze Literackim 26 czerwca 2017 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Bianka Rolando: wizyjna to tytuł Twojego nowego, drugiego tomiku, który za właśnie trafił do czytelników. Swoim debiutem ustanowiłaś swój głos poetycki, teraz z każdą kolejną książką ten głos będzie się sprawdzał poprzez „dalszą drogę”, a jego ustawienie nie będzie do końca stałe. Odwołując się do tytułu, co dostrzegasz (na wylot) poprzez własną książkę, co chcesz objąć wzrokiem?

Martyna Buliżańska: Sam debiut nie był chyba dla mnie najprostszy. Zgoda, debiutowałam młodo, dostałam nagrodę, wszystko potoczyło się w zasadzie lepiej niż poprawnie. Aczkolwiek przyjemnie nie było, poczytałam o sobie to i owo; nie mam na myśli komentarzy krytycznych, ale, załóżmy – spodziewałam się krytyki konstruktywnej, a wkręcono mnie w wir plotek i ploteczek personalnych. A szkoda, gdzieś w tym wszystkim mogła przecież zginąć moja jest ta ziemia – na szczęście dla mnie nie zginęła i napisałam wizyjną. Zawsze coś tam widziałam, może widziałam nawet więcej niż w istocie bym sobie życzyła. Trochę mnie w najprostszym stwierdzeniu boli to, co widzę, czasem boli, bo jest przykre (i tak jest najprościej), czasem boli, bo jest zwyczajnie piękne. I w takich momentach czuję się nieco inaczej, sama dokładnie nie wiem jak – trochę oderwana od odbierania wszystkich bodźców i jednocześnie skupiona na percepcji tego, co wywołało ten stan. W odróżnieniu od moja jest ta ziemia nic sobie nie wyobrażam, nie kreuję rzeczywistości; to wszystko jest i opisuję to, co sama gdzieś tam mniej lub bardziej wnikliwie obserwuję.

W wizyjnej pojawia się wiersz dedykowany Balthusowi. Ta kontrowersyjna twórczość do dziś omawiana jest w sposób szczególny. Jak słyszę „Balthus”, od razu widzę „laleczki”, rozebrane i obojętne, w jakiś spośob jeszcze samowystarczalne. Nie są one jednak wolne, są namalowane tak, aby je skontrolować.

Balthusa poznałam przy okazji mojego zainteresowania figurą lolity, zaciekawiły mnie zarówno jego prace, jak i sama postać. Paradoksalnie jednak jedną z wizji, a co za tym idzie – tekst, zapoczątkował jego autoportret „Król kotów”. Coś takiego jest w obrazach Balthusa, co nie pozwala mi odciągnąć uwagi od twarzy postaci. Moja pamięć wzrokowa w jakiś bliżej mi nieznany sposób skanuje te twarze, postaci, nastroje i odnajduje paralelne w rzeczywistości. Pamiętam, że po „Królu kotów” nie mogłam przestać myśleć o tym, że jedyne, co widzę, to nie postać Balthusa, a Brunona Schulza. Może ta historia jest nieźle zapętlona, ale gdzieś tam wierzę, że występuje i moja „postać zdublowana”. I tak też tu było – wrażenie, jakaś wizja, no i jeszcze do tego świetnie się złożyło, że obydwie te postaci (i Balthus, i Schulz) są niezwykle dziwne i dla mnie ważne.

Jest też wiersz „Las Vegas”. Jak teraz wygląda E-sagila? Jakbyś miała sportretować współczesnego Marduka w paru kreskach…

Najprościej jak tylko mogę – człowiek zwrócony do siebie, ale nie w beatlesowski sposób poszukiwania ‘inner-light’, ale raczej z wiedzą o trzystu sposobach na dobry humor, taktyką „sprawdź, czy masz depresję dzięki naszemu testowi”, jak być jednakowym i stylowym, albo z artystycznie tańszym kosztem niż papierosy. Nie odkrywam teraz nowego lądu, ale w każdym jest troszkę buntu, prawda. No i generalnie jest po prostu sztucznie, plastikowo i neonowo.

