O wierszu "I. Orzełek. Zabij mi jakiegoś Żyda"

I. Orzełek. Zabij mi jakiegoś Żyda

Zabij mi jakiegoś Żyda, napierdol jakiegoś
imigranta, weź obedrzyj kogoś z ciemniejszej skóry,
mordeczko, dawaj, wiesz, że tego chcesz, jeśli wolisz,
możesz wyśmiać jakiegoś klechę, to też się nada,
a jeśli nie chcesz wychodzić z domu, to tu masz linka,
i tam na dole, w takim prostokącie se ulżyj, albo wiesz,
poczekaj, jeśli wolisz inne klimaty, to na przykład
Rosjanie znowu kogoś zabijają nieznanym sprawcą, a Niemcy
wyceniają kamienie na Akropolu, czyż to nie wkurwiające? O,
masz tutaj jeden z nich, o ile zakład, że nie trafisz w tę witrynę?
Popatrz na te metki i te ceny, człowieku, choćbyś pracował
na poczwórnej zmianie po stachanowsku, to i tak mógłbyś kupić co
najwyżej
nitkę z tego płaszcza, na której nie mógłbyś się nawet powiesić.
Kilka tysięcy grzywny w tę czy inną stronę, co to jest
wobec chwili w skórze wieprza, wiem, że o tym marzysz,
i nawet ten bilet na wykwintną polską komedię tego nie zmieni,
no chodź, zrób mi nagłówek. Dam ci cukierka.

Gdy w sobotni wieczór, już po zajęciach warsztatowych, wyrecytowałem przed jakąś knajpką “Zabij mi jakiegoś Żyda” Szymonowi Słomczyńskiemu, jednemu z finalistów, jego mina wskazywała, że… nie za bardzo wie, z czym ma do czynienia, jak zareagować i w ogóle “o co ci chodzi człowieku”. Za to właśnie lubię ten wiersz: mimo, iż jest dość prostolinijny, sam jego agresywny początek przysłania resztę tekstu, co samo w sobie staje się ładną ilustracją mechanizmu, który opisuje – naturalnej tendencji ludzkiej, jaką jest uwaga kierowana głównie ku złym wiadomościom.

“Zabij mi jakiegoś Żyda” wpisuje tą tendencję w kontekst medialny. Jak media ją wspierają, wzmacniają i nią manipulują, by gniew i oburzenie, które mogą się pojawić z różnych, bardziej uzasadnionych względów, nigdy nie weszły na niekorzystną (z punktu widzenia danego tytułu) trajektorię oraz by czytelnik uzależnił się od codziennej dawki gniewu – bo wściekłość uzależnia. Jest to też tekst o tym, że w sumie wiadomości, którymi jesteśmy bombardowani przez szkło ekranu, nie dotyczą nas aż tak bardzo, a nasza reakcja na nie jest raczej dyktowana, niźli naturalna – czyż to nie oburzające, że to, że tamto?! Jakże można się tym nie oburzać?! I tak w koło Macieju, medialny interes się kręci, więcej czytelników, więcej widzów, więcej pieniędzy, co w dobie kryzysu tradycyjnych mediów jest nie do pogardzenia.

Dobrym przykładem z ostatnich miesięcy jest sprawa matki Madzi i chociażby słynne zdjęcie, gdy ta jeździ konno w bikini. Czyż może to nie oburzyć rozsądnego obywatela? Nie może. Jaki był powód, dla którego “Super Express” opublikował to zdjęcie? Właśnie oburzyć – powiedz nam czytelniku, “czyż to nie wkurwiające?” Oczywiście, że tak. Tak samo nieustanna telenowela z rodzicami Madzi, już praktycznie celebrytami, w roli głównej. Tak samo jak przepaść między biednymi i bogatymi. Żaden polityk nie jest tak sprawnym populistą, jak gazeta.

Niezbędnym warunkiem, by cała ta maszynka mogła działać, jest pogarda wobec odbiorcy. Stąd “bilet na wykwintną komedię”. Odpowiednio poprowadzony, odbiorca sam zrobi nagłówek.