Katarzyna JAKUBIAK: Obce stany

Pięć lat trwały przygotowania do wydania Obcych stanów Katarzyny Jakubiak. Książka ta stanowi odzwierciedlenie długotrwałego „nieprzyzwyczajenia” do Ameryki pisarki i tłumaczki mieszkającej tam od ponad dwudziestu lat. Jakubiak jest autorką wydanych dokładnie dziesięć lat temu Nieostrych widzeń, które uznano za jeden z najciekawszych polskich debiutów prozatorskich poprzedniej dekady.

Pięć lat trwały przygotowania do wydania Obcych stanów Katarzyny Jakubiak. Książka ta stanowi odzwierciedlenie długotrwałego „nieprzyzwyczajenia” do Ameryki pisarki i tłumaczki mieszkającej tam od ponad dwudziestu lat. Jakubiak jest autorką wydanych dokładnie dziesięć lat temu Nieostrych widzeń, które uznano za jeden z najciekawszych polskich debiutów prozatorskich poprzedniej dekady.

24 eseje, często wychodzące poza ramy gatunku, są zapisem politycznych i osobistych niepokojów autorki, imigrantki w USA i wykładowczyni uniwersytetu w Pensylwanii. To książka o Ameryce i jej obcych twarzach, które stały się szczególnie widoczne od wyboru Donalda Trumpa na prezydenta w 2016 roku. To także książka o macierzyństwie jako formie oporu przeciwko niesprawiedliwości, znieczuleniu i podziałom.

Macierzyństwo jest tutaj figurą oznaczającą troskę nie tylko o własne dzieci, ale też o dzieci cudze oraz o wszystkich słabszych i dyskryminowanych; jest to troska, którą mogą praktykować zarówno matki, jak i ojcowie czy osoby bezdzietne. Taki macierzyński etos kształtuje świat esejów, gdzie sceny z życia rodzinnego i z uniwersyteckich zajęć z literatury rozgrywają się na tle politycznych burz targających Ameryką i światem, w tym także lokalną społecznością pensylwańskiej prowincji.

Zdaniem Aleksandry Grzemskiej: „Główną osią są tytułowe stany, które okazują się idealnym pojęciem-metaforą opisu tego wszystkiego, co nurtuje autorkę. Obce Stany Ameryki Północnej, stany obcości i obecności, stany relacji międzyludzkich, ustanawianie własnego umiejscowienia, stan pomiędzy obcymi językami, stany psychofizyczne, emocjonalne i afektywne, w tym związane z religijnością, stan badań naukowych i stan edukacji akademickiej, ustanawianie praktyki pisarskiej”.

Katarzyna Jakubiak dzieli się z nami swoimi obserwacjami na temat amerykańskiego życia, dokonywanymi jednocześnie od wewnątrz i z zewnątrz. Podejmuje próby uporania się z ostatnimi zmianami w amerykańskiej polityce. Chociaż ten najnowszy rozdział historii USA budzi jej strach, to wierzy, że zdoła przetworzyć to uczucie w coś konstruktywnego. Tak jak pisał Czesław Miłosz w 1946 roku, wciąż uważa, że „jest to kraj, do którego nie można się przyzwyczaić”.

„Oddzielenie polityki od prywatności nie ma sensu” – mówi w wywiadzie w biBLiotece autorka. „Sceny z życia rodzinnego, które kreślę, zawsze mają drugie, polityczne dno. Kiedy uświadamiasz sobie, że twoje z pozoru ‘prywatne’ kłopoty wynikają z większych problemów społecznego systemu, zdajesz sobie też sprawę, że nie jesteś sama ze swoimi problemami. A ta świadomość może cię zdopingować do szukania wspólnoty, która przynajmniej da ci nadzieję na jakiś lepszy świat”.

Katarzyna Jakubiak jest pisarką, tłumaczką, naukowczynią i pedagożką. Wykłada literaturę i pisanie na Millersville University w Pensylwanii. Zajmuje się literaturą diaspory afrykańskiej, jej międzynarodową recepcją oraz zagadnieniami przekładu. Jest autorką zbioru opowiadań „Nieostre widzenia” (Biuro Literackie, 2012) nominowanego do Nagrody Literackiej Europy Środkowej Angelus oraz Nagrody Literackiej dla Autorki Gryfia. Od ponad dwudziestu lat mieszka w USA.