A „iluminacja na suficie moth club”?

W londyńskim moth club jest sufit pokryty brokatem. Podczas koncertów pełzają po nim światła i to jest piękna iluminacja. Współczułam wtedy tym wszystkim shoegaze’owym zespołom, które z założenia mają patrzeć w buty i przez to nie widzą sufitu. No ale przecież jak się człowiek gapi w podłogę, to się wstydzi i to też jest piękne. Szkoda, że teraz niewielu potrafi szczerze spojrzeć w buty albo w górę moth club. W jednym i w drugim przypadku mogę zagwarantować porządne i bolesne wizje.

Chciałam Cię spytać o Twoje „po”, a konkretnie: jakie poetki cenisz?

Muszę przyznać, że nie sytuuję się nigdzie, a „ulubione poetki” też nie do końca w moim życiu istnieją. Chyba to trochę u mnie działa tak, że tworzę coś, co mnie „biernie” nie interesuje. Literatura ze wszystkich sztuk jest u mnie (aktualnie, ale i od jakiegoś czasu) na szarym końcu. Wcale nie dlatego że jej nie cenię, ale na tę chwilę, najmniej mnie potrafi zająć. Czytałam dużo i w pewnym momencie przestało mnie to bawić, gdzieś po drodze o wiele bardziej zajmujące stały się języki obce i język jako system, a ze sztuk wszystko to, czego sama robić nie potrafię – film, muzyka, malarstwo.

Rozumiem, ale szkoda, że nie wyciągnę od Ciebie choć paru tropów. Nie chodziło mi o szufladkowanie twórczości poetyckiej – sama ze swoją poezją staram się nieco histerycznie uciekać przed katalogami – ile raczej o choćby chwilową pamięć “po” wszystkim.

Jednak niezmiernie się cieszę, że kierujesz mnie w rejony malarstwa, zostawmy Balthusa. A co ogólnie w malarstwie szczególnie jest pociągającego, technika nakładania farby: Pollock, Klein, Nitsch? Czy sam kolor i jego dookreślanie się: Rotkho, Reinhardt?

Z malarstwem przeszłam też długą drogę – jako trzynastolatka odkryłam Fridę Kahlo i urzeczona bardziej jej postacią niż obrazami, totalnie wsiąkłam. Podobny los spotkał mnie z Ecole de Paris (parę lat później); poznawałam obrazy poprzez postaci, a to bardzo biedne podejście, które teraz (chociażby w odniesieniu do poetów) trochę mnie śmieszy. Teraz otwarcie mówię, że uwielbiam chłód Vermeera, Rothko ani trochę mnie nie urzekł, bawią mnie tytuły dzieł Dudy-Gracza, a niektórym zazdroszczę wielkiej umiejętności rozszczepiania świata (tu wiadomo: Picasso, Braque).

Ostatnim wierszem w nowej książce jest “dzieciństwo; wilga”. Wilga to bardzo płochliwy ptak, którego zdradza często jego charakterystycznyśpiew. Rozumiem, że Twoja odpowiedż na to pytanie będzie płochiwa, w sumie na to liczę (smięch). Czy chcesz wilgę usłyszeć “z ostatniego piętra w ostatnim momencie” dlatego że jest zbyt lękliwa by zostać dostrzeżoną na koniec, czy dlatego, że na końcu zobaczymy mignięcie jej żołtego ciała jako potwierdzenie, że jednak ten głos był prawdziwy?

