Zapowiedź z Biura / Tadeusz RÓŻEWICZ: Wiersze odzyskane
Nie lada niespodziankę dla czytelników Tadeusza Różewicza przygotowuje na setną rocznicę urodzin poety Biuro Literackie. Już 4 października ukażą się Wiersze odzyskane, na które złoży się 71 niepublikowanych dotąd w książkach utworów poetyckich autora. W przeważającej większości są to teksty nieznane, a także kilka takich, których wersje znacząco różnią się od tych znanych z tomów Różewicza.
Nie lada niespodziankę dla czytelników Tadeusza Różewicza przygotowuje na setną rocznicę urodzin poety Biuro Literackie. Już 4 października ukażą się Wiersze odzyskane, na które złoży się 71 niepublikowanych dotąd w książkach utworów poetyckich autora. W przeważającej większości są to teksty nieznane, a także kilka takich, których wersje znacząco różnią się od tych znanych z tomów Różewicza. Najstarsze wiersze pochodzą z 1938 roku, a najnowsze z 2007 i 2008 roku. Przygotowanie tej wyjątkowej książki wydawnictwo powierzyło Przemysławowi Dakowiczowi.
„Przekonanie, że w obrazie twórczości Różewicza utrwalonym w świadomości czytelniczej są zasadnicze luki, które domagają się wypełnienia, legło u podstaw prac nad niniejszą książką” – pisze w posłowiu do Wierszy odzyskanych Dakowicz. „Pierwszy zamysł był następujący: zebrać wszystko, co nie trafiło do książek, lecz miało druk czasopiśmienniczy (…). W trakcie pracy nad tym Różewiczowskim ‘lasem rzeczy’ zdałem sobie sprawę, że warunek wstępnej selekcji – druk czasopiśmienny, po którym nie następuje publikacja książkowa – to kryterium niedoskonałe. Nie ulegało wątpliwości, że czytelnika trzeba skonfrontować również z częścią utworów z trudno dostępnych wczesnych tomików, że musi on mieć możliwość poznania pierwotnych wersji tekstów, których kształt ostateczny w istotny sposób odbiega od kształtu wyjściowego”.
Lista wierszy została zatem uzupełniona o kilka utworów z tomów W łyżce wody i Niepokój oraz o grupę tekstów, które w książkach zyskały kształt znacznie odbiegający od wersji pierwotnych. Całość ułożono chronologicznie – od pierwszej prasowej publikacji autora w pismach: „Pod Znakiem Marii”, „Apel”, „Czerwone Tarcze” i „Wymiary” z 1938 i 1939 roku po dwa wiersze z „Odry” z 2007 i 2008 roku. W aneksie zostały zebrane sekundarne wersje wierszy, niekiedy wyraźnie dłuższe lub krótsze od pierwodruków. Każdy z tekstów zaopatrzony jest w metryczkę zawierającą pełen adres bibliograficzny, a w przypadku wierszy drukowanych przed rokiem 1947 – także w informację o dacie ukazania się pisma.
Książkę otwierają utwory religijne. Lektura kolejnych tekstów daje czytelnikowi możliwość dostrzeżenia specyficznie Różewiczowskiej naprzemienności, niekiedy równoczesności, tonu najgłębiej poważnego i humorystyczno-satyrycznego. Ta dwutorowość pisarstwa autora dochodzić będzie do głosu raz po raz aż do lat najpóźniejszych. Co odsłaniają Wiersze odzyskane? – pyta w posłowiu Przemysław Dakowicz. „Przede wszystkim: człowieka. Człowieka piszącego wiersze. Najpierw nieporadnie i po omacku. Wędrującego po śladach poprzedników, posługującego się koślawymi rymami, powtarzającego rytualne literackie gesty. Ów piszący stopniowo nabywa warsztatowej sprawności i zaczyna przemawiać własnym językiem. Język (mniej lub bardziej wyraźnie) odbija jego życie”.
Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 roku w Radomsku. Prawdziwy debiut poetycki (tom Niepokój), którym dojrzale wszedł do literatury, ukazał się w roku 1947. W kolejnych latach pojawiały się zbiory poezji, potem prozy, wreszcie zostały wystawione liczne dramaty Różewicza. Jego utwory opublikowano w 50 językach. Był laureatem wielu polskich oraz światowych nagród artystycznych, a także doktorem honoris causa dziewięciu polskich uczelni. Biuro Literackie, od 2007 roku aż do śmierci poety w 2014 roku, było „domem wydawniczym Tadeusza Różewicza”. Do tej pory ukazało się tu 13 tomów z poezją, prozą, wywiadami. W kwietniu tego roku opublikowana została poprawiona wersja „Ostatniej wolności” zbierającej ostatnie wiersze poety. W grudniu tego roku ukaże się jeszcze Odwrócona strefa z utworami znanych polskich pisarzy i pisarek inspirowanymi twórczością Tadeusza Różewicz i Tymoteusza Karpowicza.
Fragment zapowiadający książkę
