Nikt nie jest sobą nawet na wyspie

„Na początku było poczucie walki i oblężenia, konieczność okopania się, zamknięcia w forcie, ale bardzo szybko przeistoczyło się to w chęć wędrówki i podróży – z portu w każdej chwili można wypłynąć, a ze stacji wyjechać” – pisze w książce Ludzie ze Stacji Karol Maliszewski. Bohdan Zadura przypomina te pierwsze edycje i akcentuje to, co wtedy było – i nadal jest – w tej imprezie najważniejsze: „Nigdy nie brałem udziału w żadnym Woodstocku czy Jarocinie, ale festiwale legnickie pewnie dawały takie poczucie wspólnoty, choć uczestników były setki, a nie setki tysięcy”.

Znaczenie „wspólnoty” akcentują w publikacji z tekstami uczestników oraz ich portretami autorstwa Maksymiliana Rigamontiego wszyscy. Każdy też opowiada swoją osobistą historię: „Można powiedzieć, że dorastałam, a później doroślałam z Biurem, i całkiem prawdopodobne, że się razem zestarzejemy (mam nadzieję, że pięknie)” – mówi Marta Podgórnik, a Konrad Góra wyznaje: „Moja historia jest pewnie dosyć typowa: od agresji i niechęci, przez zażenowanie, do stałej współpracy – od złośliwych ripost przyjmowanych milczeniem po złośliwe riposty przyjmowane z prawie aplauzem”.

Grzegorz Nurek, jak przystało na dziennikarza, relacjonuje: „Kiedy obserwuję ludzi siedzących na torach nieczynnej już stacji kolejowej, wystawiających twarze do słońca, widzę też hamak, do którego zbliża się boso poetka, a poeci ‘haratają w gałę’, czas na chwilę zamiera, wielkie sprawy polityczne karłowacieją i schodzą na dalszy plan”. Wtóruje mu Juliusz Pielichowski: „Utrzymująca się latami więź, siła wspólnych doświadczeń zdobywanych na festiwalowych frontach. Niewiele jest u nas miejsc równie otwartych dla każdego, kogo pociąga wszystko, co literackie”.

„Stronie Śląskie to miejsce, które w sposób zupełnie zadziwiający znosi, czy też bierze w trzydniowy nawias, różnice wieku, hierarchii i literackiej pozycji, pozostawiając prawie wyłącznie to, co ostatecznie z całej zabawy istotne: wspólnotę ludzi, dla których poezja jest rzeczywiście ważna, być może ważna w sposób zupełnie niedorzeczny, ale za to zupełnie na serio” – zauważa Radosław Jurczak i puentuje: „Na takie pole literackie – bardziej wspólnotowe i oparte na rzeczywistej więzi między uczestnikami, a więc po prostu: bardziej utopijne – warto rokrocznie wracać do Stronia”.

„Ponadpokoleniowość to jedna z niekwestionowanych cnót Biurowych spotkań” – mówi wprost Jerzy Jarniewicz. „Nieoczywista, bo przecież Biuro zaczynało jako przedsięwzięcie generacyjne. Z czasem jednak, z napływem nowych roczników, z otwieraniem się Biura na inne języki, zamieniło się w platformę spotkań, zawieszającą – doraźnie – pokoleniowe dystynkcje. Bo nie one tu decydują, a powinowactwo w słowie”. O powinowactwach pisze też Paweł Szamburski: „Odnajduję podobieństwa baniek – mojej muzycznej oraz ich literackiej – i przestaje być to moje i ich, staje się nasze, wspólne”.

„W pewnym sensie Stronie Śląskie jest dramatycznie ‘nie na czasie’ – zauważa Tadeusz Sławek. – Któż dzisiaj w sferze publicznej praktykuje wrażliwość, gdy liczy się jedynie bezwzględna i programowo niewrażliwa ‘skuteczność’”. „Jak nazwać taką wspólnotę? – pyta. – Nie znajduję lepszego słowa niż ‘wrażliwość’”. I opisuje uczestników: „Pragną chodzić własnymi drogami, a jednocześnie nie chcą żarłocznego egoizmu, wiedzą, ile umieją, ale chcą poznać własne słabości, potrafią wstydzić się za świat, gdy ten staje się coraz bardziej bez-wstydny. Wstępuje otucha”.

