Zapowiedź z Biura / Katarzyna SZAULIŃSKA Kryptodom

Drugą książką, jaką Biuro Literackie anonsuje przyszłoroczny TransPort Literacki 29, będzie Kryptodom urodzonej w Kołobrzegu i nominowanej w tym roku do Nagrody Literackiej Nike Katarzyny Szaulińskiej. Premiera już 16 października.

Drugą książką, jaką Biuro Literackie anonsuje TransPort Literacki 29, będzie Kryptodom urodzonej w Kołobrzegu i nominowanej w tym roku do Nagrody Literackiej Nike Katarzyny Szaulińskiej. Inspiracjami teoretycznymi w tworzeniu książki były teoria pozycji depresyjnej i schizoparanoidalnej Melanii Klein, hipoteza martwej matki André Greena oraz azylu psychicznego Johna Steinera i autyzmu psychogennego Frances Tustin. Premiera książki już 16 października.

Kryptodom to po niemiecku kryptokopuła – termin określający magmę gromadzącą się pod powierzchnią ziemi, zamkniętą i ukrytą, w przeciwieństwie do „otwartego” wulkanu, który wylewa ją w postaci lawy. Ziemia unoszona od środka może kojarzyć się z puchnącą sylwetką kobiety ciężarnej, z miną przeciwpiechotną, ale też z trupami wepchniętymi pod dywan. Słowo „kryptodom” kojarzy się poza tym z domem – ale podejrzanym, fałszywym, będącym przykrywką dla czegoś zgoła nieprzytulnego. Krypta, jako „dom” dla trumny, jest miejscem alchemicznej przemiany martwego w wybuchowe.

Bohaterka książki schodzi pod powierzchnię – dobrowolnie lub pod przymusem – w oczekiwaniu na lepsze czasy. Schodzi też do wnętrza własnego ciała, poprzestawianego przez chcianych i niechcianych gości. Czy to ciało jest domem dla niej samej, czy tylko taki nosi kryptonim? Czy jest domem dla innych – a jeśli tak, to czy ona wyraziła na to zgodę? I jeśli te wszystkie wiersze są o depresji poporodowej, to czy kobieta wyzdrowieje? A jeśli sprawa tyczy się matki ziemi, coraz gorętszej, coraz bardziej wybuchowej – to czy zmiecie ona ze swojej powierzchni całe potomstwo, które zmieniło swój dom w kryptę?

Praca nad książką nałożyła się na wybuch wojny w Ukrainie, który nastąpił niedługo po wygaszeniu intensywności pandemii koronawirusa i związanej z nią izolacji społecznej. Wojna dodała wierszom szerszego kontekstu i rekwizytów. Zarysowana w bardziej abstrakcyjnych wierszach sytuacja konfliktu, przekroczenia granic i chronienia życia przez ucieczkę do schronu zmaterializowała się tam jeszcze dosłowniej niż w trakcie pandemicznej izolacji, kiedy wróg był tylko i aż wszechobecną „aurą”, która dostaje się do płuc.

Katarzyna Szaulińska urodziła się w 1987 roku w Kołobrzegu. Jest poetką, prozaiczką, psychiatrką i psychoterapeutką. Autorka scenariusza komiksu o depresji Czarne fale (2016), monodramu Córcia wystawianego w Teatrze WARSawy (2018), książki poetyckiej Druga osoba (2020), a także zbioru opowiadań Czarna ręka, zsiadłe mleko (2022) nominowanego do Nagrody Literackiej Nike. Zbiór angielskich tłumaczeń jej wierszy autorstwa Marka Tardiego Faith in Strangers został wydany w USA (2021). Pisarka mieszka w Warszawie.