Dimityr KENAROW: Zwierzęta apokryficzne

W serii „Nowy europejski kanon literacki” ukazały się „Zwierzęta apokryficzne” Dimityra Kenarowa w przekładzie Magdaleny Pytlak. Autor będzie gościem specjalnym tegorocznej edycji festiwalu TransPort Literacki między 6 a 9 czerwca w Kołobrzegu.

W serii „Nowy europejski kanon literacki” ukazały się „Zwierzęta apokryficzne” Dimityra Kenarowa w przekładzie Magdaleny Pytlak. „Gdy myślę i mówię o prawach zwierząt, myślę i mówię o podmiotowości, a to z kolei odbija się na myśleniu i mówieniu o ludziach – kim są ludzie pozbawieni głosu, ludzie, których to my staramy się zdefiniować i za nich decydować, i wreszcie: kim jesteśmy my sami, czy naprawdę to nasz głos?” – mówi w wywiadzie towarzyszącym premierze autor.

Książka pełna jest zwierząt, które zamieszkują świat realnie i metaforycznie. Znajdziemy tu najróżniejsze gatunki istot żywych – od najdrobniejszych organizmów, owadów, przez zwierzęta wodne i lądowe, Homo sapiens, aż do największych ssaków – których los staje się soczewką naszego bycia w świecie. Autor nie boi się zabawy formami klasycznymi, takimi jak elegia, oda czy poemat. Każdy z wierszy znajduje się w odpowiednim miejscu i przybiera swoisty, znaczący kształt.

„‘Zwierzęta apokryficzne’ to książka, na tle której widnieje kres ery antropocenu” – pisze Sylwia Siedlecka i dodaje: „Autor mówi o miłości, zabijaniu, pięknie zwierząt i ich tajemnicy. Zwierzęciem jest tu także człowiek, który, choć często odgradza się od innych żywych istot fasadami kultury, języka, ubrań, wzniosłych idei, dzieli z nimi wiele doświadczeń. Jakim zwierzęciem jest matka? – czytamy w jednym z wierszy, nawiązując do dziecięcej zabawy w udawanie różnych gatunków”.

Nie brak tu odniesień autobiograficznych, popkulturowych czy mitycznych, dzięki którym to, co apokryficzne, wypchnięte poza nawias, wchodzi do kanonu. Wydane w Bułgarii w 2010 roku „Zwierzęta apokryficzne” wpisują się w coraz mocniejszy w naszej części Europy nurt ekopoetyki, przy czym Kenarow nie poprzestał na poziomie zaangażowania słownego – cały dochód ze sprzedaży tomu został przekazany sofijskiemu ogrodowi zoologicznemu.

Dimityr Kenarow urodził się w 1981 roku. Jest absolwentem Middlebury College oraz Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley. Oprócz nagradzanych i szeroko komentowanych książek poetyckich publikuje reportaże oraz dzienniki z podróży. W 2023 roku ukazała się jego książka o byłej Jugosławii: „Dyktatorzy, traktory i inne przygody”. Autor jest członkiem bułgarskiego oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy Europejskich (AEJ) oraz amerykańskiego PEN Clubu.

Magdalena Pytlak urodziła się w 1981 roku. Jest bułgarystką, slawistką, doktorką literaturoznawstwa i tłumaczką literacką. Na co dzień pracuje w Instytucie Filologii Słowiańskiej UJ, gdzie wykłada współczesną literaturę i kulturę bułgarską oraz translatorykę. Ma na swoim koncie kilka nominacji oraz nagród za przekład, m.in. nominacje do Nagrody Literackiej Gdynia (2018 i 2019), nagrodę „Literatury na Świecie” oraz Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus.