debaty / ANKIETY I PODSUMOWANIA

2013 – S.O.S dla tekstów piosenek

Marcin Jurzysta

Głos Marcina Jurzysty w debacie "Biurowe książki roku 2013".

strona debaty

Biurowe książki roku 2013

Jesień już Panie, zaraz zima i kolejny kalendarz trzeba będzie wyrzucić do śmietnika (oczywiście, pamiętając o obowiązujących przepisach dotyczących segregacji odpadów). Na powitania, bardziej lub mniej hałaśliwe, Nowego Roku przyjdzie jeszcze pora. Tymczasem, przechodniu, powiedz Polsce, jakie książki z 2013 roku, spośród tych Biurowych, mają szansę stać się częścią literatury długiego trwania lub chociażby zapaść w pamięć na dłużej niż jeden sezon w tym zimnym kraju!

Wartościowym dorobkiem BL jest seria 33. PIOSENKI NA PAPIERZE. Poszukiwanie naprawdę dobrych tekstów piosenek to dziś nie lada sztuka. W czasach fraz takich, jak ta poniższa [doprawdy perełka!]:

Ja jestem inny. Ja jestem inna.
Jesteśmy różni i to nas różni.
Pięknie nas różni inność niewinna.
Ty jesteś inny. Ty jesteś inna.

Nie jestem winny, że jestem inny.
Nie jestem winna, że jestem inna.
Inna od ciebie, inna od niego.
Inna innością kogoś innego

[Piotr Rubik, Jesteśmy inni]

lub podobnych, w których autor uprasza absolut o złoty deszcz, tudzież zamyka oczy, które tak chciałby komuś dać, jak również deklaruje, że chciałby żyć życiem towarzyskim, patrząc na pustą szklankę, w jakiej mieści się dobytek w postaci pomarańczy. Autor piosenki, która jest czymś więcej niż tylko radiową przeszkadzajką, która utrzymuje przy życiu zaspanego kierowcę ciężarówki, to ktoś, kogo ze świecą trzeba szukać. Ale znaleźć go można i dowodem na to są wszystkie trzy tomy wydane w 2013 roku przez BL – Na skrzyżowaniu słów Grabowskiego, Śpij Aniele mój/Bez kolacji Janerki i Warszafka płonie Waglewskiego; to książki bardzo potrzebne, dające początek eksperymentowi, któremu zamierzam się uważnie przyglądać. Sporo jeszcze w tym temacie do zrobienia, sporo autorów i tekstów czeka na takie właśnie wybory, które dowodzą, że dobry tekst piosenki może być i jest bytem autonomicznym, który może funkcjonować również w ciszy papieru.

Piosenka w kulturze współczesnej wymaga rehabilitacji. To, że czym innym są wiersze, a czym innym piosenki, to sprawa oczywista, wynikająca z różnic gatunkowych i specyfiki samego procesu twórczego. Nie domagam się zatem, by tekst każdej piosenki był nieprzejednany, jak poezja Andrzeja Sosnowskiego, chciałbym jedynie, by tekst nie wynikał jedynie z konieczności utrzymania rymu i rytmu, który jest i tańczy dla nas. Oczywiście, powołanie do życia wspomnianej serii może być skomentowane jako zabieg marketingowy, mający na celu sięgnięcie do kieszeni zagorzałych fanów Grabaża, Janerki lub Waglewskiego, fanów, którzy kupią wszystko, co swoim nazwiskiem firmują ich idole. Jeśli nawet rozważamy taki zabieg w tych kategoriach, to i tak, jak mówią klasycy, ma on więcej plusów dodatnich, bo czyż takim plusem nie jest to, że być może nabywcy tych książek, natrafiając na katalog BL, sięgną również po inne pozycje?

Odchodząc od tematu piosenek, na koniec rzućmy okiem na książki wydane przez BL w 2013 roku, pod kątem ich szans na literackie laury, statuetki i czeki, pamiętając jednocześnie, że to tylko jedna i niekoniecznie najbardziej znacząca płaszczyzna weryfikująca jakość słowa. Gdybym był wałbrzyskim wróżbitą, który jako jedyny w Polsce dysponuje wiedzą o wydarzeniach przeszłych, przyszłych i teraźniejszych, mógłbym w tym momencie po prostu rozłożyć tarota i miałbym na dłoni werdykty wszystkich kapituł tego zimnego kraju. Nie jestem jednak wróżbitą, więc pozostają mi domysły. W mojej opinii wśród książek poetyckich nie pojawiły się tym razem takie, które wywalczą wspomniane laury. Wśród książek-finalistek mogą znaleźć się Echa Wojciecha Bonowicza, a potencjalnym laureatem nagrody za całokształt twórczości może być Ryszard Krynicki, którego jubileuszowy Przekreślony początek znalazł się wśród książek wydanych przez BL w 2013 roku. Wśród książek prozatorskich wskazałbym Do szpiku kości Krzysztofa Jaworskiego (mam nadzieję, że ta książka pojawi się w dyskusjach niejednego jury), natomiast Stare śpiewki Andrzeja Sosnowskiego to mój lider wśród eseistyki.

O AUTORZE

Marcin Jurzysta

Urodzony 23 grudnia 1983 roku w Elblągu. Literaturoznawca, poeta, krytyk literacki, członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Autor tomów poetyckich: ciuciubabka (2011), Abrakadabra (2014), Chatamorgana (2018) oraz Spin-off (2021) wydanych przez Dom Literatury i łódzki oddział Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Laureat Konkursu im. Haliny Poświatowskiej w Częstochowie, Rafała Wojaczka w Mikołowie oraz Międzynarodowego Konkursu „OFF Magazine” w Londynie.