Totalnie trafiłaś – wilga jawi mi się jako mityczne zwierzę znane tylko z podręcznika czasów podstawówki. Wiesz, co jakiś czas ona tam była, jako “typowy ptak polski”, zaraz obok bocianów i wróbli. Wszystko fajnie, tyle, że bociana i wróbla widziałam, a wilgi nigdy. I jeszcze te jej magiczne atrybuty – ciekawy kolor i piękny głos. Gdzieś mi się ta wilga zakodowała, czasami do dziś dnia, jak mam okazję być w miejscu innym niż miasto to sobie mimowolnie pomyślę – a może tu będzie ta wilga? Koniec końców, nigdy jej nie widziałam ani nie słyszałam i wilga nadal jest w sferze mitycznej, jako coś, co można zobaczyć tylko w krańcowym momencie. Ale wierzę, że można i że w jakiś sposób to będzie prawdziwe.

O AUTORACH

Bianka Rolando

Urodzona w 1979 w Warszawie. Pisarka i artystka sztuk wizualnych. Absolwentka poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Laureatka Medalu Młodej Sztuki w dziedzinie literatury (2008) i Nagrody Kazimiery Iłłakowiczówny za najlepszy debiut poetycki (2009). Mieszka w Poznaniu.

Martyna Buliżańska

Urodzona w 1994 roku. W 2010 roku opublikowała zestaw wierszy w antologii Poetyckie debiuty 2010 w ramach projektu „Połów”, którego jest laureatką. Za debiutancki tom moja jest ta ziemia otrzymała Wrocławską Nagrodę Poetycką Silesius 2014 oraz Złoty Środek Poezji (2014). Mieszka na Kujawach.

powiązania

Dziurka od Klucza jest mgławicą

wywiady / O KSIĄŻCE Bianka Rolando Joanna Mueller

Rozmowa Joanny Mueller z Bianką Rolando, towarzysząca wydaniu książki Stelle, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 11 marca 2019 roku.

WIĘCEJ

Bellulla

recenzje / KOMENTARZE Bianka Rolando

Autorski komentarz Bianki Rolando do książki Stelle, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 11 marca 2019 roku.

WIĘCEJ

Stelle (2)

utwory / zapowiedzi książek Bianka Rolando

Fragment zapowiadający książkę Stelle Bianki Rolando, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 11 marca 2019 roku.

WIĘCEJ

Stelle (1)

utwory / zapowiedzi książek Bianka Rolando

Fragment zapowiadający książkę Stelle Bianki Rolando, która ukaże się nakładem Biura Literackiego 11 marca 2019 roku.

WIĘCEJ

Poezja z nagrodami: moja jest ta ziemia

recenzje / KOMENTARZE Martyna Buliżańska

Martyna Buliżańska odpowiada na pytania w ankiecie dotyczącej książki moja jest ta ziemia, wydanej w Biurze Literackim 26 września 2013 roku, a w wersji elektronicznej 14 listopada 2018 roku. Książka ukazuje się w ramach akcji „Poezja z nagrodami”.

WIĘCEJ

Bydgoskie mówi burżuazja

dzwieki / RECYTACJE Martyna Buliżańska

Wiersz z tomu moja jest ta ziemia, zarejestrowany podczas spotkania “Nowe sytuacje” na festiwalu Port Wrocław 2014.

WIĘCEJ

Symulacja świata

nagrania / Stacja Literatura Kacper Bartczak Maciej Jakubowiak Martyna Buliżańska Roman Honet Szymon Słomczyński

Spotkanie autorskie w ramach festiwalu Stacja Literatura 22, w którym udział wzięli Kacper Bartczak, Martyna Buliżańska, Roman Honet, Szymon Słomczyński i Maciej Jakubowiak.

WIĘCEJ

Wordplay

recenzje / KOMENTARZE Martyna Buliżańska

Komentarz Martyny Buliżańskiej do wiersza “John Maus wordplay” z tomu wizyjna, który ukazał się nakładem Biura Literackiego 26 czerwca 2017 roku.

WIĘCEJ

Podmoskiewskie jednostajnie

dzwieki / RECYTACJE Martyna Buliżańska

Wiersz z tomu moja jest ta ziemia, zarejestrowany podczas spotkania “Nowe sytuacje” na festiwalu Port Wrocław 2014.

