Zawsze istnieje możliwość odwołania

Wskazanie: Adam WIEDEMANN Filtry

Nie lubię wybierać, ale skoro już muszę, wskazałbym Filtry Adama Wiedemanna. Filtry to celny tytuł – mamy zarazem konkret (miejsce akcji) i metaforę. W filtrowaniu chodzi przecież o to, czego się pozbyć, a co zostawić; o to samo chodzi w pisaniu. Nie wiem, jak powstawała książka – nie wiem, czy Wiedemann pisał codziennie i filtrował, czy też były dni, w które poeta nie pisał. Pomysł sporządzenia poetyckiego sprawozdania z kilku tygodni życia w cudzym mieszkaniu można by oczywiście nazwać projektem – wydaje mi się jednak, że Wiedemann jest daleko bardziej radykalny. Jak pisze Bataille: “Działanie, mające doprowadzić do usunięcia cierpienia, prowadzi ostatecznie w kierunku przeciwnym do możliwości dramatyzowania w jego imieniu: nie dążymy już do granic możliwego, […], a możliwe traci tymczasem swój sens, żyjemy projektem, tworząc (pod przykrywką nieubłaganej wrogości) w miarę spójny świat wespół z libertynem, sklepikarzem i egoistycznym dewotem” (Doświadzenie wewnętrzne, przeł. Oskar Hedemann). Sądzę, że Wiedemann nie dąży do usunięcia cierpienia, i już na samym początku wyznaje, iż chciałby “żeby to ktoś czytał w mrokach/ jakiegoś kazamatu” (“Nowe mieszkanie. Dzień drugi”), co tylko początkowo wydaje się nie współgrać z tonacją całości.

Książka jest świetna i zapewne powinienem na koniec ponarzekać, że taka krótka. Nie będę narzekać. Myślę, że jest w sam raz, a gdyby była dłuższa, czytelnik mógłby nie wytrzymać tej lekkości, która jest przecież tak złudna. Jestem więc usatysfakcjonowany, a zamiast kolejnej dawki wierszy o mieszkaniu na Filtrach, z wielką przyjemnością przeczytałbym tom szkiców poety. W październikowym numerze “Twórczości” Wiedemann pisze o Domarusie z wdziękiem, swadą i lekkością Ashbery’ego piszącego o Stein (“Literatura na Świecie”, 7-8/2006), więc natychmiast ma się ochotę na więcej.