Nie powinno zatem dziwić, że hasło Stacji Literatura 25 brzmi: „Nikt nie jest sobą nawet na wyspie”. Pochodzi ze wstępu do zbioru esejów The Pitch of Poetry gościa specjalnego festiwalu – Charlesa Bernsteina, zdobywcy prestiżowej amerykańskiej Nagrody Bollingena w roku 2019. W oryginale cytat ten brzmi: „No man is himself, even to an island”, co wprost da się przetłumaczyć jako „Nikt nie jest sobą nawet dla wyspy”. Nasz slogan, który wiele miesięcy temu zaproponował Kacper Bartczak, jest zatem trawestacją tego, co napisał wybitny amerykański poeta.

Cytat ten nie jest zwyczajnym akademickim wstępem, tylko typową dla Bernsteina prześmiewczą hybrydą wielogatunkową, złożoną z eseju, wiersza, manifestu. Cały utwór gra wieloznacznością angielskiego słowa „pitch”. To wrzutka, marketingowa ściema, zajawka, ale też smoła, smolista czerń, coś, co się lepi, dolepia i dokleja tak, że nie da się tego później wyczyścić. Kolektywność i zbiorowość „siedzą” w poezji. Są jej spoiwem, a tym samym poezja spaja, skleja, przedostaje się do innych dyskursów, trochę je podważa, a zarazem napędza.

„Współczesna poezja rozwija się nie dzięki wielkoskalowym działaniom, ale za sprawą radykalnych różnic formalnych” – twierdzi Bernstein. „Poetyckie działanie jest więc równie fundamentalne dla naszej demokracji, jak karta praw – jest czymś, co można świętować z entuzjazmem i przyjemnością” – przyznaje poeta, jednoznacznie wskazując uniwersalną, a zarazem alternatywną dla standardów rynkowych, opierających się wyłącznie na rachunku ekonomicznym, wartość poezji, rozumianą szerzej niż jedynie w ramach literackich – wartość humanistyczną.

Hasło „Nikt nie jest sobą nawet na wyspie” łączy więc w sobie wiele elementów. Oddaje nie tylko wyjątkowość i odrębność każdego uczestnika festiwalu, który pozostaje na swojej „wyspie”, ale także pokazuje, że w tej naszej zbiorowości czy wspólnocie nikt do końca „nie jest sobą”. Napędzają nas te same wartości, bolą te same problemy. Wspólnie się zmieniamy, rozwijamy. Wszystko to nabiera jeszcze innego sensu w czasie przymusowej izolacji. Każdy na swojej wyspie, ale blisko innych, jak nigdy dotąd. Bez takich wysp nie ma wspólnoty, bez wspólnoty nie ma miejsca dla takich wysp.

wydarzenie na fb

dni

godziny

minuty

sekundy

zapowiedź

Nikt nie jest sobą nawet na wyspie

Spot zapowiadający 25. Edycję festiwalu Stacja Literatura odbywającego się pod hasłem „Nikt nie jest sobą nawet na wyspie”.

Ilustracje: Marianna SZTYMA, muzyka: Dominik STRYCHARSKI, realizacja: YELLOW TAPIR FILMS.

wiadomości

zobacz więcej

Stacja Literatura 25: Podsumowanie

23/09/2020 Stacja Literatura 25

„Nikt nie jest sobą nawet na wyspie” – pod tym wieloznacznym hasłem, pochodzącym ze wstępu do zbioru esejów Charlesa Bernsteina, odbyła się 25. edycja Stacja Literatura.

 WIĘCEJ

W czwartek zaczyna się 25. edycja Stacji Literatura

08/09/2020 Stacja Literatura 25

Już w czwartek w Stroniu Śląskim i Siennej zaczyna się Stacja Literatura 25. Z okazji jubileuszowej edycji najstarszego festiwalu literackiego w Polsce Biuro Literackie wydało aż dwadzieścia sześć premierowych książek.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Niezbędnik

03/09/2020 Stacja Literatura 25

Dokładnie za tydzień wystartuje Stacja Literatura 25, a Stronie Śląskie i Sienna na kilka dni znów staną się tymczasową literacką stolicą Polski. Oto niezbędnik, który pozwoli lepiej przygotować się do świętowania jubileuszu festiwalu realizowanego w tym roku w rygorze sanitarno-epidemiologicznym.

 WIĘCEJ

Koniec wolnych miejsc na liście uczestników festiwalu

01/09/2020 Stacja Literatura 25

Bardzo ważny komunikat dla osób planujących udział w tegorocznej Stacji Literatura.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Zmiany w tegorocznych pracowniach

27/08/2020 Stacja Literatura 25

W trakcie tegorocznej edycji Stacja Literatura zaplanowaliśmy aż dziewiętnaście Pracowni. Niestety część tych planów pokrzyżowała pandemia.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Wiersze i opowiadania doraźne

20/08/2020 Stacja Literatura 25

Już po raz trzeci w ramach Stacji Literatura zaplanowano finał konkursu na „Wiersze i opowiadania doraźne”.

WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Jubileuszowe premiery książkowe

13/08/2020 Stacja Literatura 25

Aż dwadzieścia sześć premierowych książek na dwudziestopięciolecie festiwalu przygotowało Biuro Literackie.

WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Języki obce

06/08/2020 Stacja Literatura 25

Głównym bohaterem tegorocznej edycji Stacji Literatura będzie Charles BERNSTEIN, zdobywca prestiżowej amerykańskiej Nagrody Bollingena w roku 2019. Poznamy też dwie laureatki Nagrody Literackiej Unii Europejskiej: Natašę KRAMBERGER ze Słowenii oraz Rékę MÁN-VÁRHEGYI z Węgier.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Nowe języki poezji

30/07/2020 Stacja Literatura 25

Tegoroczne Forum podczas Stacji Literatura z godzin południowych przenosi się na wieczorne. Zmiana to efekt sugestii, jakie pojawiły się w festiwalowych ankietach, gdzie kilka osób zwróciło uwagę, że nieoficjalne nocne dyskusje w Stacji Literatura to nieodzowna część festiwalu.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Nowe głosy z Polski

23/07/2020 Stacja Literatura 25

17 sierpnia 2020 roku Biuro Literackie w tradycyjnym, dziewiątym już almanachu Połów. Poetyckie debiuty zaprezentuje kolejnych ośmioro autorów przed debiutem książkowym. Laureaci tegorocznej, piętnastej edycji konkursu (Paweł HARLENDER, Natalia KUBICIUS, Paweł KUSIAK, Michał MYTNIK, Marlena NIEMIEC, Klaudia PIESZCZOCH, Agata PUWALSKA, Jakub SĘCZYK) otworzą swoim czytaniem festiwal Stacja Literatura 25.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Ludzie ze Stacji

16/07/2020 Stacja Literatura 25

Już można sobie zamawiać „Ludzi ze Stacji” – osobliwy album z wypowiedziami i zdjęciami uczestników oraz uczestniczek najstarszego polskiego festiwalu literackiego.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Muzyka słowa

09/07/2020 Stacja Literatura 25

Festiwal Biura Literackiego już po raz piąty zawita do Stronia Śląskiego i Siennej. Jedną z nowości po przeprowadzce imprezy z Wrocławia do Kotliny Kłodzkiej jest blok wydarzeń pod hasłem „Muzyka słowa”.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Klasyka europejskiej poezji

02/07/2020 Stacja Literatura 25

Podczas tegorocznej, jubileuszowej edycji festiwalu lista książek przekładowych poszerzy się o kolejnych osiem książek, w tym cztery w nowej serii „Klasyka europejskiej poezji”.

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: „25}25”

25/06/2020 Stacja Literatura 25

W drugim festiwalowym serwisie mowa będzie o okolicznościowej serii wydawniczej z książkami autorów, którzy odegrali w historii imprezy oraz wydawnictwa ważną rolę.

WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Nawrót pandemii słowa

18/06/2020 Stacja Literatura 25

Najstarszy polski festiwal literacki obchodzi w tym roku swoje dwudziestopięciolecie. Organizatorzy Stacji Literatura, dawnego Fortu i Portu Literackiego, mimo wielu przeciwności wierzą, że jubileuszowa edycja planowana na 10-13 września dojdzie do skutku w pełnej odsłonie. Poznaliśmy dzisiaj program imprezy, jej hasło, a także spot, który promuje wydarzenie. Szykuje się „Nawrót pandemii słowa”!

 WIĘCEJ

Stacja Literatura 25: Nikt nie jest sobą nawet na wyspie

22/04/2020 Stacja Literatura 25

Wierzymy, że 10 września spotkamy się na inauguracji Stacji Literatura 25. Już dzisiaj ujawniamy grafikę jubileuszowej edycji festiwalu i hasło tegorocznej Stacji.

WIĘCEJ

uczestnicy

program

niezbędnik

transport

więcej

miejsca wydarzeń

więcej

baza noclegowa

więcej

info

realizatorzy

więcej

multimedia

więcej

dziennikarze

więcej

wolontariat

więcej

organizatorzy

mecenasi

partnerzy