Marta SOKOŁOWSKA: Imperium Dzieci

Pięt­na­stą tego­rocz­ną pre­mie­rą Biu­ra Lite­rac­kie­go jest Impe­rium dzie­ci Mar­ty Soko­łow­skiej – dys­to­pij­na opo­wieść o świe­cie, w któ­rym naj­wyż­szy­mi war­to­ścia­mi są dobro i szczę­ście dziec­ka.

Pięt­na­stą tego­rocz­ną pre­mie­rą Biu­ra Lite­rac­kie­go jest Impe­rium dzie­ci Mar­ty Soko­łow­skiej – dys­to­pij­na opo­wieść o świe­cie, w któ­rym naj­wyż­szy­mi war­to­ścia­mi są dobro i szczę­ście dziec­ka. To kolej­na po Bestia­riu­szu nowo­huc­kim Elż­bie­ty Łap­czyń­skiej publi­ka­cja wyróż­nio­na w pro­jek­cie wydaw­ni­czym „Pierw­sza książ­ka pro­zą” reali­zo­wa­nym przy oka­zji festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra. Impe­rium dzie­ci otrzy­ma­ło tak­że Nagro­dę Kra­ko­wa Mia­sta Lite­ra­tu­ry UNESCO.

W spo­łe­czeń­stwie podzie­lo­nym na czte­ry kla­sy – wybrań­ców i wyrzut­ków, ocze­ku­ją­cych i opraw­ców – o upra­gnio­ne dziec­ko sta­ra się B‑Maria, któ­ra tym samym podej­mu­je nie­rów­ną wal­kę z sys­te­mem. Suro­we regu­ły Impe­rium Dzie­ci wymu­sza­ją na wszyst­kich boha­te­rach opo­wie­dze­nie się po jed­nej ze stron: za reżi­mem, któ­ry nagra­dza posłusz­nych, lub prze­ciw­ko nie­mu, wraz z bun­tow­ni­ka­mi doko­nu­ją­cy­mi prze­wro­tu. Czy war­to jed­nak zmie­niać świat, w któ­rym dzie­ci nie cier­pią?

Powieść Mar­ty Soko­łow­skiej, dostrze­żo­na przez Beatę Sta­siń­ską pod­czas zajęć w pra­cow­ni pro­za­tor­skiej Sta­cji Lite­ra­tu­ra, jest pro­po­zy­cją wyjąt­ko­wą na tle ryn­ku wydaw­ni­cze­go. Autor­ka się­gnę­ła po gatu­nek dys­to­pii, niszo­wy wśród pol­sko­ję­zycz­nych auto­rów, a jed­no­cze­śnie wiel­ce pożą­da­ny, na co wska­zu­je popu­lar­ność pro­zy Mar­ga­ret Atwo­od. Podob­nie jak kana­dyj­ska pisar­ka, Soko­łow­ska wyko­rzy­stu­je ten gatu­nek, by zadać nie­wy­god­ne dla spo­łe­czeń­stwa pyta­nia.

Autor­ka z bra­wu­rą kre­śli wizję nie tak odle­głej przy­szło­ści, w któ­rej speł­nia się idea szczę­śli­we­go, wol­ne­go od cier­pie­nia dziec­ka. Łączy namysł filo­zo­ficz­ny z dra­ma­tur­gicz­nie dopra­co­wa­ną fabu­łą. Ope­ru­je języ­kiem nie­prze­zro­czy­stym, doj­rza­łym, dźwi­ga­ją­cym obfi­tość zna­czeń. Jako dra­ma­to­pi­sar­ka, autor­ka sce­na­riu­szy poru­sza­ją­cych i nagra­dza­nych spek­ta­kli, Soko­łow­ska wkra­cza na tery­to­rium pro­zy z teatral­ną dezyn­wol­tu­rą, któ­ra czy­ni jej styl wol­nym, osob­nym i ory­gi­nal­nym.

Zda­niem Fili­pa Łobo­dziń­skie­go: „Wyma­rzo­ny, a zara­zem strasz­li­wy przy­pa­dek zrzą­dził, że Impe­rium Dzie­ci Mar­ty Soko­łow­skiej uka­zu­je się w chwi­li, gdy w naszych uszach dźwię­czą hanieb­ne sło­wa pur­pu­ra­ta o nie­płod­nych mod­nych lal­kach. W kon­tek­ście takich ape­li lek­tu­ra krót­kiej powie­ści prze­sta­je być obco­wa­niem z dys­to­pią. Raczej z pró­bą prze-jasno-widze­nia, o jaką staw­kę idzie gra, w któ­rą ktoś nas wkrę­ca”.

W komen­ta­rzu zamiesz­czo­nym w biBLio­te­ce autor­ka doda­je: „Jeśli dla kogoś powieść będzie gło­sem w spra­wie zanie­dba­nych i krzyw­dzo­nych dzie­ci – wspa­nia­le. Jeśli ktoś odbie­rze powieść jako stu­dium umie­ra­nia, w A‑Carycy zoba­czy kostu­chę zna­czą­cą iksem ludzi ska­za­nych na śmierć, a w miesz­kań­cach Mia­sta Dzie­ci – bez­rad­ne wobec jej poczy­nań ofia­ry – genial­nie. Jestem otwar­ta na każ­dą for­mę odczy­ta­nia dys­to­pii”.

Mar­ta Soko­łow­ska to dra­ma­to­pi­sar­ka, dra­ma­turż­ka, pro­za­icz­ka, sce­na­rzyst­ka i reży­ser­ka fil­mu doku­men­tal­ne­go. Jest autor­ką tłu­ma­czo­nych i wysta­wia­nych słu­cho­wisk oraz sztuk teatral­nych, m.in.: Kamion­na. Opo­wie­ści rodzin­ne, Rey­kja­vik ’74, Hol­zwe­ge. Zosta­ła lau­re­at­ką kon­kur­su „Dra­mat!” orga­ni­zo­wa­ne­go przez Dwu­ty­go­dnik i Teatr IMKA. Jej tek­sty tłu­ma­czo­no na języ­ki: angiel­ski, rosyj­ski, nie­miec­ki, bia­ło­ru­ski i gru­ziń­ski.

Zamów książ­kę