WIĘCEJ

Ślady pamięciowe – pobrzeża

dzwieki / RECYTACJE Martyna Buliżańska

Wiersz z tomu moja jest ta ziemia, zarejestrowany podczas spotkania “Nowe sytuacje” na festiwalu Port Wrocław 2014.

WIĘCEJ

wizyjna (2)

utwory / zapowiedzi książek Martyna Buliżańska

Fragment zapowiadający książkę wizyjna Martyny Buliżańskiej, która ukaże się w Biurze Literackim 26 czerwca 2017 roku.

WIĘCEJ

wizyjna (1)

utwory / zapowiedzi książek Martyna Buliżańska

Fragment zapowiadający książkę wizyjna Martyny Buliżańskiej, która ukaże się w Biurze Literackim 26 czerwca 2017 roku.

WIĘCEJ

już sprzedają magdalenki

recenzje / KOMENTARZE Martyna Buliżańska

Komentarz Martyny Buliżańskiej do wiersza “już sprzedają magdalenki” pochodzącego z książki moja jest ta ziemia.

WIĘCEJ

Nie ze względu na piękne obrazy, ale na moc słowa

wywiady / O KSIĄŻCE Martyna Buliżańska Roman Honet

Rozmowa Romana Honeta z Martyną Buliżańską, towarzysząca premierze książki Moja jest ta ziemia, wydanej w Biurze Literackim 26 września 2013 roku.

WIĘCEJ

Legenda do mapy, czyli autokomentarz do poematu "Modrzewiowe korony"

recenzje / KOMENTARZE Bianka Rolando

Autorski komentarz Bianki Rolando do wiersza „Modrzewiowe korony” z książki Modrzewiowe korony, wydanej nakładem Biura Literackiego 10 listopada 2010 roku.

WIĘCEJ

Odwrócić odwrócone

recenzje / IMPRESJE Bianka Rolando

Esej Bianki Rolando o książce Odwrócone światło Tymoteusza Karpowicza.

WIĘCEJ

Poezja pozwala oddać wszystkie kadry

wywiady / O PISANIU Martyna Buliżańska

Rozmowa Magdy Szczubret z Martyną Buliżańską, towarzysząca premierze książki Moja jest ta ziemia, wydanej w Biurze Literackim 26 września 2013 roku.

WIĘCEJ

Przemyt mroku

recenzje / ESEJE Adam Poprawa

Recenzja Adama Poprawy z książki wizyjna Martyny Buliżańskiej, wydanej w Biurze Literackim 26 czerwca 2017 roku.

WIĘCEJ

Wordplay

recenzje / KOMENTARZE Martyna Buliżańska

Komentarz Martyny Buliżańskiej do wiersza “John Maus wordplay” z tomu wizyjna, który ukazał się nakładem Biura Literackiego 26 czerwca 2017 roku.

WIĘCEJ

wizyjna (2)

utwory / zapowiedzi książek Martyna Buliżańska

Fragment zapowiadający książkę wizyjna Martyny Buliżańskiej, która ukaże się w Biurze Literackim 26 czerwca 2017 roku.

WIĘCEJ

wizyjna (1)

utwory / zapowiedzi książek Martyna Buliżańska

Fragment zapowiadający książkę wizyjna Martyny Buliżańskiej, która ukaże się w Biurze Literackim 26 czerwca 2017 roku.

WIĘCEJ

Ludzie w oknach dają znaki

recenzje / ESEJE Radosław Wiśniewski

Recenzja Radosława Wiśniewskiego z książki moja jest ta ziemia Martyny Buliżańskiej, która ukazała się 19 maja 2014 roku na blogu jurodiwy-pietruch.

WIĘCEJ

Piłka Celana

recenzje / IMPRESJE Piotr Kępiński

Esej Piotra Kępińskiego towarzyszący premierze książki moja jest ta ziemia Martyny Buliżańskiej.

WIĘCEJ